Σχολιαστὲς τῶν κειμένων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ διήγηση τῆς δημιουργίας στοὺς στίχους α΄ 1 – β΄ 4, ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς στίχους β΄ 5 – 9. Πρόκειται, λένε, γιὰ δύο διαφορετικὲς διηγήσεις γιὰ τὴ δημιουργία, ἀφοῦ στὴν πρώτη διήγηση, ἡ δημιουργία τῶν φυτῶν προηγεῖται τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῷ στὴ δεύτερη διήγηση ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου προηγεῖται τῆς δημιουργίας τῶν φυτῶν.
Στὴν πραγματικότητα ἐδῶ ἔχουμε μία ἰδιότυπη σύνταξη, ποὺ ἐξηγεῖται ἂν διαβάσουμε προσεχτικὰ κι ἀπροκατάληπτα τὸ κείμενο. Πιὸ συγκεκριμένα, ὁ Μωυσῆς στὸ πρῶτο κεφάλαιο ἀναφέρει περιληπτικὰ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Στὸ δεύτερο κεφάλαιο στοὺς στίχους 5 – 6 προσθέτει μία λεπτομέρεια ποὺ σχετίζεται μὲ τὸ στίχο 11 τοῦ πρώτου κεφαλαίου. Δηλαδὴ οἱ στίχοι β΄ 5 – 6, προηγοῦνται συμπληρωματικὰ τοῦ στίχου α΄ 11. Ὁ στίχος 11 τοῦ 1ου κεφαλαίου ἀναφέρεται στὴ δημιουργία τῶν φυτῶν γιὰ πρώτη φορά πάνω στὴ γῆ. Οἱ στίχοι 5 – 6 τοῦ 2ου κεφαλαίου ἀναφέρονται στὶς συνθῆκες ποὺ προηγήθηκαν τῆς δημιουργίας τῶν φυτῶν, μᾶς λέει δηλαδὴ ὅτι πρὶν δημιουργηθοῦν τὰ φυτά, δὲν ὑπῆρχε ὁ ἄνθρωπος καὶ ὅτι ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς γῆς ἦταν γεμάτη μὲ ὑδρατμούς. Ἦταν ἡ ἐποχὴ ποὺ ἡ γῆ ἀποτελοῦσε ἕνα τεράστιο θερμοκήπιο μὲ πολλὴ ὑγρασία, τὸ ὁποῖο εὐνοοῦσε τὴν ἀνάπτυξη τῶν φυτῶν.
Ἐπίσης ὁ στίχος 9 τοῦ 2ου κεφαλαίου δὲν ἀναφέρεται στὴ δημιουργία τῶν φυτῶν στὴ γῆ γιὰ πρώτη φορά, ἀλλὰ στὴ δημιουργία τῶν φυτῶν τοῦ παραδείσου, ὁ ὁποῖος ἀποτελοῦνταν ἀπὸ καρποφόρα φυτά, ἀπὸ τὸ δέντρο τῆς ζωῆς κι ἀπὸ τὸ δέντρο τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ. Μὲ ἄλλα λόγια δὲν πρόκειται γιὰ δύο διαφορετικὲς διηγήσεις γιὰ τὴ δημιουργία, ὅπως θέλουν αὐτοὶ ποὺ θέλουν νὰ πλήξουν τὴν ἱστορικὴ ἀξιοπιστία τῆς Γενέσεως, ἀλλὰ γιὰ μία παράλειψη λεπτομέρειας ποὺ ἔκανε ὁ Μωυσῆς στὸ 1ο κεφάλαιο, τὴν ὁποία πρόσθεσε παρακάτω. Ἑπομένως ὁ Μωυσῆς μὲ τοὺς στίχους 5-6 τοῦ 2ου κεφαλαίου προσθέτει κάτι ποὺ παρέλειψε ἀπὸ τὴ διήγηση τῆς δημιουργίας τῶν φυτῶν τοῦ 1ου κεφαλαίου ἐνῷ μὲ τὸ στίχο 9 τοῦ 2ου κεφαλαίου ἀναφέρεται εἰδικὰ στὴ δημιουργία τῶν φυτῶν τοῦ παραδείσου κι ὄχι στὴ δημιουργία τῶν φυτῶν στὴ γῆ γενικά.
Ὁ Μωυσῆς ἀκολουθεῖ τὴν ἴδια τεχνικὴ καὶ στὴ διήγηση τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου. Στὸ πρῶτο κεφάλαιο στοὺς στίχους 27 – 30 ἀναφέρεται περιληπτικὰ στὴ δημιουργία τῶν πρωτοπλάστων, ἐνῷ στὸ δεύτερο κεφάλαιο στοὺς στίχους 7 – 25 διηγεῖται ξανὰ τὴν ἱστορία τους μὲ περισσότερες λεπτομέρειες. Ἑπομένως οἱ δῆθεν δύο διαφορετικὲς διηγήσεις τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι δύο ἀλλὰ μία καὶ δὲν ἀντιφάσκουν μεταξύ τους. Ἁπλῶς, ἡ δεύτερη διήγηση (β΄ κεφάλαιο) συμπληρώνει μὲ περισσότερες λεπτομέρειες ὅσα ἀναφέρθηκαν στὴν πρώτη (α΄ κεφάλαιο) σχετικὰ μὲ τὴ δημιουργία τῶν φυτῶν (στίχοι 5 – 6) καὶ τοῦ ἀνθρώπου (στίχοι 7 – 25).
Ἡ Γένεση δὲν εἶναι ἕνα βιβλίο μυθολογικό, ἀλλὰ ἱστορικό. Εἶναι ξεκάθαρη ἡ πρόθεση τοῦ συγγραφέα νὰ καταγράψει γεγονότα κι ὄχι μύθους. Οἱ ἱστορίες γιὰ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου, τὴν πτώση του, τὴν ἔξωσή του ἀπὸ τὸν παράδεισο καὶ τὴν ἀναμονὴ ἑνὸς Λυτρωτῆ, συμφωνοῦν μὲ ὅλες τὶς ἄλλες προϊστορικὲς ἀναμνήσεις τῆς ἀνθρωπότητας. Σύμφωνα μάλιστα καὶ μία ἱστορικὴ ἀρχή, αὐτὸ τὸ ὁποῖο ἔγινε πιστευτὸ πάντοτε κι ἀπὸ ὅλους, εἶναι ἀληθινό. Ἐπιπλέον, ἡ ἀρχαιολογικὴ σκαπάνη ἔφερε κατὰ καιροὺς στὸ φῶς πολλὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα, ποὺ ἐπιβεβαιώνουν τὶς διηγήσεις τῆς Γένεσης γιὰ πολλοὺς ἀρχαίους ἀνατολικοὺς λαούς. Ὄχι μόνον ἡ ἀρχαιολογία ἀλλὰ καὶ θετικοὶ ἐπιστήμονες ἀναγνωρίζουν ὅτι ἡ βιβλικὴ διήγηση περὶ δημιουργίας ἀποτελεῖ μία περιληπτικὴ ἐξιστόρηση μὲ ἁπλὰ λόγια τῶν ὅσων μᾶς περιγράφει μὲ περίπλοκο καὶ ἐκτενῆ τρόπο ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη.
Ἀνδρέας Κεφαλληνιάδης
ἐκπαιδευτικός