Τά ἐπιστολιμαῖα ἔγγραφα τῶν Ἁγιορειτῶν πρός τόν Ἀρχηγόν τοῦ Γ΄ Ῥάϊχ Ἀδόλφον Χίτλερ.
«Νέα στοιχεῖα διά τήν ἱστορικήν πραγματικότητα».
Ὑπό τοῦ Γέροντος Μαξίμου Ἰβηρίτου
3ον
Τήν σύνταξιν τῆς ἀνωτέρω ἐπιστολῆς ὡρισμένοι τήν ἀποδίδουν εἰς τόν γνωρίζοντα τήν Γερμανικήν γλῶσσαν λόγιον Ἁγιορείτην Μοναχόν Γεράσιμον Μενάγιαν (†1957)· πλήν ὅμως ἔχουν λάθος, καθότι τό διασωθέν πρωτότυπον αὐτῆς φέρει ἄνωθεν τό λογότυπον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἰβήρων μέ ἀριθ. πρωτ. 86 καί ἄνευ ἡμερομηνίας. Πρόκειται, λοιπόν, διά σχέδιον Γράμματος ἐγκριθέν ὑπό τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος καί γραφέν κατά προτροπήν αὐτῆς ὑπό τοῦ Ἱεροδιακόνου Κυρίλλου Ἰβηρίτου (†1946). Τήν μαρτυρίαν ταύτην ἔχω ἐκ τοῦ Γέροντός μου Μοναχοῦ Ἀνθίμου Βήνα (†1993), Γραμματέως τῆς Μονῆς ἐπί σειράν ἐτῶν. Ὁ Ἱεροδιάκονος Κύριλλος Ἰβηρίτης διετέλεσεν ἐνωρίτερον Γραμματεύς τῆς Μονῆς, κατήγετο ἀπό τήν Ἡρακλείτσαν τῆς Ἀνατολικῆς Θρᾴκης καί ἦτο Θεολόγος, τελειόφοιτος τῆς Σχολῆς τοῦ Γένους ἐν ΚΠόλει.
Τό πρωτότυπον, λοιπόν, κείμενον εἶναι γεγραμμένον μέ γραφομηχανήν, ἔχει ἰδιόχειρον παρέμβασιν μέ τό λογότυπον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἰβήρων καί εἶναι ἀνηρτημένον εἰς τόν ἱστότοπον «Mixanitouxronou.gr» ἀπό 30 Ἀπριλίου 2019. Καθώς ἐλέχθη, μετεφράσθη ὑπό τοῦ Ἁγιορείτου Ῥώσου Βασιλείου Κριβοσέϊν εἰς τήν Γερμανικήν γλῶσσαν, φέρει τόν ἴδιον ἀριθμόν πρωτοκόλλου (86) καί εἶναι ἀνηρτημένον εἰς τόν ἱστότοπον «Lifo. gr» ἀπό 16 Μαΐου 2020 (βλ. Οἱ Ναζί στό Ἅγιο Ὄρος: 40 φωτογραφίες).
2. Μερικούς μῆνας ἀργότερον μετά τήν ἀποστολήν τῆς πρώτης Ἱεροκοινοτικῆς ἐπιστολῆς, ἐστάλη καί μία δευτέρα ἐπιστολή ἐπί τῆς νέας Βατοπαιδινῆς Ἱερᾶς Ἐπιστασίας πρός τόν Φύρερ~Ἀδόλφον Χίτλερ, εἰς τήν ὁποίαν ἐδίδοντο συγχαρητήρια διά τάς νίκας του εἰς τά ἐδάφη τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως. Αὕτη ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Ἀνοικτή ἐπιστολή Ἱερᾶς Ἐπιστασίας/Πρός τήν Αὐτοῦ Ἐξοχότητα/Ἀρχηγόν τοῦ Γ΄ Ῥάϊχ/Ἀδόλφον Χίτλερ./ Ἡμεῖς οἱ ἐκλεγμένοι Ἀντιπρόσωποι τῶν ἰσαρίθμων Ἱερῶν Μονῶν τῶν ἀποτελουσῶν τήν Μοναστικήν Πολιτείαν τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους ῎Αθω δημοσιεύομεν εἰς ἐπήκοον πάντων τήν ἀνοικτήν ταύτην συγχαρητήριον ἐπιστολήν διά τάς κατά τῶν Σοβιετικῶν νίκας σας. Καί ἀγαλλόμενοι κραυγάζομεν ἐν θαυμασμῷ: Ἔπεσε τό Ζιτομίρ καί ἐσώθη ἡ Χριστιανοσύνη./Κύριος ὁ Θεός κρατύνῃ τήν ὑμετέραν ἐξουσίαν εἰς ἔτει πλεῖστα. Οἱ 20 Ἀντιπρόσωποι τῆς ἐνιαυσίου Συνάξεως τῶν 20 κυριάρχων Μονῶν τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας» [= ἐφεξῆς καταχωροῦνται αἱ διῃρημέναι εἰς πέντε τετράδας Κ΄ Ἱεραί Μοναί, αἵτινες ἀναλαμβάνουν ἐκ περιτροπῆς μέ ἐνιαύσιον θητείαν τήν Διαχειριστικήν τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος Ἀρχήν κατά τήν πρώτην Ἰουνίου ἑκάστου ἔτους, μέ ἐπικεφαλῆς ἕνα ἐκ τῶν πέντε πρώτων Μονῶν, ὡς Πρωτεπιστάτην].
Ὁ Θεολόγος καί τ. Δημοτικός Σύμβουλος Ἀθηνῶν Γεώργιος Μουστάκης ἐνετόπισε τήν ἐπιστολήν ταύτην εἰς τά Ῥωσικά Ἀρχεῖα, τήν ὁποίαν μετέφρασε τό 1963 καί τήν ἐδημοσίευσεν ἀργότερον διά σχετικοῦ ἄρθρου του, ὑπό τόν βαρύγδουπον τίτλον: «Οἱ ἐθνικές προδοσίες μιᾶς μοναστικῆς κοινότητας» (βλ. περιοδ. «Δαυλός», τεῦχ. 251, Νοέμβριος 2002, σελ. 16252).
Ὡς γνωστόν, κατά τήν διάρκειαν τοῦ Β΄Παγκοσμίου πολέμου ἡ πόλις τῆς ΕΣΣΔ Ζιτόμιρ ἤ Ζιτομίρ, πρωτεύουσα τῆς ὁμωνύμου διοικητικῆς περιοχῆς τῆς Σοβιετικῆς Σοσιαλιστικῆς Δημοκρατίας Οὐκρανίας καί ἡ γύρω περιοχή, ἦτο ἐπί δύο καί ἥμισυ ἔτη ὑπό Ναζιστικήν Γερμανικήν Κατοχήν [= ἀπό 9 Ἰουλίου 1941 ἕως 12 Νοεμβρίου 1943 καί ἀπό 19 Νοεμβρίου ἕως 31 Δεκεμβρίου 1943]. Τό Ζιτομίρ ἦτο τό δυτικώτερον ὀχυρόν τῶν Σοβιετικῶν, τό ὁποῖον ἔπεσεν εἰς τάς χεῖρας τῶν Ναζιστῶν. Ἡ ἐπευφημία: «Ἔπεσε τό Ζιτομίρ», φανεροῖ τήν ἀντίδρασιν τῶν Ἁγιορειτῶν διά τήν ἐπικράτησιν τοῦ Μπολσελβικισμοῦ ἐν Ῥωσίᾳ μέ τήν ἐπανάστασιν ἐναντίον τοῦ ἀπολυταρχικοῦ Τσαρικοῦ καθεστῶτος τόν Φεβρουάριον τοῦ 1917 καί τήν ἐπακολουθήσασαν Μπολσεβικικήν τοιαύτην τόν Ὀκτώβριον τοῦ αὐτοῦ ἔτους. Ἀμφοτέρας τάς ἐπαναστάσεις τάς ἐβίωσαν καί οἱ ἡμέτεροι Ἰβηρῖται πατέρες, οἱ διακονοῦντες τότε τό Ἰβηριτικόν Μετόχιον τοῦ Ἁγίου Νικολάου εἰς τήν ἐρυθράν πλατεῖαν τῆς Μόσχας. Εἷς δέ ἐξ αὐτῶν, ὁ Προηγούμενος Χρύσανθος Ἰβηρίτης (†1957), Γραμματεύς καί οὗτος τῆς Μονῆς καί τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος ἐπί σειράν ἐτῶν, συνέγραψε τό πρῶτον ἴσως ἐμπειρικόν πόνημα διά τόν Μπολσεβικισμόν (βλ. Ὁ Μπολσεβικισμός ἐν Ρωσσίᾳ καί αἱ συνέπειαι αὐτοῦ, Θεσσαλονίκῃ 1926, σσ. 157).
Ἀκόμη καί οἱ Ῥωσικῆς καταγωγῆς Κληρικοί καί Μοναχοί, οἵτινες ἀνῆκον εἰς τήν ἐκτός Ῥωσίας Ὀρθόδοξον Ῥωσικήν Ἐκκλησίαν, ὅπως καί οἱ ἐν Ἄθῳ Ῥῶσοι Μοναχοί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος ( Ῥωσικοῦ), ἐθεώρουν τόν Γερμανικόν ἐθνικοσοσιαλισμόν καί τήν Ναζιστικήν Γερμανίαν ὡς τόν κύριον ἀντίπαλον τοῦ Σοβιετικοῦ κομμουνισμοῦ. Διά τοῦτο τό 1938 ἡ Σύνοδος τῆς εἰρημένης Ἐκκλησίας τῆς Ῥωσίας ἀπέστειλεν ἐπιστολήν πρός τόν Χίτλερ, χαιρετίζουσα μέ ἐνθουσιασμόν αὐτόν, εὐχομένη παρόμοιον κατάστασιν μέ τήν Γερμανίαν νά ἐπικρατήσῃ καί ἐν Ῥωσίᾳ. Ἡ ἰδία Σύνοδος τήν 12 Ἰουλίου 1941 ἐζήτησεν ἀπό τόν Πρόεδρον τῶν ΗΠΑ Φρ. Ῥοῦζβελτ νά μή δώσῃ οὐδεμίαν βοήθειαν εἰς τήν ΕΣΣΔ, ἥτις προσεπάθει νά ἀποκρούσῃ τήν Ναζιστικήν ἐπίθεσιν ἐναντίον της (πρβλ. Τσάμη Δημητρίου Γ., Ἅγιον Ὄρος. Προσέγγιση στήν πρόσφατη ἱστορία του, Θεσσαλονίκη 1986, σελ. 27, σημ. 8).
Χαρακτηριστικόν δεῖγμα τῆς πεποιθήσεως ταύτης ἀποτελεῖ ἴσως καί τό διασωθέν ἀντίγραφον ἤ πρόχειρον Ὑπόμνημα εἰς τό Ἀρχεῖον τοῦ λογίου Ἁγιορείτου Λαυριώτου Εὐλογίου Κουρίλα (†1961), τό ὁποῖον πιθανόν προώριζε νά ἀποστείλῃ ἤ ἀπέστειλεν εἰς τόν ἐν Ἀθήναις Γερμανόν πρεσβευτήν κατά τήν διάρκειαν τῆς Κατοχῆς (1940-1941), μέ τήν παράκλησιν ὅπως ἀποστείλῃ συνημμένην ἐπιστολήν του πρός τόν «τετιμημένον Fichrer καί δαφνοστεφῆ Καγκελλάριον Ἀδόλφον Χίτλερ…», καθώς καί τήν μελέτην του διά τόν χρησμολόγον Ἰβηρίτην Ἀρχιμανδρίτην Θεόκλητον Πολυείδην (†1751+), ἔνθα ὁ Κουρίλας ἐνεκομίαζε τό Γερμανικόν ἔθνος «ὡς ὄργανον πρός πραγμάτωσιν τῶν μεγάλων τῆς ἀνθρωπότητος ἰδεωδῶν…» καί διετύπωνε μέ βιωματικάς ἀποδείξεις τήν Γερμανοφιλίαν του καί τήν δρᾶσίν του ἕως τοῦ 1940 [= ἴσως ἐκινεῖτο διπλωματικῶς, πρός διάσωσίν του](πρβλ. Εὐλόγιος Κουρίλας (1880-1961). Τό Ἀρχεῖον του στό Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων…, Ἰωάννινα 2009, σελ. 23-23, 496).
Σημειωτέον, ὅτι ὁ Κουρίλας τό 1937 ἐχειροτονήθη ἐν τῷ Πατριαρχικῷ Ναῷ ὡς Μητροπολίτης Κορυτσᾶς. Διά τό πῶς εἰργάσθη ἐν Ἀλβανίᾳ εἶναι γνωστόν, διό καί ἡ Ἑλληνική Κυβέρνησις ἐτίμησεν αὐτόν διά τοῦ χρυσοῦ Σταυροῦ. Εἶχε δέ νά ἀγωνισθῇ ἐκεῖ κατά τῶν Οὐνιτῶν καί Καθολικῶν, Τούρκων τε καί Ἀλβανῶν. Ὅτε ὅμως εἰσέβαλον οἱ Ἰταλοί [= Σύμμαχοι τῶν Γερμανῶν], οἱ Ἀλβανισταί κατώρθωσαν νά καταδιωχθῇ ὡς Ἕλλην καί νά παυθῇ «ἐλλείψει Ἀλβανικῆς ὑπηκοότητος». Τόν Δεκέμβριον ἐπίσης τοῦ 1944, ὅτε συνελήφθησαν ἐν Ἑλλάδι οἱ ἐθνικόφρονες ὑπό τῶν Ἐαμοκομμουνιστῶν, συνελήφθη καί οὗτος ἐκ τῶν πρώτων, ὅστις ἐκινδύνευσε παρ’ αὐτῶν καί ἐσώθη ὡς ἐν θαύματος (πρβλ. Κουρίλα Εὐλογίου (Συνομήρου) Μητροπολίτου Κορυτσᾶς καί Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου, Δεκεμβριανή τραγῳδία τῶν ὁμήρων…, «Ἐλεύθερη Σκέψις», Ἀθῆναι Σεπτέμβριος 2003, σελ. 425-426, 428).
Κατά τήν διάρκειαν πάλιν τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς ἐν Ἑλλάδι, ἐκυκλοφόρει εἰς τήν Θεσσαλονίκην ἡ φιλοαξονική ἐφημερίς «Νέα Εὐρώπη», ἡ ὁποία διεφήμιζε τήν νίκην τῆς Ναζιστικῆς Γερμανίας. Εἰς δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδος τήν 6/19 Ἰουνίου 1943, οἱ Ναζισταί ἐνεφανίζοντο ὡς ὑπερασπισταί τοῦ Χριστιανισμοῦ καί ἀνέφερεν ὅτι ἡ Σύνοδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἐνεπιστεύετο τάς Γερμανικάς δυνάμεις, καθώς ἐπροστάτευον τήν χώραν ἀπό τήν ἀθεΐαν. Ἔγραφε δέ εἰς τό πρωτοσέλιδον ἄρθρον της μέ πηχυαῖον τίτλον, τά ἑξῆς: «Ἡ Σύνοδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἐπικαλεῖται τήν εὐλογίαν τοῦ οὐρανοῦ ἐπί τά νικηφόρα ὅπλα τοῦ Φύρερ· “παντοῦ ὅπου εἰσέρχονται τά Γερμανικά τμήματα, ἀναζωπυροῦται καί πάλιν ἡ θρησκευτική ζωή”» (βλ. ἐφημ. «Νέα Εὐρώπη», Σάββατον 19 Ἰουνίου 1943, ἀριθ. φύλ. 698/124).