Τοῦ κ. Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
Μεγάλα καὶ σὲ ἀρκετὲς περιπτώσεις ἀνυπέρβλητα οἰκονομικὰ προβλήματα δημιουργήθηκαν λόγῳ τῶν ἀκραίων μέτρων κορωνοϊοῦ. Τὸ μεγάλο πρόβλημα τῆς ταμειακῆς ρευστότητας, μαζὶ μὲ τὴν ἰδιότυπη ἀνεργία λόγω καραντίνας, ἔχουν διαλύσει οἰκονομικῶς πάμπολλα νοικοκυριά. Συνεπακόλουθα δημιουργήθηκαν μεγάλα οἰκονομικὰ προβλήματα στὶς περισσότερες ἐνορίες, οἱ ὁποῖες ἀντιμετωπίζουν ἀνυπέρβλητες οἰκονομικὲς δυσκολίες.
Πρόσφατα εἴδαμε νὰ καταγράφεται σὲ διαδικτυακοὺς ἱστότοπους ἐκκλησιαστικῶν εἰδήσεων, ἡ ἀγωνία τῶν ἐνοριῶν ἀναφορικὰ μὲ τὰ τεράστια οἰκονομικὰ προβλήματα ποὺ δημιουργήθηκαν, λόγῳ τῶν ἀκραίων μέτρων κορωνοϊοῦ. Τὸ οἰκονομικὸ πρόβλημα ἀρκετῶν ἐνοριῶν εἶναι τεράστιο.
Στὶς μέρες μας ἡ κριτικὴ ἀναφορὰ τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Γραικοῦ γιὰ τὴ μεγάλη γαιοκτησία κάποιων Ἱερῶν Μονῶν, καθίσταται ἐξαιρετικὰ ἐπίκαιρη. Αὐτὸ ποὺ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικὸς ἀναφέρει, ἀσκῶν κριτικὴ γιὰ τὴ μεγάλη κατοχὴ γῆς ἀπὸ Ἱερὲς Μονές, θὰ μποροῦσε ἀναμφίβολα νὰ εἰπωθεῖ καὶ γιὰ τὸν χρηματικὸ πλοῦτο.
Εἶναι εὐκολότερο γιὰ τὶς ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονὲς ποὺ κατέχουν μεγάλο χρηματικὸ πλοῦτο, νὰ δωρίσουν ἱκανὸ μέρος αὐτοῦ στὴν Ἐκκλησία, παρὰ ἐκεῖνες ποὺ ἡ περιουσία τους ἀφορᾶ τὴ μεγάλη γαιοκτησία. Ἡ εὐκολία αὐτὴ καθίσταται ἀκόμα μεγαλύτερη, ἂν ὁ πλοῦτος αὐτὸς εἶναι ἀποτέλεσμα μεγαλοδωρεῶν. Ἡ εὐχέρεια τῆς ταμειακῆς ρευστότητας, ἂν μποροῦμε νὰ ὁμιλοῦμε γιὰ κάτι τέτοιο, εἶναι ποὺ παρέχει τὴ μεγάλη δυνατότητα νὰ δοθεῖ ἱκανὸ μέρος τοῦ πλούτου των στὴν Ἐκκλησία. Ἀκολούθως ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ διαχειριστεῖ τὸ θέμα συνοδικῶς, γιὰ νὰ βοηθηθοῦν ἰσόρροπα οἱ ἐνορίες ποὺ ἀντιμετωπίζουν τεράστια οἰκονομικὰ προβλήματα. Σὲ τέτοιες δύσκολες στιγμές, τὸ ζήτημα τῆς κατοχῆς μεγάλου πλούτου ἀπὸ ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονές, ἀπαιτεῖ τὸν ἐκκλησιαστικὸ τρόπο ἐπίλυσής του.
Ποιὰ ἡ χρεία νὰ κατέχεται τόσος πλοῦτος ἀπὸ Ἱερὲς Μονές, τὴ στιγμὴ ποὺ ἐνορίες Ἱερῶν Μητροπόλεων πένονται; Δὲν μπορεῖ νὰ ἀμφισβητηθεῖ τὸ γεγονός, ὅτι δίνονται δωρεὲς φιλανθρωπίας ἀπὸ τὶς ὀλίγιστες αὐτὲς Ἱερὲς Μονὲς ποὺ κατέχουν μεγάλο χρηματικὸ πλοῦτο. Τὸ νὰ δίδονται ὅμως φιλανθρωπίες σὲ Ἱερὲς Μητροπόλεις κατὰ τὸ δοκοῦν, δὲν ἀποτελεῖ τὴν οὐσιαστικὴ ἄμβλυνση τοῦ προβλήματος, καθότι δὲν μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει ἡ ἐνέργεια αὐτὴ ἰσόρροπη διαχείριση τοῦ πολὺ μεγάλου οἰκονομικοῦ προβλήματος τῶν ἐνοριῶν. Δὲν συντρέχει κανεὶς λόγος νὰ κατέχεται μεγάλος πλοῦτος ἀπὸ ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονές, τὴ στιγμὴ ποὺ τόσες ἐνορίες πένονται.
Ποῦ εἶναι τὸ “εἶχον ἅπαντα κοινὰ” ποὺ ἀναφέρεται στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, τὸ ὁποῖο τὴν ἀπαρχὴ εἶχε στὸν τρόπο ποὺ δίδαξε ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς δώδεκα μαθητές του; “Πάντες δὲ οἱ πιστεύοντες ἦσαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ εἶχον ἅπαντα κοινὰ” (Πράξ. 2,44), ἀναφέρουν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, καθὼς καὶ τὸ ὅτι “τὰ κτήματα καὶ τὰς ὑπάρξεις ἐπίπρασκον καὶ διεμέριζον αὐτὰ πᾶσι καθότι ἂν τις χρείαν εἶχε” (Πράξ. 2,45). Αὐτὸ τὸ κάλλος τοῦ “εἶχον ἅπαντα κοινά”, θὰ δώσει τὴ λύση τοῦ ἐξαιρετικὰ μεγάλου οἰκονομικοῦ προβλήματος τῶν ἐνοριῶν. Δὲν εἶναι δίκαιο, ἐνορίες Ἱερῶν Μητροπόλεων νὰ πένονται καὶ ἀνισομερῶς μεγάλος πλοῦτος νὰ κατέχεται ἀπὸ ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονές. Ἂς παραδοθεῖ λοιπὸν ἱκανὸ μέρος τοῦ πλούτου των στὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ ἰσόρροπη ἐκκλησιαστικὴ διαχείριση τοῦ προβλήματος. Τοιουτοτρόπως θὰ ἀποφευχθεῖ καὶ ἄλλη χροιὰ τῶν δωρεῶν αὐτῶν, ποὺ ἔστω καὶ ἀκουσίως λαμβάνουν.
Αὐτὸ φυσικὰ δὲν μπορεῖ νὰ ἀπαιτηθεῖ ἐτσιθελικά. Ὅπως σὲ δύσκολες στιγμὲς τοῦ Γένους ἡ Ἐκκλησία πρωτοστάτησε σὲ παρόμοια ἀρωγή, ἔτσι καὶ στὶς δύσκολες αὐτὲς μέρες ποὺ πολλὲς ἐνορίες ἀντιμετωπίζουν ἐξαιρετικὰ μεγάλα οἰκονομικὰ προβλήματα καὶ πένονται, οἱ ὀλίγιστες αὐτὲς Ἱερὲς Μονὲς ποὺ κατέχουν μεγάλο χρηματικὸ πλοῦτο, ἂς δώσουν ἱκανὸ μέρος αὐτοῦ στὴν Ἐκκλησία καὶ συνοδικῶς ἂς ἀποφασισθεῖ ἡ ἰσόρροπη κατανομή του. Τί τελικὰ ὅμως θὰ γίνει; Εἶναι ἀλήθεια πολὺ σκληρό, ὅταν ἐκ τῶν προτέρων ἀντιλαμβάνεσαι τὴν ἔκβαση μιᾶς τέτοιας παράκλησης.
Ἂν προσμετρηθεῖ καὶ τὸ πρόβλημα τοῦ σκανδαλισμοῦ τῶν πιστῶν, γιὰ τὸν μεγάλο πλοῦτο ποὺ κατέχουν ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονές, καθιστᾶ ἐπιτακτικότερο τὸ δόσιμο ἱκανοῦ μέρους αὐτοῦ στὴν Ἐκκλησία. Θὰ καταγράψω ἁπλὰ τὸ παράπονο – παρατήρηση ἑνὸς ἁπλοῦ ἀνθρώπου, γιὰ νὰ δειχθεῖ τὸ μέγεθος τοῦ προβλήματος τοῦ σκανδαλισμοῦ τῶν πιστῶν ἐξ ἀφορμῆς τοῦ μεγάλου χρηματικοῦ πλούτου ἀπὸ ὀλίγιστες Ἱερὲς Μονές. Κατὰ τὸν πρῶτο ἐκεῖνο καιρὸ τῆς οἰκονομικῆς κρίσης καὶ τῶν ἄδικων μνημονίων, Ἡγούμενος μιᾶς τέτοιας Ἱερᾶς Μονῆς ποὺ κατέχει μεγάλο χρηματικὸ πλοῦτο, ἀναφέρθηκε στὴν οἰκονομικὴ κρίση, τονίζοντας τὴ φράση, “στὴν οἰκονομικὴ κρίση, ποὺ μᾶς βρῆκε”. Αὐτὲς οἱ τρεῖς λέξεις, “ποὺ μᾶς βρῆκε”, ἔκαναν τὸν ἁπλὸ ἐκεῖνο ἄνθρωπο νὰ τὶς ἐπαναλάβει μὲ ἐρωτηματικὸ τρόπο καὶ μὲ κάποιο παράπονο.
Ὁ μ. Γέροντας Ἀθανάσιος Σταυροβουνιώτης γιὰ τὴν περίπτωση Ἱερᾶς Μονῆς ποὺ σκανδάλισε τοὺς πιστοὺς μὲ τὴ διαχείριση καὶ ἐπαύξηση τοῦ πλούτου της, εἶπε μὲ τὸ συνηθισμένο ἁπλούστατο ὕφος του, “ἔν ἔν πράματα τοῦτα γιὰ μοναχοὺς” (δὲν εἶναι πράγματα αὐτὰ γιὰ μοναχούς).
Ἡ σκέψη νὰ γραφεῖ ἕνα τέτοιο κείμενο, προσέκρουε στὸν προβληματισμὸ τῆς ἀναδημοσίευσης τοῦ κειμένου αὐτοῦ καὶ ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ ἔχουν ἐθισθεῖ σὲ ὕβρεις καὶ ἀπαξιωτικοὺς χαρακτηρισμούς, ἀπρέπεια τὴν ὁποία συνήθως ἐγκαταλείπουν γιὰ ἰδιοτελεῖς σκοπιμότητες, ὅπως τοῦτο εἶχε συμβεῖ πρὸς χάριν τοῦ “Οὐκρανικοῦ” ζητήματος. Τὸ κείμενο δὲν γράφεται γιὰ νὰ θίξει, ἀλλὰ γιὰ νὰ εὐαισθητοποιήσει καὶ νὰ γίνει ἀφορμὴ νὰ δωρίσουν ἱκανὸ μέρος αὐτοῦ στὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ ἰσόρροπη κατανομή του μὲ βάση τὶς ἀνάγκες τῶν ἐνοριῶν στὶς δύσκολες, ἂν ὄχι τραγικὲς μέρες ποὺ ἀντιμετωπίζουν ἀρκετὲς ἀπὸ αὐτές.