Τό ἅγιο Τριώδιο ἀνοίγει μὲ τὴν διδακτικότατη καὶ ψυχωφελῆ παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης ἔγραψε ἕνα σπουδαῖο λόγο γι’ αὐτή, καταδεικνύοντας πὼς οἱ δύο αὐτοὶ τύποι εἶναι παρόντες καὶ στὴν σημερινὴ ἐποχή. Μεταξὺ τῶν ἄλλων τόνισε: «…Ἀνέβη στὸν ναὸν ὁ Τελώνης, καὶ μάλιστα ἀνέβη καὶ σωματικῶς καὶ ψυχικῶς. Ἀνέβη στὸν ναὸν ὁ Φαρισαῖος σωματικῶς, ὄχι ὅμως καὶ ψυχικῶς. Διότι ὁ μὲν ἕνας ἀνέβη κατεβαίνοντας ψυχικῶς μὲ τὴν ταπείνωση, ἐνῷ ὁ ἄλλος κατέβη ψυχικῶς ἀνεβαίνοντας μὲ τὴν ὑπερηφάνεια. Ὁ ἕνας ἀνέβη μὲ “ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ”, κατὰ τὸν Δαυίδ, ἐπῆρε δηλαδὴ τὸν δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Παράδεισο, ἐνῷ ὁ ἄλλος κατέβη κατεβαίνοντας στὸν ἑωσφόρο, τὸν ἀρχηγὸ τῆς ὑπερηφανείας. Ὁ ἕνας ἀνέβη μὲ τὴν ἀνάβαση καὶ τὴν ἐπίδοση στὶς ἀρετές, ἐνῷ ὁ ἄλλος κατέβη ἀπὸ τὶς ἀρετές, καὶ ἀπὸ αὐτὲς ἐπέρασε στὶς κακίες. Πολλοὶ ἔρχονται μέσα στὸν ναό, ἀλλὰ λίγοι μετέχουν τῆς ἱερότητός του, διότι δὲν εἶναι ἄξιοι τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ ὁ ὑπερήφανος “οὐ μένει ἐν τῇ ἀγάπῃ, ὁ δὲ μὴ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἐν τῷ Θεῷ οὐ μένει”, κατὰ τὸν Ἰωάννη. Ἐνῷ αὐτὸς ποὺ παραμένει στὴν ἀγάπη, μένει στὸν Θεό, καὶ ὁ Θεὸς σ’ αὐτόν, καὶ εἶναι ναὸς Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὸν Παῦλο. Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι κυρίως εἰσέρχονται στὸν ἱερὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ, στοὺς ὁποίους καὶ ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ μὲ ἰδιαίτερο τρόπο». Ἅγιε Ἀνδρέα, βοήθησέ μας νὰ ἀποβάλλουμε ἀπὸ μέσα μας τὸ ὑπερήφανο πνεῦμα τοῦ φαρισαίου καὶ νὰ ἐνστερνιστοῦμε τὸ σωτήριο πνεῦμα τῆς ταπείνωσης τοῦ τελώνη!
Πατερικὸς λόγος εἰς τὴν Κυριακὴν τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου
