Στις 6 Νοεμβρίου του 1994, με την επιμονή του τότε Πρόεδρου της Αλβανικής Δημοκρατίας Σαλί Μπερίσα, έγινε το δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα της Αλβανίας. Ένα Σύνταγμα που δεν εγγυόνταν πλήρως τα διεθνώς αναγνωρισμένα δικαιώματα της Ε.Ε.Μειονότητας, ένα Σύνταγμα που απομάκρυνε από τη χώρα τον Απόστολο της Ορθοδοξίας, τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας Μακαριώτατο Αναστάσιο.
Τι έλεγαν συγκεκριμένα τα υπό κρίσιν άρθρα:
-Το άρθρο 6 απαγόρευε ρητά τη λειτουργία κομμάτων με μειονοτικό και θρησκευτικό χαρακτήρα (δηλ. τόσο η «ΟΜΟΝΟΙΑ», όσο και το ΚΕΑΔ θα λειτουργούσαν εφεξής υπό προθεσμία).
-Το άρθρο 7 πρόβλεπε ότι για την ανάδειξη ατόμων σε ιεραρχικές θέσεις πρέπει να υφίστανται οι προϋποθέσεις της αλβανικής ιθαγένειας και υπηκοότητας. (ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος θα πρέπει να κληθεί και να εγκαταλείψει το ποίμνιό του.
-Το άρθρο 44 πρόβλεπε ότι η εθνικότητα καθορίζεται από τους διεθνώς αποδεκτούς κανόνες (Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Μπερίσα μπορεί να μαγειρέψει την εθνικότητα με βάση «το αλβανικό εθνικό συμφέρον».
ο Σ. Μπερίσα επί ένα μήνα περιόδευσε σε όλη τη χώρα και ιδίως στο Αργυρόκαστρο, Δέλβινο και Αγίους Σαράντα, για να πείσει το λαό για το δημοψήφισμα του νέου Συντάγματος.
Ήμασταν στα αλβανικά κρατητήρια, εκείνη την εποχή, εμείς οι πέντε της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και μας υποσχέθηκαν ελαφρύνσεις εάν θα ψηφίζαμε το Μπερισιανό δημοψήφισμα.
Παρά τις πιέσεις και την αστυνομική βία που ασκήθηκε, η Ε.Ε.Μ. αλλά και ο αλβανικός λαός είπαν ένα τρανό «ΌΧΙ» στο Δημοψήφισμα αυτό.
Η μετά το δημοψήφισμα περίοδος ήταν η πιο δύσκολη για την Ελληνική Κοινότητα και τις σχέσεις της Αλβανίας με την Ελλάδα, διότι την ήττα στο Δημοψήφισμα ο κ. Μπερίσα την απόδιδε στην Ελλάδα.
Βαγγέλης Παπαχρήστος