Ὑπὸ τοῦ Ἀκαδημαϊκοῦ & Καθηγητοῦ Δρ. Ἀλεξίου Παναγοπούλου,
(Phd Δρ. Νομικῶν & Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν, Phd Δρ. Βιοηθικῆς,
Phd Δρ. Θεολογίας, Post Doc Δικαίου, Habil.,-Διπλωματούχου Ὑφηγητοῦ,
Καθηγητοῦ Νομικῆς Δ.Δικαίου Fpsp, & Ἀκαδημαϊκοῦ MCA)
3ον.-Τελευταῖον
Ἡ μιτρολαγνεία ποὺ ἔχει ἐμφανισθεῖ τοὺς τελευταίους αἰῶνες εἶναι φαινόμενο πλήρους ἐκκοσμίκευσης καὶ νεωτερισμοῦ τῶν ἐσχάτων. Ἐμφανίστηκε λίγο μετὰ ἀπὸ τότε ποὺ οἱ ἐπίσκοποι ἄρχισαν ὅλοι νὰ γίνονται μιτροφόροι. Στὴν Ρωσία αὐτὸ ἔχει γίνει κατὰ πλεονασμό. Ἄρχισαν ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι νὰ ὀρέγονται ὄχι μόνο τῆς ἐπισκοπῆς τους, ποὺ δικαίως καὶ ἁγιογραφικὰ ὀρέγοντο, ἀλλὰ νὰ θέλουν νὰ φοροῦν καὶ τὰ διακριτικὰ τοῦ Ἐθνάρχη Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ὡς μικροὶ ἐθνάρχες, κι αὐτοί, στὶς κατὰ τόπους ἐπαρχίες τους. Ὅλα τὰ πῆραν ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα δίχως ἀπόφαση Πανορθόδοξης Συνόδου. Πέρα ἀπ’ τὴ μίτρα, φόρεσαν καὶ σάκο, ἔβαλαν καὶ μανδύα, καὶ ἔφεραν μεταλλικὴ ράβδο καὶ κάθισαν στὸ βασιλικὸ αὐτοκρατορικὸ θρόνο τοῦ ναοῦ ἔξωθεν τοῦ Ἱεροῦ. Τὰ διακριτικὰ ποὺ μέχρι τὴ πτώση τῆς Βασιλεύουσας τὰ φοροῦσε ἢ ἔφερε μόνο ὁ Ὀρθόδοξος Αὐτοκράτορας ποὺ καὶ ἀναγίνωσκε τὸ Σύμβολο τῆς Πίστης τὸ Πιστεύω καὶ τὸ Πάτερ Ἡμῶν, ἀπ’ τὸ θρόνο του στὸ ναό, ὡς ἐπίσκοπος τῶν ἐκτός. Ὁ μακαριστὸς ἐπίσκοπος Ἀθανάσιος Γιέβτιτς ὡς καθηγητὴς τῆς θεολογικῆς σχολῆς Βελιγραδίου πάντα διευκρίνιζε γιὰ τὴν ἐπιβαλλομένη ἁπλότητα καὶ τὴν ἀμφίεση τῶν Ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν. Μάλιστα τόνιζε ὅτι ὁ κτίτωρ τῆς Μονῆς τοῦ Ντέτσανι, πρίγκιπας Στέφανος, δὲν ἐπέτρεπε σὲ κανένα νὰ κάθεται στὸν βασιλικό του θρόνο ποὺ ἦταν ἔξω τοῦ Ἱεροῦ, ὅπου σήμερα κάθονται ἐπίσκοποι, δὲν ἐπέτρεπε οὔτε σὲ ἐπισκόπους, ἀκόμα κι ὅταν αὐτὸς δὲν ἦταν παρὼν ἐκεῖ, κι ὅτι αὐτὴ τὴ συνήθεια ἔλεγε τὴν ἔλαβε ἀπ’ τοὺς βυζαντινοὺς αὐτοκράτορες νὰ ἔχει ἔξω τὸ θρόνο του ὡς ἐπίσκοπος τῶν ἐκτός.
Ὁ νεωτερισμὸς καὶ ὁ λαϊκισμὸς προχώρησε ἐσχάτως καὶ στοὺς λαϊκούς, αὐτοὶ νὰ ἀρέσκονται νὰ προσφωνοῦνται μὲ ὑποκοριστικὰ ὀνόματα κι ὄχι μὲ τὰ ὀνόματα τῶν ἁγίων ποὺ ἔλαβαν κατὰ τὴ βάπτισή τους, ὅπως: Τάκης, Μάκης, Ἀλέκος, Σῶτος, Τάκος, Λάκης, κτλ., ἢ μὲ τὰ γυναικεῖα ὑποκοριστικὰ οἱ γυναῖκες ὡς Ρούλα, Τούλα, Βούλα, Νία, Ρία, Σία κτλ., κι ὄχι μὲ τὸ ὄνομα τῶν Ἁγίων προστατῶν τους ποὺ ἔλαβαν κατὰ τὸ Ἱερὸ Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Αὐτὰ τονίζει ὡς ἐκκοσμίκευση καὶ ὡς ἀποστασία σὲ μία σχετικὴ ὁμιλία του καὶ ὁ μακαριστὸς π. Σοφρώνιος. Ζοῦμε μέσα σὲ ἕνα θέατρο παραλόγου, μάταιης δόξας καὶ ἐκκοσμίκευσης ποὺ φέρνει τὴν ἀποστασία.
Στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο ἐνῷ κράτησαν τὰ χριστιανικὰ ὀνόματά τους, πρόσθεσαν μεγαλυνάρια, πολυχρόνια καὶ ἐγκώμια σὲ ἀνθρώπους, ἐνῷ πρόσθεσαν στὶς προσφωνήσεις ὁ τάδε ἐπίσκοπος μητροπολίτης μὲ δύο (κ.κ.), ἀψηφώντας τὸν γραμματικὸ πλεονασμό. Οἱ λαϊκοὶ ἄρχισαν νὰ ἀρέσκονται σὲ ὑποκοριστικὰ καὶ οἱ ἐκκλησιαστικοὶ σὲ βαρύγδουπες προσφωνήσεις. Ἡ ἀρχολαγνεία καὶ ἡ ἀρχομανία πλήθυνε ἀπὸ τότε ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἔβγαλε φτερὰ καὶ πέταξε ὅπως τὸ μυρμήγκι, ἔγινε ἀκόμα πιὸ πολὺ ἀλαζόνας καὶ ὑπερόπτης καὶ τὸ τονίζουμε ἀπ’ τότε ποὺ ἄρχισε νὰ ταξιδεύει μὲ ἀεροπλάνα καὶ ἑλικόπτερα, σὰν νὰ κατέκτησε τὸ Σύμπαν, σὰν νὰ θέλει τὸ θρόνο του πάνω ἀπ’ τὸν Θεό, σὰν νὰ ἐπιζητεῖ νέα Βαβέλ.
Ἡ διαφορὰ ἐπισκόπου καὶ πρεσβυτέρου ὅπως εἴδαμε καὶ παραπάνω εἶναι ἐλάχιστη καὶ διαφοροποιεῖται μόνο στὸ ὅτι πλέον ὁ πρεσβύτερος δὲν συγχειροτονεῖ, δὲν χορηγεῖ τὴν Ἱερωσύνη. Στὸν ἱστορικὴ πορεία ὑποχρεώθηκε τὸ ἄγαμο τῶν ἐπισκόπων, δηλαδὴ νὰ μὴ μποροῦν νὰ γίνονται ἐπίσκοποι οἱ προερχόμενοι ἐκ τοῦ ἐγγάμου βίου τῶν πρεσβυτέρων, ὅπως ἦταν ἐξ ἐγγάμων ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Ἅγιος Σπυρίδων, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ πατέρας τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, κτλ. Ἡ ἀπαγόρευση αὐτὴ δὲν ἦταν καὶ τόσο αὐστηρή, καθότι ἐνίοτε στὴν ἱστορικὴ πορεία γίνονταν ἐπίσκοποι ποὺ πρὶν ἦσαν ἔγγαμοι.
Τελευταῖα θὰ θυμίσω τὸν Πατριάρχη Γερμανὸ τῆς Σερβίας, ὁ ὁποῖος προερχόταν ἐξ’ ἐγγάμων καὶ ὁ διάκονός του ἦταν ὁ υἱός του, τοὺς ὁποίους εἶχα τὴ τιμὴ καὶ εὐλογία νὰ γνωρίζω προσωπικὰ καὶ νὰ βρίσκομαι τακτικὰ σὲ ἀκολουθίες, ὅπου χοροστατοῦσαν. Κι ἄλλοι ἐπίσκοποι ἐξ ἐγγάμων εἶχαν γίνει στὸ Σερβικὸ Πατριαρχεῖο, καθὼς καὶ ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Μαυροβουνίου Δανιήλ, τὸν ὁποῖο εἶχα γνωρίσει. Λέγεται ὅτι καὶ ὁ μακαριστὸς Πατριάρχης Μόσχας Ἀλέξιος προερχόταν ἐξ ἐγγάμων καὶ ἡ σύζυγός του ἔγινε μοναχή. Ἐπίσης ὅτι κι ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας Θεόκτιστος προερχόταν ἐξ ἐγγάμων καὶ κάποιος Πατριάρχης Βουλγαρίας. Στὴν Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία μητροπολίτης Ζακύνθου τὸ 16ο αἰῶνα ὑπῆρξε ἐξ ἐγγάμων. Στὴν Κρήτη ἐπίσης ὑπῆρξαν ἐξ ἐγγάμων. Στὴν Ἀλβανία ἐξ ἐγγάμων ὁ μακαριστὸς Θεοφιλέστατος Κοσμᾶς, χειροτονία ἀρχιεπισκόπου Ἀναστασίου. Στὴν Ἀμερικὴ ἐξ ἐγγάμων ἕνας Θεοφιλέστατος, χειροτονία Ἀρχ. Ἐλπιδοφόρου, κτλ.
Σήμερα ὅπως ἔχει ἐπικρατήσει τὸ ζήτημα τῆς ἀμφίεσης τοῦ ἐπισκόπου δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάξει, ἔτσι ἁπλά, γιατί χρειάζεται τὴ σύμφωνη γνώμη ὅλων τῶν ἐπισκόπων, ὄχι μόνο τῆς Ἱεραρχίας, ἀλλὰ καὶ μίας Συνόδου, ὅπως αὐτῆς ποὺ ἔγινε τὸ 2016 στὴν Κρήτη. Ὅμως ὁ κάθε ἐπίσκοπος κατὰ τόπους μπορεῖ νὰ ἐφαρμόζει αὐτὰ ποὺ θεωρεῖ ὁ ἴδιος χρήσιμα, δηλ. τὴν ἰσχυρότερη παράδοση τῶν Ἁγίων καὶ Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Ὀφείλει νὰ διευκρινίζει γιὰ ὅλα του τὰ ἐνδύματα ποὺ φέρει εἰς τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀρκετὰ στοιχεῖα ὁ λαὸς δὲν τὰ γνωρίζει καὶ ἐνίοτε μὲ ἀπέχθεια φέρεται εἰς κάποιους ἐπισκόπους, ὀνομάζοντάς τους ὡς δῆθεν «κότες λειράτες» ὡς εἶχε δημοσιευθεῖ στὸν Τύπο ἢ ὡς ποιμένες ἀρχομανεῖς ποὺ ἐνδιαφέρονται φίλαυτα γιὰ τοὺς ἴδιους. Μὴ ξεχνοῦμε τὰ διάφορα σκάνδαλα ποὺ κατὰ καιροὺς ἔχουν φέρει στὸ φῶς καὶ τὰ ΜΜΕ. Τὸ ἀρχαῖο κριτήριο τῆς χειροτονίας γιὰ τὸν Ἐπίσκοπο νὰ γνωρίζει ἀπέξω τὸ ἱερὸ Ψαλτήριο, πιθανὸν θὰ πρέπει νὰ ξανὰ ἐπιστρέψει καὶ κυρίως οἱ ὑποψήφιοι γιὰ ἐπίσκοποι νὰ εἶναι ἐκ τῶν ἱερῶν μονῶν, ὅπως γίνεται καὶ στὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας, ὅπου δὲν νοεῖται ἐπίσκοπος νὰ διαμένει ἐκτός τῆς ἱερᾶς μονῆς.