Ο Σπυρομίλιος υπήρξε κορυφαία μορφή των εθνικών αγώνων για την ελευθερία της Βορείου Ηπείρου. Αγωνιστής, μακεδονομάχος και πολιτικός, αφιέρωσε τη ζωή του στην πατρίδα. Πέθανε το 1930, με ανεκπλήρωτη την επιθυμία να ταφεί στη Χιμάρα, την πατρογονική του γη, καθώς η Αλβανία απαγόρευσε τη μεταφορά της σορού.
Σαν σήμερα, στις 19 Μαΐου 1930, έφυγε από τη ζωή ο αρχηγός της Χιμάρας Σπύρος Σπυρομίλιος, εξέχουσα προσωπικότητα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού και από τους σπουδαιότερους εκφραστές της εθνικής ιδέας στη Χιμάρα. Ο θάνατός του σήμανε το τέλος μιας ζωής ταγμένης στους αγώνες για την ελευθερία και την ένωση της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα.
Ο Σπυρομίλιος συμμετείχε στον Μακεδονικό Αγώνα, αρχικά επιτυγχάνοντας την επιστράτευση Κρητών. Τον Σεπτέμβρη του 1904 τοποθετήθηκε μυστικά ως ειδικός γραφέας στο Ελληνικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, με το ψευδώνυμο Σουρής, οργανώνοντας τον αγώνα. Τον Ιανουάριο του 1905 επέστρεψε στην Αθήνα και γύρισε πάλι στη Μακεδονία στις 28 Απριλίου 1905, ως αρχηγός ενόπλου Σώματος με το ψευδώνυμο Αθάλης Μπούας, εντασσόμενος στο ελληνικό αντάρτικο Σώμα του Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν. Κατά την διάρκεια της μάχης στο χωριό Πρόμαχοι της Έδεσσας, τραυματίστηκε στο αριστερό πόδι και μεταφέρθηκε στο Βλάδοβο (σημερινό Άγρας του νομού Πέλλης) και στη συνέχεια νοσηλεύτηκε για αρκετούς μήνες στη Νάουσα.
Ο Σπυρομίλιος στην είσοδο του πατρικού του στο κάστρο της Χιμάρας
Ο Σπυρομίλιος συνέδεσε το όνομά του με την απελευθέρωση της Χιμάρας στις 5 Νοεμβρίου 1912, όταν με απόσπασμα εθελοντών από τη Χιμάρα και την Κρήτη κατέλαβε την πόλη δίχως μάχη, εκδιώκοντας τις οθωμανικές δυνάμεις και υψώνοντας την ελληνική σημαία. Το πάθος του για τον Ηπειρωτικό Ελληνισμό δεν περιορίστηκε στα πεδία των μαχών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ηπειρωτικής Εστίας, ενός σπουδαίου πνευματικού και εθνικού φορέα της εποχής, που επιδίωκε τη διατήρηση της ηπειρωτικής ταυτότητας και την υποστήριξη του αγώνα για την ένωση με την Ελλάδα.
Το 1914 διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην ανακήρυξη της Αυτονόμου Ηπείρου, συμμετέχοντας στην οργάνωση του αγώνα και στην άμυνα της Χιμάρας απέναντι στις αλβανικές και ξένες δυνάμεις. Η συμβολή του υπήρξε καθοριστική, τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά, υπερασπιζόμενος με κάθε τρόπο την ελληνικότητα της περιοχής.
Κατά τις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, που αναγνώριζε καθεστώς αυτονομίας στη Βόρειο Ήπειρο υπό αλβανική κυριαρχία, ο Σπυρομίλιος αρνήθηκε να το προσυπογράψει. Έμεινε στην ιστορία για την αταλάντευτη στάση του και για την φράση του που αποτύπωσε το φρόνημα των Χιμαραίων: «Ένωσις ή Θάνατος!»
Απεβίωσε στην οικεία του επί της οδού Ραβίνε στην Αθήνα το 1930, σε ηλικία 64 ετών. Παρά τη σαφή του επιθυμία να ταφεί στη γενέτειρά του, η Αλβανία απαγόρευσε την επιστροφή της σορού του στη Χιμάρα, φοβούμενη τις εθνικές και συμβολικές προεκτάσεις της κηδείας του. Η άρνηση αυτή αποτελεί διαχρονική απόδειξη της εχθρικής στάσης των αλβανικών αρχών απέναντι σε κάθε τι που συνδέεται με την ελληνική παρουσία στη Βόρειο Ήπειρο. Τελικά κηδεύτηκε στο 1ο νεκροταφείο Αθηνών παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου, πολιτικών και στρατιωτικών αρχών.
Η μορφή του Σπυρομίλιου παραμένει φωτεινό σύμβολο για τη Χιμάρα, ευρύτερα τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό, αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα και τους αγώνες για ελευθερία και δικαιοσύνη.