Ὁμιλία τοῦ κ. Χριστοφόρου Κοσμίδη, Ἀρεοπαγίτη, ἒ.τ.
Όπως είναι γνωστό, η τρίτη Οκτωβρίου είναι αφιερωμένη, από την Εκκλησία μας, στη μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Ταυτοχρόνως, όμως, την ημέρα αυτή, ο νομικός κόσμος της Χώρας, εμείς οι δικαστές, οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι και οι συνεργάτες μας, έχουμε τη γιορτή μας!
Διότι, πριν από αρκετά χρόνια, καθιερώθηκε, ως προστάτης των Νομικών, ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Μια σημαντική, πολιτική και εκκλησιαστική, προσωπικότητα, που έζησε κατά τον πρώτο αιώνα μετά το Χριστό.
Που υπήρξε δικαστής στην Αθήνα των ρωμαϊκών χρόνων, συνομιλητής του αποστόλου Παύλου, επίσκοπος της πρώτης Εκκλησίας, απόστολος και μάρτυρας του Ιησού Χριστού!
Τι νόημα έχει η σημερινή σύναξη;
Είναι απλώς η διαχρονική εφαρμογή της προγονικής παροιμίας, σύμφωνα με την οποία «βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος»;
Μήπως θεσπίσαμε την εορτή των Νομικών ως μια ανάπαυλα στη μονοτονία της καθημερινότητας;
Ή μήπως το κάναμε για να μοιάσουμε τις άλλες τάξεις των εργαζομένων, που όλες σχεδόν έχουν κάποιον προστάτη Άγιο;
Δεν το νομίζω! Η σημερινή σύναξη είναι μια ομολογία πίστεως και μόνο ως τέτοια καταξιώνεται. Είναι η έκφραση της πεποίθησης ότι η γνώση του Νόμου δεν επαρκεί για την απονομή της Δικαιοσύνης. Η διακήρυξη ότι η ανθρώπινη προσπάθεια χρειάζεται το Πνεύμα του Θεού για να καρποφορήσει!
Σπουδάσαμε την Επιστήμη των Νόμων! Αγαπήσαμε την Επιστήμη αυτή! Μάθαμε να συλλογιζόμαστε νομικά! Κάναμε έργο της ζωής μας την απονομή του Δικαίου!
Και τώρα διαπιστώνουμε ότι για την επίλυση των βιοτικών διαφορών δεν φθάνει η κατάρτισή μας… Ότι προσαπαιτείται κάποιο άλλο στοιχείο, όχι γνωστικού, αλλά πνευματικού χαρακτήρα! Συνειδητοποιούμε αυτό που ο απόστολος Παύλος, ο ζωγρήσας τον αρεοπαγίτη Διονύσιο στη χριστιανική πίστη, είχε διακηρύξει : «Η γνώσις φυσιοί»! Ο φουσκωμένος άνθρωπος, ο επαιρόμενος, αυτός που στηρίζεται αποκλειστικά στις γνώσεις του και νομίζει ότι δεν είναι «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων», αυτός βρίσκεται κοντά στην αποτυχία.
Ο υπερήφανος δεν αγαπάει τους άλλους, γιατί αγαπάει μόνο τον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό χάνει τη δυνατότητα της ευεργετικής παρέμβασης στα προβλήματα των άλλων. Δυσκολεύεται να αποκαταστήσει την αρμονία στις ανθρώπινες σχέσεις.
«Η αγάπη οικοδομεί»! Και εμείς οι Νομικοί, που συγκροτούμε τη σημερινή σύναξη, διακηρύσσουμε ότι για να γίνουμε αποτελεσματικοί στο έργο μας, έχουμε ανάγκη από την αγάπη αυτή! Γιατί αυτή μας οδηγεί στη διάκριση! Και γιατί η διάκριση, με τη σειρά της, μας διδάσκει την επιείκεια και τη δικαιοσύνη! Η αγάπη, όμως, η ακριβή και περιπόθητη, δεν είναι στοιχείο «του κόσμου τούτου». Είναι καρπός του Πνεύματος του Θεού! Γι’ αυτό και ‘μεις παρακαλούμε το Θεό να μας χαρίσει τον καρπό αυτό. Γι’ αυτό τιμούμε τον προστάτη Άγιό μας : Για να τον έχουμε μεσίτη στο Θεό, να μην παύσει την επιχορήγηση της Χάρης Του, που μας οδηγεί στην αρετή!
Και γιατί διαλέξαμε τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη;
Μα επειδή ήταν νομικός, όπως κι εμείς! Μάλιστα, σοφός νομικός, με ευρύ πνεύμα, με κοινωνική πείρα, που ταξίδεψε στον τότε γνωστό κόσμο και, σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, βρέθηκε στην Αίγυπτο κατά την εποχή της Σταύρωσης του Χριστού, απ’ όπου παρατήρησε την έκλειψη του ήλιου κατά την ώρα που ο Κύριος “αφήκε το πνεύμα”.
Και ακόμη, τον διαλέξαμε ως προστάτη, όχι μόνο επειδή ήταν νομικός, μα γιατί, όπως κι εμείς, είχε βιώσει την έλλειψη της Χάρης του Θεού, στον καιρό της ειδωλολατρίας του!
Αυτός, λοιπόν, παρά το γεγονός ότι είχε διάνοια φωτεινή και αναγνώριση κοινωνική, διαπίστωσε την ανεπάρκεια της ανθρώπινης γνώσης και αποζητούσε το επιπλέον.
Φυσικά, δεν κατανοούσε ακόμη, τι ήταν αυτό που του λείπει, ούτε πού θα μπορούσε να το βρει. Το αναζητούσε, όμως, καθοδηγούμενος από τον σπερματικό λόγο, και διατηρούσε την προαίρεση αγαθή.
Έτσι, ο Θεός ευδόκησε να παρευρεθεί ο Διονύσιος στον Άρειο Πάγο, όταν ο απόστολος Παύλος μίλησε για Θεό δημιουργό, που δεν κατοικεί “εν χειροποιήτοις ναοίς” και χορηγεί σε όλους “ζωήν και πνοήν κατά πάντα”.
Τότε, βέβαια, οι περισσότεροι ακροατές περιγέλασαν τον απόστολο, γιατί, μιλώντας αυτός για μετάνοια και μέλλουσα κρίση, αναφέρθηκε στον Ιησού Χριστό ως αναστάντα εκ νεκρών.
Το κήρυγμα της αναστάσεως φαινόταν μωρία! Τρέλα! Οι πολλοί, τού είπαν, για να τον ξεφορτωθούν ευγενικά : “Ακουσόμεθά σου πάλιν περί τούτου”. Κάποιοι λίγοι, όμως, ελάχιστοι, τον ακολούθησαν και, “κολληθέντες αυτώ, επίστευσαν”. Και ανάμεσα σ’ αυτούς τους “τρελούς”, ήταν ο αρεοπαγίτης Διονύσιος, ο μετέπειτα ιερομάρτυρας, ο προστάτης Άγιός μας! Αυτή η ζωή τού Θεού, για την οποία μιλούσε ο απόστολος Παύλος λέγοντας “εν αυτώ γαρ ζώμεν και κινούμεθα και εσμέν”, η “πνοή κατά πάντα”, ήταν που τον ενδιέφερε. Αυτή ήταν που του έλλειπε. Τώρα καταλάβαινε!
Ήταν ώριμος να δεχθεί το κήρυγμα, αφού κατανοούσε ήδη και αισθανόταν την έλλειψη τού Θεού αυτού, ο οποίος δεν έμοιαζε με τους άλλους, τους χειροποίητους.
Και η ανάσταση των νεκρών δεν του φαινόταν παράλογη. Υπέρλογη ναι! Παράλογη όχι! Βλέπετε, η Θεία Πρόνοια είχε οδηγήσει τα βήματά του για να γίνει θεατής τού Πάθους τού Χριστού από μακριά, χωρίς επίγνωση, τότε στην Αίγυπτο, όταν “σκότος εγένετο εφ’ όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος”.
Τώρα, στο πρόσωπο και στο λόγο τού αναγεννημένου Παύλου, του πρώην διώκτη, έβλεπε και τους καρπούς τής Αναστάσεως! Δεν μπορούσε να αμφιβάλλει…
Ανεχθείτε με να παίξω λίγο με τις λέξεις. Ήταν “τρελός” ο αρεοπαγίτης Διονύσιος;
Για κάποιους ήταν! Προσκολλήθηκε στο “σπερμολόγο” Παύλο, πίσω από μια καινούργια διδασκαλία, για ένα παλιό Θεό.
Γνωστό Θεό για τους Εβραίους, που επέμεναν να Τον αρνούνται.
Άγνωστο Θεό για τους Αθηναίους, που επιθυμούσαν να Τον τιμούν.
Στην εποχή του, ο Άγιος προσχώρησε στους λίγους. Και το πλήρωσε αυτό, γιατί αποτελούσε πλήγμα στο θρησκευτικό και πολιτικό κατεστημένο. Αργότερα οι πολλοί, ο Λαός τού Θεού, η Εκκλησία τού Χριστού, τον τίμησαν, τον θεώρησαν πρωτοπόρο!
Εμείς, (;) σήμερα, οι παρόντες νομικοί, είμαστε (;) “τρελοί”, που ασχολούμαστε μαζί του, στην αρχή του 21ου αιώνα;
Για κάποιους, είμαστε! Αποδεχόμαστε, όμως, μια τέτοια “τρέλα”!
Γιατί “τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός, ίνα τους σοφούς καταισχύνη”! Και γιατί η αρετή ζητάει “τρελούς” οπαδούς! Ζητάει ανθρώπους που θα θυσιάσουν την καλοπέρασή τους. Που θα αψηφήσουν τη γνώμη των πολλών.
Για τους πολλούς θεωρείται και σήμερα μωρός, όποιος ακολουθεί τα ίχνη τού αγίου Διονυσίου! Όποιος προσπαθεί να εφαρμόσει το Ευαγγέλιο στη ζωή του! Όποιος αγωνίζεται να κόψει το προσωπικό του θέλημα, να ξεβολευφτεί, από υπακοή στο Θεό κι από αγάπη στον πλησίον! Όποιος δέχεται να μείνει με τους λίγους, μέσα σ’ ένα κόσμο που έχει αναγάγει την εκτροπή σε αρετή και θεωρεί την αρετή βλακεία…
Κι ακόμη, θεωρείται σήμερα αφελής, όποιος να πασχίζει να εφαρμόσει τους νόμους και να λειτουργήσει δίκαια, μέσα σε μια κοινωνία που δελεάζεται να χαρακτηρίσει νόμιμο, αυτό που συνηθίζουν οι πολλοί και δίκαιο, ό,τι εξυπηρετεί το προσωπικό συμφέρον.
Ο άγιος Διονύσιος κατηχήθηκε, πίστεψε και βαπτίσθηκε.
Έγινε Χριστιανός! Έπειτα, άφησε τις τιμές τού Αρεοπαγίτη και πήρε τους δρόμους για να γίνει απόστολος τού Χριστού.
Δεν μπορούσε να κρατήσει για τον εαυτό του, αυτό που είχε βρει! Έπρεπε να ευαγγελισθεί σε άλλους! Κατά την παράδοση, ταξίδεψε στην Κρήτη. Πήγε στη Ρώμη κι έφθασε μέχρι το Παρίσι. Κήρυξε παντού “Χριστόν ενανθρωπήσαντα, σταυρωθέντα και αναστάντα, μέλλοντα κρίναι ζώντας και νεκρούς”.
Έγινε επίσκοπος στην Αθήνα, σε μια εποχή που το αξίωμα αυτό οδηγούσε στο μαρτύριο. Και δεν δίστασε να δώσει, μέχρι τέλος, τη μαρτυρία Ιησού Χριστού. Να επικυρώσει, με το αίμα, τη γνησιότητα του κηρύγματος, τη συνέπεια των λόγων και των έργων.
Αποκεφαλίσθηκε επί αυτοκράτορος Δομετιανού, το έτος 96 μ.Χ. Αυτός έγινε “πιστός άχρι θανάτου”!
Αλλά και ο Θεός τον τίμησε! Φανερά και μυστικά. Όπως τιμάει πάντας τους αγαπώντας Αυτόν, προς τους οποίους «συνεργεί εις αγαθόν»!
Τον αξίωσε να επισκεφθεί και να γνωρίσει την υπεραγία Θεοτόκο, στα Ιεροσόλυμα, όπου διακήρυξε ότι και από μόνη την όψη της γνωρίζεται ως μήτηρ Θεού! Αργότερα, τον αξίωσε να αρπαγεί «εκ περάτων» και να παρευρεθεί, μεταξύ των αγίων αποστόλων, κατά την ιερή μετάσταση τής κυρίας Θεοτόκου «από της γης εις τα άνω».
Και ακόμη περισσότερο, ο Θεός τον φώτισε να δει και να πιστοποιήσει, από αυτήν τη ζωή ακόμη, τη δόξα τής Τριαδικής Θεότητας! Να εμπνευστεί και να συγγράψει για τη φύση και τις ιδιότητες τού επουρανίου Θεού και των υπερκοσμίων Αγγέλων, για τη μυστική ένωση τής ψυχής με το Θεό! Την ένωση αυτή, που είναι για όλους μας το ποθούμενο! Που για να πραγματοποιηθεί, «πρέπει να αρνηθούμε τις αισθήσεις και κάθε λογική ενέργεια. Να αρνηθούμε κάθε αισθητό και κάθε νοητό. Κάθε υπάρχον και μη υπάρχον. Τότε, θα μπορέσουμε να πετύχουμε, μέσα στην πλήρη αγνωσία, την ένωση με Εκείνον, ο οποίος βρίσκεται πάνω από κάθε ον και κάθε επιστήμη. Μόνο τότε, θα μπορέσουμε να μπούμε μέσα στο γνόφο, όπου κατοικεί Εκείνος, που βρίσκεται έξω από όλα τα όντα».
Τέτοια ήταν η θεολογία τού Αγίου, που τιμάμε! Δυσνόητη για τα δικά μας, πνευματικά μέτρα, που είναι ακόμη μικρά… Στόχος, όμως, αληθινός και υψηλός!
Η μνήμη τού Αγίου είναι μίμηση Αγίου. Και, για τους μιμητές τού Αγίου, η δόξα τού Αγίου γίνεται και δική τους δόξα!
Ευλογημένοι εμείς σήμερα, που συναχθήκαμε για να τιμήσουμε τον άγιο ιερομάρτυρα Διονύσιο τον αρεοπαγίτη!
Παρηγοριά μας, ο αγώνας του και τα στεφάνια του! Παρηγοριά μας, το ότι ο ζωντανός Θεός μας ανέδειξε και αναδεικνύει Αγίους! Παρηγοριά μας, το ότι οι καλοπροαίρετοι αναζητητές βρίσκουν το δρόμο, για να πορευτούν!
Είναι μια ελπίδα αυτή!… Ελπίδα, που την έχουμε ανάγκη για να φέρουμε σε πέρας τη δύσκολη αποστολή μας, ως νομικών. Για προασπίσουμε την ειρήνη και την ελευθερία τού Λαού μας, μέσα στο σύγχρονο, μεταβαλλόμενο κόσμο, τον εγγύς και τον μακράν. Στην Ελλάδα, της φθοράς των αξιών και των θεσμών. Στην Ευρώπη, της αμφισβήτησης του χριστιανικού της πολιτισμού!… Αμήν!