ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (†)
48ον
Θέμα 13ον: «Περὶ Μνημοσύνων»
Μέρος Γ΄.-Τελευταῖον
Εὐαγγελικός: Δέν ἀποκλείω τήν ἄποψιν αὐτήν. Δέν εἶναι ἄμεσος ἀπόδειξις, ῥητή, ἀλλά ἔμμεσος, πλαγία. Πιθανότητα ἔχει ὄχι βεβαιότητα.
Ὀρθόδοξος: Λάβε σύ τοῦτο ἔστω ὡς πιθανότητα καί ὄχι ὡς βεβαιότητα. Ἰδού καί ἄλλη πιθανότης ὑπέρ ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων.
Εὐαγγελικός: Πιθανότητας δέν δύναμαι νά ἀποκλείσω. Πιθανόν νά εἶναι ἠχώ τό ἑβρ. 11, 35 τοῦ ΙΙ Μακκαβαίου κεφ. 6 καί 7. Τά μέχρι τοῦδε ὅμως ἀναφερθέντα χωρία Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης δέν παρέχουν βεβαιότητας, ἀλλά πιθανότητας. Μέ πιθανότητα ὅμως δέν εἶναι δυνατόν νά οἰκοδομήσωμεν τήν ζωή μας καί ἐπί τοῦ προκειμένουν τήν δέησιν τῶν ζώντων ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων;
Ὀρθόδοξος: Βεβαίως ὄχι. Ἀλλ’ ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἔχομεν ἐδῶ πιθανότητας Γραφικάς διά τό θέμα μας. Σεῖς δέν ἔχετε. Ἐπειδή ὅμως αἱ προσαχθεῖσαι ἀποδείξεις εἶναι πιθανότητες καί ὄχι βεβαιότητες διά τοῦτο ἔχομεν κι’ ἄλλα στηρίγματα τήν ἱεράν Παράδοσιν καί τήν ἀνθρώπινην λογικήν. Πρίν ὅμως ἤ προχωρήσωμεν εἰς ἐκεῖνα θά πρέπῃ νά ἔλθωμεν εἰς τό συμπέρασμά μας διά τά μέχρι τοῦδε λεχθέντα.
Συμπέρασμα
Γραφικῶς δέν ἔχετε σεῖς, κ. Εὐαγγελικέ, οὐδεμίαν ρητήν κατηγορηματικήν ἀναντίρρητον βεβαίωσιν, ὅτι ἡ δέησις ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων ἀπαγορεύεται. Ἐκεῖνο τό ὁποῖον συνάγετε σεῖς ἐκ τῆς Ἁγ. Γραφῆς εἶναι ὡρισμένα χωρία μέ βάσιν τήν ἀνθρωπίνην λογικήν.
Ἀλλά περί ἀνθρωπίνης λογικῆς θά ἔχωμεν ἰδιαίτερον μέρος: Ρητῶς οὐδέν χωρίον ἐφέρετε τῆς Ἁγ. Γραφῆς. Ἡμεῖς ὅμως ἐκ τῶν πρωτοκανονικῶν βιβλίων τῆς Γραφῆς οὐδέν χωρίον μετὰ πλήρους βεβαιότητος ἔχομεν ὅτι ὁμιλεῖ ρητῶς διά τήν δέησιν τῶν ζώντων ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων.
Ἐάν συγκρίνωμεν τό ἐξαγόμενον τῆς μελέτης μας ταύτης θά ἴδωμεν ὅτι ὑπερτεροῦμεν ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι.
Γραφικῶς, διότι παρουσιάζομεν χωρία, τά ὁποῖα δεικνύουσιν μικράν ἤ μεγάλην πιθανότητα, ἐνῷ σεῖς οὐδέν χωρίον παρουσιάσατε ἐμφαῖνον πιθανότητα ὄχι λογικήν, ἀλλά Γραφικήν. Ἄς ἔλθωμεν ἤδη εἰς τήν ἱεράν Παράδοσιν, ὅπου θά ἐξετάσωμεν ποῖος ἐξ ἡμῶν ἔχει τό «μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» τοῦ Κυρίου (Ματθ. 28,20) ἐπί τοῦ προκειμένου θέματος τῆς δεήσεως τῶν ζώντων ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων.
Εὐαγγελικός: Γνωρίζω ὅτι ἡ γνώμη αὕτη εἰσῆλθε ἀργά εἰς τήν Ἐκκλησίαν κατά τόν τρίτον αἰῶνα, διότι ἀναφέρεται τό πρῶτον εἰς τάς Ἀποστολικάς Διαταγάς.