ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (†)
43ον
Θέμα 12ον
«Ἡ προσκύνησις τῶν Ἁγίων»
Μέρος Δ΄.-Τελευταῖον
Εὐαγγελικός: Ἄς λάβω τήν διάκρισιν ταύτην μεταξύ προσκυνήσεως καί λατρείας. Σᾶς ἐρωτῶ: Εἰς μίαν εἰκόνα τί προσκυνεῖτε τήν εἰκόνα ἤ τό εἰκονιζόμενον;
Ὀρθόδοξος: Τό εἰκονιζόμενον.
Εὐαγγελικός: Καί ὅμως προσκυνεῖτε τήν εἰκόνα, διότι τήν εἰκόνα ἀσπάζεσθε καί εἰς αὐτήν ὑποκλίνεσθε.
Ὀρθόδοξος: Δέν προσφέρομεν εἰς τήν εἰκόνα τήν προσκύνησιν, ἀλλά εἰς τό εἰκονιζόμενον, διότι, ὅταν ἡ εἰκών λόγῳ τῆς πολλῆς χρήσεως ἀποχρωματισθῆ, ξεθωριάση, δύναται κατά τό Πηδάλιον τῆς ἐκκλησίας μας (ἰδέ σελίδα 206) νά καῇ ὡς κοινόν ξύλον.
Ὁ Σταυρὸς ἐπίσης, ὅταν διαλυθῇ δύναται νά καῇ καί τοῦτο ὡς κοινόν ξύλον. Τοῦτο σημαίνει ὅτι προσκυνοῦμεν τό εἰκονιζόμενον καί ὄχι τό εἰκονίζον, τό ξύλον τῆς εἰκόνος ἤ τοῦ σταυροῦ.
Εὐαγγελικός: Ἔστω. Σεῖς ὅμως οἱ Ὀρθόδοξοι δίδετε μεγάλην σημασίαν πλήν τῶν εἰκόνων καί εἰς τόν Σταυρόν, τά λείψανα τῶν Ἁγίων ὡς ἔχοντα θαυματουργικήν δύναμιν. Ἡμεῖς ὅμως οἱ εὐαγγελικοί δέν δεχόμεθα αὐτά.
Ὀρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν πρῶτον εἰς τόν Σταυρόν. Ποῦ στηρίζεσθε Γραφικῶς καί λογικῶς, ὥστε νά ἀπορρίπτητε τήν τιμήν πρός τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου, ἀφοῦ ὁ Ἀπ. Παῦλος καυχᾶται εἰς τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου, λέγων ῥητῶς «ἐμοί μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Κυρίου»;
Εἰς δέ τήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολήν του λέγει: «κλαίων λέγω τούς ἐχθρούς τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Χριστοῦ τό τέλος ἡ ἀπώλεια» Φιλιπ.3,18. Ἐν δέ Α΄ Κορινθίους 18 λέγει: «ὁ Σταυρος τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σωζομένοις δύναμις Θεοῦ ἐστι».
Εὐαγγελικός: Ἄλλο εἶναι ὁ Σταυρός καί ἄλλο ἡ Σταύρωσις τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἀπόστολος καυχᾶται εἰς τήν Σταύρωσιν, ὄχι ὅμως καί εἰς τόν Σταυρόν, τό μέσον τῆς Σταυρώσεως: Ὁ Σταυρός ἦτο κατηραμένος ὡς κακοῦργον μέσον ἐκτελέσεως τῶν κακουργοτέρων ἀνθρώπων.
Πῶς λοιπόν θά ὑμνήσω τό κακοῦργον καί κατηραμένον τοῦτο μέσον, τό σταυρόν;
Ὀρθόδοξος: Ἡ Γραφή, κ. Εὐαγγελικέ, λέγει καί τόν Χριστόν κατηραμένον, διότι ἐκρεμάσθη ἐπί τοῦ Σταυροῦ «ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπί ξύλου» Δευτερ. 21,23. Ἀλλά καί ἐν Γαλάτ. 3, 13 λέγεται ὅτι ὁ Χριστός «ἐγένετο ὑπέρ ἡμῶν κατάρα». Εἶναι λοιπόν κατηραμένος ὁ Χριστός;
Εὐαγγελικός: Ὄχι, ἀλλά ὁ Χριστός ἐθεωρήθη κατηραμένος ὡς κρεμασθείς ἐπί κατηραμένου μέσου, τοῦ Σταυροῦ. «Ἐγένετο δέ ὑπέρ ἡμῶν κατάρα» σημαίνει ὅτι ἀνέλαβε τήν κατάραν ἡμῶν καί μετέβαλε ταύτην εἰς εὐλογίαν.
Ὀρθόδοξος: Σωστό. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ Χριστός Σταυρωθεὶς ἐγένετο κατηραμένος καί ἀφοῦ μετέβαλε τήν κατάραν ἡμῶν εἰς εὐλογίαν, διατί νά μή μεταβληθῆ καί ὁ Σταυρός Του ἐπί τοῦ ὁποίου ἐξηπλώθη τό πανάχραντον Σῶμα Του καί ἔρρευσε τό πανάγιον αἷμα Του ὡς εὐλογημένον μέσον τοῦ θριάμβου Του καί τῆς Σωτηρίας ἡμῶν;
Σιμικίνθια καί σουδάρια, ὅπως θά ἴδωμεν, τοῦ Ἀποστ. Παύλου ἐθαυματούργουν. Διατί νά στερηθῇ τῆς χάριτος ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἐποτίσθη μέ τό αἷμα Του;
Εὐαγγελικός: Καλά ὅλα αὐτά, ἀλλά ἔχω μίαν μεγάλην ἀπορίαν. Ὁ Σταυρός διατί προσκυνεῖται, ἐφ’ ὅσον ὑπῆρξε μέσον ἀπωλείας, σταυρώσεως τοῦ Χριστοῦ; Ἐάν δηλ. ἀπηγχόνιζον ἕνα συγγενῆ σας, ἦτο ποτέ δυνατόν νά περιφέρεται τήν ἀγχόνην ἀνά τάς ὁδούς καί νά ἐκδηλώνεται εἰς αὐτήν ὄχι προσκύνησιν, ἀλλά καί ἁπλοῦν σεβασμόν;
Ὀρθόδοξος: Νομίζετε κ. Εὐαγγελικέ, ὅτι ὑπάρχει ἡ αὐτή σχέσις μεταξύ Σταυροῦ καί ἀγχόνης;
Εὐαγγελικός: Ἐγώ δέν βλέπω οὐδεμίαν διαφοράν.
Ὀρθόδοξος: Καί ὅμως ὑπάρχει μεγάλη διαφορά. Καί ἰδού. Ἄς ὑποθέσωμεν, ὅτι ἕνας στρατιώτης ἔλαβε μέρος εἴς τινα μάχην καί ἐπληγώθη. Λόγῳ δέ τῆς ἀνδρείας του καί τῆς πληγῆς του προήχθη εἰς ἀξιωματικόν. Ἡ σφαῖρα ὅμως ἔμεινε μέσα του καί ἐξῆλθε κατά τήν ἐγχείρησιν.
Σᾶς ἐρωτῶ κ. Εὐαγγελικέ ἡ σφαῖρα, ἡ ὁποία ἐπλήγωσε, ἀλλά προήγαγε τόν στρατιώτην εἰς ἀξιωματικόν, θά πεταχθῇ ἤ θά θεωρηθῇ κειμήλιον ὑπό τοῦ πληγωμένου ἀνθρώπου καί τῶν συγγενῶν του;
Εὐαγγελικός: Ἀσφαλῶς θά θεωρηθῇ ὡς κειμήλιον ἡ σφαῖρα αὐτή, διότι χάριν ταύτης ἐτιμήθη.
Ὀρθόδοξος: Ἐάν ἕνας ἁπλοῦς ἄνθρωπος τιμᾷ τήν σφαῖραν τοῦ ἐχθροῦ, ἡ ὁποία τόν ἔκαμε ἁπλοῦν ἀξιωματικόν, πῶς δέν θά τιμήσωμεν ἡμεῖς οἱ χριστιανοί τήν σφαῖραν, τόν Σταυρόν, ἡ ὁποία ἐπλήγωσε τόν Χριστόν καί ἐξ αἰτίας τῆς πληγῆς ταύτης ἔγινεν ὄχι μόνον ἀξιωματικός ὁ Κύριος, ἀλλά ἐδόθη ἐξουσία αὐτῷ ἐν οὐρανῷ κ’ ἐπί γῆς καί ἡμεῖς ἐλυτρώθημεν; Ὁ Σταυρός δέν εἶναι λοιπόν μέσον ἀπωλείας, ὅπως εἶναι ἡ ἀγχόνη, ἀλλά μέσον δόξης καί θριάμβου τοῦ Χριστοῦ, ἡμῶν δέ ἅγιον μέσον ἀπολυτρώσεως.
Εὐαγγελικός: Σεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἀποδίδετε ἁγιαστικήν χάριν εἰς τάς εἰκόνας καί μάλιστα εἰς τά λείψανα τῶν ἁγίων ὡς ἔχοντα θαυματουργικήν δύναμιν.
Ὀρθόδοξος: Ἑπομένως δέν πιστεύετε εἰς τά λείψανα τῶν ἁγίων ὡς ἔχοντα θαυματουργικήν δύναμιν.
Εὐαγγελικός: Ὄχι.
Ὀρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν καί περί τῶν λειψάνων εἰς τήν Παλαιάν καί Καινήν Διαθήκην. Ἐν τῇ Δ΄ Βασιλ. 13,20 ἀναφέρεται τό ἑξῆς: «ἀπέθανε Ἐλισαιέ καί ἔθαψαν αὐτόν καί μονόζωνοι Μωάβ ἦλθον ἐν τῇ γῇ ἐλθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ.
Καί ἐγένετο αὐτῶν θαπτόντων τόν ἄνδρα καί ἰδοὺ εἶδον τόν μονόζωνον κ’ ἔρριψαν τόν ἄνδρα ἐν τῷ τάφῳ Ἐλισαιέ. Καί ἐπορεύθη καί ἥψατο τῶν ὀστέων Ἐλισαιέ καί ἔζησε καί ἀνέστη ἐπί τούς πόδας αὐτοῦ». Βλέπεις ὅτι ἐρρίφθη κάποιος νεκρός Μωαβίτης εἰς τόν τάφον τοῦ Ἐλισαιέ, ἤγγισε τά ὀστᾶ του καί ἀνεστήθη. Ἰδού τά ἅγια Λείψανα πῶς ἐνεργοῦσι θαύματα. Ἀλλά καί ἐν τῇ Κ. Διαθήκῃ βλέπομεν τό ἑξῆς: «παρεκάλουν αὐτόν (τόν Ἰησοῦν δηλ.) ἵνα μόνον ἅψωνται τοῦ ἱματίου τοῦ κρασπέδου αὐτοῦ καί ὅσοι ἥψαντο διεσώθησαν» Ματθ. 14,36.
Ὄχι μόνον τό κράσπεδον τοῦ ἱματίου τοῦ Κυρίου εἶχε ἁγιαστικήν δύναμιν, ἀλλά καί τά σουδάρια (ὕφασμα δι’ οὗ περιτύλισσον τήν κεφαλήν) ἤ σιμικίνθια (μανδήλια), τά ὁποῖα εἶχον ἐγγίσει τό σῶμα τοῦ Ἀπ. Παύλου.
Καί ἰδού «δυνάμεις τε οὐ τάς τυχούσας ἐποίει ὁ Θεός διά τῶν χειρῶν τοῦ Παύλου, ὥστε καί ἐπί τούς ἀσθενοῦντας ἐπιφέρεσθαι ἀπό τοῦ χρωτός αὐτοῦ σουδάρια ἤ σιμικίνθια καί ἀπαλλάσσεσθαι ἀπ’ αὐτῶν τάς νόσους, τά τε πνεύματα τά πονηρά ἐξέρχεσθαι ἀπ’ αὐτῶν» Πράξ.19,11-13.
Ὄχι μόνον ὁ χαλκοῦς ὄφις καί τά λείψανα τοῦ Ἐλισαιέ ἐν τῇ Π. Διαθήκῃ, ὄχι μόνον τά κράσπεδα τοῦ Σωτῆρος καί τά σουδάρια καί σιμικίνθια τοῦ Ἀπ. Παύλου ἐν τῇ Κ. Διαθήκῃ ἐνήργουν θαύματα, ἀλλά καί αὐτή ἡ σκιά τοῦ Ἀπ. Πέτρου.
Αἱ Πράξ. 5,12. 15-16 λέγουσι ρητῶς: «διά δέ τῶν χειρῶν τῶν Ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καί τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά…. ὥστε κατά τάς πλατείας ἐκφέρειν τούς ἀσθενεῖς καί τιθέναι ἐπί κλινῶν καί κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου τοῦ Πέτρου, κἄν ἡ σκιά ἐπισκιάσῃ τινί αὐτῶν συνήρχετο δέ καί τό πλῆθος τῶν πέριξ πόλεων εἰς Ἱερουσαλήμ, φέροντες ἀσθενεῖς καί ὀχλουμένους ὑπό πνευμάτων ἀκαθάρτων, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες».