Τοῦ κ. Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
Ὁ πολυδιαφημιζόμενος “συνεορτασμὸς τῆς Νίκαιας” μὲ τοὺς Παπικούς, βρίσκει τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα κλονισμένη ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Οὐκρανικοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ζητήματος. Ὅπως δείχνουν τὰ πράγματα θὰ γίνει “συνεορτασμὸς τῆς Νίκαιας” μὲ τοὺς ἀλλοδόξους καὶ ὄχι μὲ ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους, ὅπως ἁρμόζει στὸ μεγάλο αὐτὸ ἐκκλησιαστικὸ γεγονός.
Ὁ ἑορτασμὸς τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία ἔγινε στὴ Νίκαια, θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἐκκλησιαστικὸς καὶ ὄχι “συνεορτασμὸς τῆς Νίκαιας” μὲ τοὺς ἀλλοδόξους. Αὐτὴ ἡ τιμὴ ἁρμόζει στὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Μεθ’ ὅλων τῶν ὁμοδόξων θὰ πρέπει νὰ γίνει ὁ “ἑορτασμὸς τῆς Νίκαιας”, οἱ ὁποῖοι ὁμολογοῦν τὸ αὐτὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως.
Ἡ κύρια αἰτία, μὲ βάση τὴν ὁποία ἔχουν ἀποκοπεῖ οἱ Παπικοὶ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἦταν ἡ αἱρετικὴ προσθήκη τοῦ Filioque. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι πολλοὶ εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ὑποβαθμίζουν ἢ καὶ παραθεωροῦν τὴν αἱρετικὴ αὐτὴ προσθήκη. Ἡ προβολὴ ἐκ μέρους τους τοῦ Παπισμοῦ ὡς “παράλληλης ἐκκλησίας”, δὲν ἐπιτρέπει ἀναφορὲς σὲ δογματικὲς διαφορές.
Παρουσιάζεται ἀπὸ κάποιους σκοπίμως ἡ κακόδοξη προσθήκη τοῦ Filioque, ὡς θέμα ἐλάσσονος σημασίας. Εἶναι μεγάλο λάθος καὶ εἶναι ὑπηρετικὸ ἄλλων σκοπιμοτήτων, νὰ ὑποβαθμίζεται ἡ αἱρετικὴ προσθήκη τοῦ Filioque, ὡς θέμα ἐλάσσονος σημασίας.
«Ἡ καὶ “ἐκ τοῦ Υἱοῦ” ἐκπόρευσις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰσάγει τὴν διαρχίαν ἢ τὸν ἡμισαβελλιανισμὸν εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα, ὑποτιμᾶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ παραποιεῖ ὅλην τὴν Τριαδολογίαν», ἀναφέρει χαρακτηριστικὰ ὁ μ. Ἀρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (Ὀρθοδοξία καὶ Παπισμός). Ἀλλοῦ σημειώνει στὸ ἴδιο σύγγραμμα: «Διὰ τοῦ Filioque ἡ Δύσις προσεπάθησε νὰ κατανοήσει “λογικῶς” τὸ μυστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος καταργοῦσα τὴν ἀντινομίαν τοῦ Τριαδικοῦ μυστηρίου καὶ δεικνύουσα τὸν ἀνθρωποκεντρικὸν χαρακτῆρα τῆς θεολογίας της».
«Ὁ μὲν γὰρ Πατὴρ ἀναίτιος καὶ ἀγέννητος· οὐ γὰρ ἔκ τινος, ἐξ ἑαυτοῦ γὰρ τὸ εἶναι ἔχει. Ὁ δὲ Υἱὸς ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννητῶς. Τὸ δὲ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καὶ αὐτὸ μὲν ἐκ τοῦ Πατρός, ἀλλ’ οὐ γεννητῶς, ἀλλ’ ἐκπορευτῶς», ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Γιὰ τὴν αἵρεση τοῦ Filioque, σημειώνει ὁ Γέροντας Γεώργιος Καψάνης πὼς «ἡ αἵρεσις τοῦ Filioque ἔχει τὰς συνεπείας της εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν καὶ τὴν προσωπικὴν ζωήν, αἱ ὁποῖαι γίνονται ἐπίσης ἀνθρωποκεντρικαί», καὶ ὅτι «οἱ παρεκκλίσεις ἀπὸ τὴν πίστιν δὲν ἀλλοιώνουν τὴν Θεολογίαν μόνο τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ διαστρέφουν καὶ αὐτὴν τὴν πνευματικὴν καὶ ἐκκλησιαστικὴν ζωὴν» (Ὀρθοδοξία καὶ Παπισμός).
Ὁ Παπισμὸς εἶναι αἵρεση καὶ ὄχι “παράλληλη ἐκκλησία”. Ὡς ἐκ τούτου μεθ’ ὅλων τῶν ὁμοδόξων θὰ πρέπει νὰ γίνει ὁ “ἑορτασμὸς τῆς Νίκαιας”, οἱ ὁποῖοι ὁμολογοῦν τὸ αὐτὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Δυστυχῶς ἡ κλονισθεῖσα ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα, μετὰ τὴν κληθεῖσα “Ἑνωτικὴ Σύνοδο” στὴν Οὐκρανία, δὲν ἐπιτρέπει κάτι τέτοιο.
*Ἁγίου Φωτίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως “Ἀμφιλόχια” (Ἀπόκρισις εἰς ἐρώτησιν κη΄)