Τοῦ κ. Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
Σὲ ἄρθρο ποὺ δημοσιεύτηκε στὴ Romfea.gr στὶς 17 Ἰανουαρίου 2023, μὲ τίτλο «Μπάτσκας: “Γιὰ τὴν πλειονότητα τῶν Ἐκκλησιῶν κανονικὸς εἶναι ὁ Κιέβου Ὀνούφριος”», ὁ Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Εἰρηναῖος χαρακτήρισε τὴ μὴ ἀναγνωρισμένη ἀπὸ τὴν πλειοψηφία τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὡς “παρεκκλησιαστικὴ δομή”. Ἐκεῖνο ὅμως τὸ ὁποῖο δίνει ἀπάντηση στὰ περὶ “κανονικοῦ ἐθίμου”, τὰ ὁποῖα προβάλλονται μὲ συστηματικὴ μονομέρεια στὴν περίπτωση τοῦ “Οὐκρανικοῦ”, εἶναι ἐκεῖνο ποὺ σημειώνει ὁ Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Εἰρηναῖος, ὅτι ἐκχωρήθηκε αὐτὸ σὲ “μία ἀνύπαρκτη Ἐκκλησία στὴν Οὐκρανία”.
Αὐτὸ τὸ ὁποῖο παρατηρεῖ ὁ Ἐπίσκοπος Μπάτσκας Εἰρηναῖος, ὅτι ἡ Αὐτοκεφαλία δόθηκε σὲ “μία ἀνύπαρκτη Ἐκκλησία στὴν Οὐκρανία”, ποιὸς τὸ διαμφισβητεῖ; Πότε στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας δόθηκε Αὐτοκεφαλία “σὲ μία ἀνύπαρκτη Ἐκκλησία”; Τὰ περὶ “κανονικοῦ ἐθίμου” τὰ ὁποῖα προβάλλονται, ἀπὸ ποῦ ἐρείδονται; Ἡ μεγάλη ἀνατροπή, μὲ τὴν ὁποία ἡ Κανονικὴ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας παραγκωνίζεται καὶ ἐκχωρεῖται Αὐτοκεφαλία “σὲ μία ἀνύπαρκτη Ἐκκλησία”, εἶναι πρωτόγνωρη στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας.
Ὡς ἐκ τούτου ὁ ἰσχυρισμὸς ὁ ὁποῖος προβάλλεται, ὅτι ἡ θεμελίωση καὶ ἡ κανονικότητα τῆς ἐκχώρησης Τόμου Αὐτοκεφαλίας στὰ δύο σχισματικὰ μορφώματα ἐρείδεται σὲ “κανονικὸ ἔθιμο”, δὲν εὐσταθεῖ. Γιὰ ποιό «κανονικὸ ἔθιμο» μποροῦμε νὰ ὁμιλοῦμε, ὅταν στὴν Οὐκρανία ὑπῆρχε κανονικὴ Ἐκκλησιαστικὴ δομὴ καὶ δόθηκε σὲ μία “παρεκκλησιαστικὴ δομή”, ὅπως τὴν κατονομάζει ὁ Σεβ. Μπάτσκας; Πότε στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας “ἐξουδετερώθηκε” ἡ συναίνεση τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν; Σὲ ποιὸ “κανονικὸ ἔθιμο” ἐρείδεται αὐτό;
Ὁ Τόμος Αὐτοκεφαλίας ἐκχωρήθηκε στὰ δύο σχισματικὰ μορφώματα, χωρὶς τὴ συναίνεση τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Πότε συναντοῦμε τέτοια ἀνατροπὴ στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ νὰ ὁμιλοῦμε γιὰ “κανονικὸ ἔθιμο”; Οὐδέποτε στήν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας ἐπιχειρήθηκε τέτοια ἀνατροπή.
Τὸ παράδειγμα τῆς ἀνύψωσης τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας σὲ Πατριαρχεῖο, ἡ ὁποία ἔγινε “μὲ τρόπο ὄχι σύμφωνο μὲ τὴν ἀκρίβεια τῶν Ἱερῶν Κανόνων”*, ὅπως σημειώνει ὁ καθηγητὴς κ. Ἰ. Ταρνανίδης, παρατηρώντας ὅτι “ἡ ἀναγνώριση αὐτοῦ τοῦ ἀξιώματος γίνεται χάρη οἰκονομίας καὶ μὲ γνώμονα τὴν ὠφέλεια τῆς Ἐκκλησίας”*, δίνει ἀπάντηση σὲ ὅσα μονομερῶς προβάλλονται.
Στὴν περίπτωση τοῦ Οὐκρανικοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ζητήματος ποιὰ εἶναι ἡ “ὠφέλεια τῆς Ἐκκλησίας” ἀπὸ τὴν μεγάλη ἀνατροπή; Ἀλλοῦ ὁ κ. Ἰ. Ταρνανίδης κατονομάζει τὴν ὠφέλεια τούτη, ὡς τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ σαφήνεια ὁ κ. Ἰ. Ταρνανίδης ἀναφέρεται στὴν “ἱκανότητα τῆς Ὀρθοδοξίας νὰ κινεῖται ἔξω καὶ πάνω ἀπὸ τοὺς τύπους καὶ νὰ δίνει λύσεις στὰ ἀναφυόμενα προβλήματα μὲ βάση τὴν εὐρύτερη ἰδεολογία της, τὸ γενικὸ συμφέρον καὶ τὴν ἑνότητά της”*. Γιὰ ποιὰ ἑνότητα ὅμως ὁμιλοῦν, ὅσοι ἐπιμένουν στὴ μονομέρεια στὸ “Οὐκρανικό”;
Στὴν Πατριαρχικὴ εἰρηνικὴ ἐπιστολὴ ἀναφορικὰ μὲ τὴν ἀνύψωση σὲ Πατριαρχεῖο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας, σημειώνετο μάλιστα ὅτι “τὸ γὰρ εἰς Πατριαρχικὴν προαχθῆναι ἀξίαν τινὰ τῶν ἐπὶ μέρους Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, ἀποφάσεως δεῖται Οἰκουμενικῆς…”*. Ἡ “ἐξουδετέρωση” τῆς συναίνεσης τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν σὲ ποιὸ “κανονικὸ ἔθιμο” ἐρείδεται;
Ἡ μεγάλη ἀνατροπὴ στὴν Οὐκρανία εἶχε ὡς κριτήριο τὴν Ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα; Τουναντίον ἡ κληθεῖσα “Ἑνωτικὴ Σύνοδος” στὴν Οὐκρανία, ἔγινε ἀφορμὴ κλονισμοῦ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας μὲ ἀπρόβλεπτες συνέπειες. Ποιὸ ἔθιμο ὡς πηγὴ δικαίου, θὰ μποροῦσε νὰ τεθεῖ ὑπεράνω τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας; Ποιὸ ἔθιμο ὡς πηγὴ δικαίου, μπορεῖ νὰ δημιουργεῖ τὶς προϋποθέσεις μεγάλου σχίσματος;
* Ἰω. Χ. Ταρνανίδη “Θεωρία καὶ πράξη στὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξη τοῦ Αὐτοκεφάλου τῶν Σλαβικῶν Ἐκκλησιῶν” (Ἐκδόσεις Ἀ/φῶν Κυριακίδη, 2006).