Τήν 10.00ην π.μ. ὥραν τῆς Πέμπτης 10ης/ 23ης Μαρτίου 2023, ἐτελέσθη Δοξολογία εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως κατά μετάθεσιν διά τήν ἐθνικήν ἐπέτειον τῆς 25ης Μαρτίου 1821, ὡς εὐχαριστία πρός τόν Θεόν διά τήν ἐθνικήν Παλιγγενεσίαν καί ἀπελευθέρωσιν ἀπό τοῦ Τουρκικοῦ ζυγοῦ καί ὡς ἱκεσία διά τήν ἀνάπαυσιν τῶν ψυχῶν τῶν ἡρωϊκῶς πεσόντων εἰς τά πεδία μαχῶν τοῦ ἔθνους.
Τῆς Δοξολογίας προεξῆρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συνιερουργούντων Αὐτῷ τῶν Ἀρχιερέων καί Ἱερομονάχων τῆς Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί μελῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ Γενικοῦ Προξενείου, ψάλλοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου καί τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου καί προσευχομένων τῶν μελῶν τῆς Ἑλληνικῆς Παροικίας καί προσκυνητῶν.
Μετά τήν Δοξολογίαν ἠκολούθησεν ἄνοδος εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Πατριαρχείου, ἔνθα προσεφώνησεν ὁ Μακαριώτατος διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
«Τί ἔχω νά κάμω μέ τόν Ναπολέοντα; Ἄν θέλετε ὅμως στρατιώτας διά νά ἐλευθερώσωμεν τήν πατρίδα μας, σέ ὑπόσχομαι καί 5 καί 10 χιλιάδας στρατιωτῶν· μία φορά ἐβαπτισθήκαμεν μέ τό λάδι, βαπτιζόμεθα καί μίαν μέ το αἷμα καί ἄλλη μίαν διά τήν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος μας». Ἀπό τά ἀπομνημονεύματα τοῦ Γέρου τοῦ Μοριᾶ, Θεοδώρου Κολοκοτρώνη.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Μετ’ ἀπείρου εὐγνωμοσύνης πρός τόν Ἅγιον Τριαδικόν Θεόν τό εὐσεβές γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων καί τό Ἑλληνικόν ἔθνος ἡμῶν τιμᾷ τήν ἐπέτειον τῆς 25ης Μαρτίου 1821, τήν ἡμέραν δηλονότι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς ἐθνεγερσίας αὐτοῦ ἐκ τῆς δουλείας τοῦ Ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ.
Τό παγκόσμιον ἱστορικόν γεγονός τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 εἶναι ἐκεῖνο, τό ὁποῖον κατέδειξεν ἐμπράκτως τό μεγαλεῖον τῆς δυνάμεως τῆς ἐν Χριστῷ πίστεως ἀφ’ ἑνός καί τοῦ φρονήματος τοῦ πνεύματος διά τό θεοδώρητον ἀγαθόν τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἀνεξαρτήτου πατρίδος ἀφ’ ἑτέρου. «Ὁ Θεός … ἐποίησέν τε ἐξ ἑνός αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπί πᾶν πρόσωπον τῆς γῆς, ὁρίσας προστεταγμένους καιρούς καί τάς ὁροθεσίας τῆς κατοικίας αὐτῶν», (Πρξ. 17,26) κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος.
Ἡ ἑλληνιστική θεώρησις τοῦ ἀνθρώπου ὅτι «γένος ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ» (Πρξ. 17,29) καί ἰδιαιτέρως ἡ ἁγιογραφική τοιαύτη, ὅτι εἰκών ἐσμεν τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Α΄ Κορ. 11,7) ἀπετέλει τήν ἀνεξάντλητον πηγήν τήν τροφοδοτοῦσαν, τόσον τήν θυσιαστικήν διάθεσιν διά τό βάπτισμα τοῦ αἵματος, ὅσον καί τήν βεβαίαν ἐλπίδα διά τό βάπτισμα τῆς ἐλευθερίας τῆς πατρίδος.
Ἡ ζωηρά ἐπιθυμία τῆς ἐγκολπώσεως τοῦ πολυτιμοτάτου θησαυροῦ τῆς ἐλευθερίας, ἐδικαίωσε πλήρως τόν ἱερόν ἀγῶνα τῶν ὑποδούλων Ρωμηῶν κατά τῆς ἀποτινάξεως τῆς μακροχρονίου Ὀθωμανικῆς τυραννίας. «Ἄργιε νἄλθη ἐκείνη ἡ ‘μέρα / καί ἦταν ὅλα σιωπηλά / Γιατί τἄσκιαζε ἡ φοβέρα / καί τά πλάκωνε ἡ σκλαβιά» κατά τόν ποιητήν Διονύσιον Σολωμόν.
Πανθομολογουμένως ἡ Ἑλληνική Ἐπανάστασις τοῦ 1821 προκαλεῖ τόν θαυμασμόν ἀλλά καί τήν ἀπορίαν, διότι εἰς τήν ἱστορίαν τῆς ἀνθρωπότητος δέν ὑπάρχει τοιοῦτον ἐφάμιλλον γεγονός. Λέγομεν δέ τοῦτο ἐπικαλούμενοι τήν προκήρυξιν τοῦ μεγάλου ἐθνομάρτυρος Ἀλεξάνδρου Ὑψηλάντου ἀπό τό Ἰάσιον τήν 24ην Φεβρουαρίου 1821, κατά τήν ὁποίαν δηλώνει τά ἐξῆς: «Εἶναι καιρός νά ἀποτινάξωμεν τόν ἀφόρητον τοῦτον Ζυγόν, νά ἐλευθερώσωμεν τήν Πατρίδα, νά κρημνίσωμεν ἀπό τά νέφη … νά ὑψώσωμεν τό σημεῖον, δι’ οὗ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τόν Σταυρόν, καί οὕτω νά ἐκδικήσωμεν τήν Πατρίδα καί τήν ὀρθόδοξον ἡμῶν Πίστιν ἀπό τήν ἀσεβῆ τῶν ἀσεβῶν καταφρόνισιν».
Οὐδείς δύνηται νά ἀμφιβάλλῃ ὅτι τά κίνητρα τῶν πρωτεργατῶν καί τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821 ἦσαν αὐθεντικά, τοὐτέστιν ἁγνά καί αὐθόρμητα. Τοῦτο ἐξ ἄλλου ἐπιβεβαιοῖ, τόσον τό σύνθημα τοῦ Γέρου τοῦ Μοριᾶ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη «νῦν ὁ ἀγών διά τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ τήν ἁγίαν καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερίαν»· ὅσον καί τό γεγονός ὅτι ὁ «ὅρκος ἐγένετο ἐπάνω εἰς τόν Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ» κατά τήν θέλησιν τοῦ Ρήγα Φεραίου.
Ἡ ἐκ τῆς τέφρας τῆς δουλείας ἀναγέννησις τοῦ γένους τῶν Ἑλλήνων ἦτο ἀποτέλεσμα τῶν ἀρχῶν καί τῶν ἀνεξιτήλων πνευματικῶν ἀξιῶν τῆς συναντήσεως τῆς κλασικῆς πολιτισμικῆς κληρονομίας καί τῆς ἁγιοπατερικῆς ἑλληνορθοδόξου Χριστιανικῆς παραδόσεως, κατά τήν ὁποίαν -συνάντησιν- ὁ τῆς ἐπινοίας ἕλλην λόγος παρεχώρησεν τήν θέσιν του εἰς τόν θεῖον Λόγον, τόν γενόμενον σάρκα καί σκηνώσαντα ἐν ἡμῖν (πρβλ. Ἰω. 1,14).
Τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ σημερινή ἐπετειακή ἑορτή τῆς ἐθνικῆς παλιγγενεσίας τοῦ 1821, δέν ἀφορᾷ μόνον εἰς τήν ἱστορικήν μνήμην αὐτῆς ἀλλά καί εἰς τό ἠθικόν μέγεθος αὐτῆς, τοὐτέστιν εἰς τήν διαφύλαξιν τῆς παρακαταθήκης τοῦ Εὐαγγελικοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ καί δή ἐν τῇ συγχρόνῳ ἡμῶν ἐποχῇ τῆς οὕτω καλουμένης «Νέας τάξεως πραγμάτων», κατά τήν ὁποίαν, ὡς προεῖπεν ὁ μέγας Παῦλος, «ἄνθρωποι κατεφθαρμένοι τόν νοῦν καί ἀδόκιμοι περί τήν πίστιν ἀνθίστανται τῇ ἀληθείᾳ», (πρβλ. Β΄ Τιμ. 3,8).
Ἀξιοσημείωτος τυγχάνει ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας διά τοῦ κλήρου αὐτῆς ἀνωτέρου καί κατωτέρου εἰς τόν «ὑπέρ πάντων ἀγῶνα» κατά τῆς ἀφορήτου πλέον δουλείας τῶν ἀλλοθρήσκων Ὀθωμανῶν. Ἡγετικαί προσωπικότητες, ὅπως ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Ε΄ καί ὁ Πατριάρχης Κύριλλος Στ΄, ὁ ἀπό Ἀνδριανουπόλεως, ἀλλά καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Κύπρου Κυπριανός ποτίζουν τό δένδρον τῆς ἐλευθερίας μέ τό αἷμα των. Ἐκτός τοῦ ἐπισκόπου Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ, τοῦ εὐλογήσαντος καί ὑψώσαντος τό ἱερόν λάβαρον τῆς Ἐπαναστάσεως, ὁ ἐπίσκοπος Σαλώνων Ἡσαΐας θυσιάζεται εἰς τήν Ἀλαμάνα. Ἁπλοί κλήρικοί, ὡς ὁ φλογερός Ἀθανάσιος Διᾶκος καί ὁ ἱεραπόστολος τοῦ γένους ἀναδειχθείς, ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἀλλά καί Ἁγιοταφῖται κληρικοί κοσμοῦν τό μαρτυρολόγιον τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ ’21.
Ἡ Γεραρά ἡμῶν τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἀδελφότης, στοιχοῦσα τοῖς λόγοις τοῦ σοφοῦ Παύλου: «τῇ ἐλεθερίᾳ οὖν, ᾗ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε, καί μή πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε» (Γαλ. 5,1) καί ὀφειλετικῶς συμμετέχουσα εἰς τόν ἑορτασμόν τῆς ἱερᾶς μνήμης τῆς Παλιγγενεσίας τοῦ εὐσεβοῦς τῶν Ρωμαίων γένους τε καί ἔθνους ἡμῶν, κατῆλθεν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα ἀνεπέμψαμεν εὐχαριστήριον αἶνον καί δοξολογίαν τῷ δι’ ἡμᾶς σταυρωθέντι καί ἐκ νεκρῶν ἀναστάντι Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ. Ἔτι ἱκετηρίους ἐντεύξεις καί δεήσεις προσηνέγκαμεν ὑπέρ αἰωνίου ἀναπαύσεως ἐν χώρᾳ ζώντων τῶν μακαρίων ψυχῶν τῶν ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί ἐνδόξως πεσόντων ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀγῶσι τοῦ εὐσεβοῦς γένους τε καί ἔθνους τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων καί μαρτυρικῶς ἀναιρεθέντων.
Ἐπί δε τούτοις ἐπιτρέψατε Ἡμῖν, ὅπως ὑψώσωμεν τό ποτήριον ἡμῶν καί ἀξιοχρέως ἀναφωνήσωμεν:
Ζήτω ἡ 25η Μαρτίου τοῦ 1821!
Ζήτω τό εὐσεβές καί βασιλικόν γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων!
Ζήτω ἡ Ἑλλάς!
Ζήτω ἡ Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης!