ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (†)
47ον
Θέμα 13ον: «Περὶ Μνημοσύνων»
Μέρος B΄
Εὐαγγελικός: Ἐγώ νομίζω ὅμως τό ἑξῆς· ὁ Ἀπ. Παῦλος χωρίζει τόν οἶκον τοῦ Ὀνησιφόρου ἀπό τόν ἴδιον τόν Ὀνησιφόρον, ὄχι διότι εἶχεν ἀποθάνει ὁ Ὀνησιφόρος, ἀλλά διότι εὑρίσκετο μακράν τῆς οἰκογενείας του εἰς ταξίδιον πρός Ρώμην ἤ ἀλλοῦ. Ἐντεῦθεν ὁ χωρισμός κατά τόν ἀσπασμόν τοῦ οἴκου τοῦ Ὀνησιφόρου ἀπό τοῦ ἰδίου.
Ὀρθόδοξος: Ἡ ὑπόθεσις αὕτη ὅτι ὁ Ὀνησιφόρος ἦτο ζῶν ἀλλά μακράν τῆς οἰκογενείας του, ἐξηγεῖ μόνον, ἐάν εἶναι ὀρθή, τόν συνιστώμενον ὑπό τοῦ Παύλου ἀσπασμόν πρός τόν οἶκον τοῦ Ὀνησιφόρου καί οὐχί πρό τόν ἴδιον τόν Ὀνησιφόρον.
Δέν ἐξηγεῖ ὅμως τό πρός τόν Ὀνησιφόρον λεγόμενον «δῴη αὐτῷ ὁ Κύριος ἔλεος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ». Διά νά ἐξηγηθοῦν ἀμφότερα ἤτοι ὁ ἀσπασμός μόνον τῆς οἰκογενείας τοῦ Ὀνησιφόρου καί ἡ προσθήκη τοῦ «ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ» μόνον διά τόν Ὀνησιφόρον, συμπεραίνομεν ὅτι ὁ μέν οἶκος τοῦ Ὀνησιφόρου ἔζη, ὁ Ὀνησιφόρος ὅμως εἶχεν ἀποθάνει. Ὁ Παῦλος εὔχεται ὑπέρ αὐτοῦ, ἄρα εὔχεται ὑπέρ κεκοιμημένων.
Εὐαγγελικός: Δέν ἀποκλείω τήν ἐξήγησιν ὡς πιθανήν. Ὄχι ὅμως καί ὡς βεβαίαν.
Ὀρθόδοξος: Καί ἐγώ ὡς πιθανήν δέχομαι τήν γνώμην μου, πάντως ὅμως πιθανοτέρα τῆς ἰδικῆς σας, διότι ἡ μέν ἰδική σας γνώμη ἐξηγεῖ μίαν μόνον ἄποψιν τόν χωρισμόν τοῦ ἀσπασμοῦ τῆς οἰκογενείας τοῦ Ὀνησιφόρου ἀπό τόν Ὀνησιφόρον, ἡ δέ ἰδική μου ἄποψις καθ’ ἥν εἶχε ἀποθάνει ὁ Ὀνησιφόρος, ἑρμηνεύει τόν χωρισμόν τοῦ ἀσπασμοῦ τοῦ Ἀπ. Παύλου πρός τόν οἶκον τοῦ Ὀνησιφόρου ἀπό τόν Ὀνησιφόρον καί τό ἰδιαίτερον χαρακτηριστικόν διά τόν Ὀνησιφόρον τό «ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ».
Εὐαγγελικός: Θά ἤθελον νά ἤκουον καί ἄλλο χωρίον τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τό ὁποῖον νά ἔδιδε πιθανότητα ἔστω διά τήν δέησιν ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων.
Ὀρθόδοξος: Ἀνοίγω τό ΙΙ Μακκαβαίων βιβλίον τῆς Π. Διαθήκης. Εἰς τό 12, 42 -45 γράφει ὅτι ὁ Ἰούδας ὁ Μακκαβαῖος ἔστειλε εἰς Ἱεροσόλυμα 2.000 δραχ., διά νά προσφερθῇ θυσία ὑπέρ συγχωρήσεως ἁμαρτιῶν πεσόντων ἔν τινι μάχῃ στρατιωτῶν του, διότι ἐπίστευεν εἰς τήν ἀνάστασιν τῶν νεκρῶν. Καί λέγει ρητῶς: «Εἰ γάρ μή τούς προπεπτωκότας ἀναστῆναι προσεδόκα περισσόν ἄν ἦν καί ληρῶδες ὑπέρ νεκρῶν προσεύχεσθαι». Ἰδού τά Μνημόσυνα ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ.
Εὐαγγελικός: Ἡμεῖς οἱ Εὐαγγελικοί δέν δεχόμεθα τό βιβλίον ΙΙ Μακκαβαίων ὡς βιβλίον Ἁγ. Γραφῆς. Ἑπομένως δέν δεχόμεθα καί τήν ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ ἀναφερομένην γνώμην περί μνημοσύνων.
Ὀρθόδοξος: Αὐτό τό γνωρίζω. Σᾶς ἐρωτῶ ὅμως δέχεσθε τόν Ἀπόστολον Παῦλον;
Εὐαγγελικός: Βεβαιότατα.
Ὀρθόδοξος: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολήν 11, 35 λέγει: «Ἅλλοι δέ ἐτυμπανίσθησαν οὐ προσδεξάμενοι τήν ἀπολύτρωσιν ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσι» ἐν δέ τῷ στιχ. 36 «ἕτεροι δέ ἐμπαιγμῶν καί μαστίγων πεῖραν ἔλαβον». Σᾶς ἐρωτῶ: Ποίους ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος;
Εὐαγγελικός: Ἀνθρώπους τῆς Παλ. Διαθήκης.
Ὀρθόδοξος: Ἔχετε νά μοῦ ἀναφέρητε ἐκ τῶν βιβλίων τῆς Παλ. Διαθήκης τούς ἀνθρώπους αὐτούς τούς ὁποίους ἐννοεῖ ὁ Ἀπόστολος; Ἔχετε δηλ. νά δείξητε ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἐτυμπανίσθηκαν «ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσι;» Καί ἔλαβον ἐμπαιγμούς;
Εὐαγγελικός: Ὡρισμένους ὄχι.
Ὀρθόδοξος: Ἐγώ ὅμως δύναμαι νά σοῦ ἀναφέρω τούς ἀνθρώπους αὐτούς. Καί ἰδού. Εἰς τό ΙΙ Μακκαβαίων 6,19 ἀναφέρται ὅτι ὁ ἀξιωματικός τοῦ Ἀντιόχου, τόν εὐσεβῆ Ἐλεάζαρον, διότι δέν ἤθελε νά ἀρνηθῇ τήν πίστιν του, «ἐπί τό τύμπανον προσῆγε».
Κατωτέρω δέ ἐν στίχ. 28 ἀναφέρεται διά τόν ἴδιον τόν Ἐλεάζαρον «ἐπί τό τύμπανον προσῆλθε». Ἰδού λοιπόν τό ἐτυμπανίσθησαν τοῦ Ἀποστόλου σύμφωνον κατά λέξιν μέ τόν τυμπανισμόν τοῦ ἐν ΙΙ Μακκαβαῖον Ἐλεαζάρου. Ἐπίσης διά τούς «ἐμπαιγμούς» ὁμιλεῖ πάλιν τό ΙΙ Μακκαβαίων 7,7,8,17. Ἄς ἔλθωμεν καί εἰς τήν κατ’ ἔννοιαν συμφωνίαν τοῦ χωρίου τούτου Ἑβρ. 11, 35 πρός τό ΙΙ Μακκαβαίων.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλεῖ περί ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν καί μάλιστα «κρείττονος ἀναστάσεως», τήν ὁποίαν ἐπίστευον οἱ τυμπανιζόμενοι. Ἐν τῷ ΙΙ Μακκαβαίων γίνεται λόγος περί ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν ῥητῶς εὐθύς μετά τόν Ἐλεάζαρον εἰς 7,9 «εἰς αἰώνιον ἀναβίωσιν ἡμᾶς ἀναστήσει» λέγει εἷς ἐκ τῶν 7 ἀδελφῶν. Ἑπομένως ὁ Ἀπόστ. Παῦλος κατά λέξιν καί κατ’ ἔννοιαν διά τοῦ Ἑβρ. 11, 35 ἐννοεῖ τό 6ον καὶ 7ον Κεφάλ. τοῦ ΙΙ Μακκαβαίων ἄρα ἐγκρίνει τό βιβλίον ΙΙ. Μακκαβαίων.
Ἑπομένως ἐγκρίνει καί τό ἐν 12, 42-45 τεμάχιον, ὅπου ὡς εἴδομεν, γίνεται ῥητῶς λόγος περί μνημοσύνων.