ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑ ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΟΥΣ
Κορωνοϊὸς καὶ θεολογία ὑποστατικῆς ἀρχῆς
Τοῦ κ. Γεωργίου Ἰωάννου Καραλῆ, Πυρηνικοῦ ἰατροῦ,
Διδάκτορος Πανεπιστημίου Γένοβα, Ὑπεύθυνος τμήματος
Πυρηνικῆς Ἰατρικῆς τῆς Alliance Medical εἰς τὴν πόλιν τῆς Γένοβας
ΤΡΙΤΟΝ ΜΕΡΟΣ
Πρωτειομανής. Εἶμαι περίεργος νὰ ἐξετάσω πῶς βλέπεις τὸ ὅλο θέμα τοῦ κορωνοϊοῦ ὡς γιατρὸς καὶ πῶς κρίνεις τὰ μέτρα ποὺ πάρθηκαν στὴν Ἑλλάδα, καθὼς εἶναι σχεδὸν τὰ ἴδια μὲ αὐτὰ ποὺ ἰσχύουν στὴν Ἰταλία. Ἀλλὰ θὰ σὲ παρακαλοῦσα νὰ τὰ δοῦμε μὲ ἁπλὸ τρόπο, γιατί ἐγὼ δὲν εἶμαι γιατρὸς καὶ δὲν καταλαβαίνω τὴν πολύπλοκη ἰατρικὴ ὁρολογία. Ἔκανες σφοδρὴ κριτικὴ γιὰ τὸ κλείσιμο τῶν ἐκκλησιῶν ἀπὸ θεολογικῆς ἀπόψεως καὶ μοῦ κίνησες τὴν περιέργεια, γιατί ἀρνεῖσαι, ἐντελῶς ἀνεύθυνα κατὰ τὴν γνώμη μου, τὰ ἰατρικὰ δεδομένα ὄντας ὁ ἴδιος γιατρός.
Ὀρθόδοξος. Ἀγαπητέ, πρῶτα ἀπ’ ὅλα ἡ ἰατρικὴ δὲν εἶναι μία «καθαρὴ ἐπιστήμη», ὅπως νομίζουν οἱ πολλοί, ὅπως πχ τὰ μαθηματικά. Ὑπάρχουν πολλὲς ἐναντιούμενες καὶ ἀλληλοαποκλειόμενες θεωρήσεις, ποὺ γιὰ τὴν οἰκονομία τῆς συζήτησης, ἂς τὶς ὀνομάσουμε «ἀποχρώσεις». Κατὰ δεύτερον, ἡ ἐπιστήμη γενικὰ δὲν εἶναι φορεὺς τῆς ἀπόλυτης ἀλήθειας. Στὴν σημερινὴ ἐποχὴ οἱ ἐπιστήμονες ἀναφέρονται σὲ μία πραγματικότητα ποὺ προσπαθοῦν νὰ προσεγγίσουν χρησιμοποιώντας μεθόδους ὅσον τὸ δυνατὸν ἀκριβέστερες. Ἑπομένως ὅταν χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος ἐπιστημονικὴ ἀλήθεια χρησιμοποιεῖται σχεδὸν καταχρηστικὰ ὡς μία εὐρεῖα ἔννοια συναίνεσης τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας, καθὼς ὑπῆρξαν πολλὲς ἀντιδικίες μεταξὺ ρεαλισμοῦ καὶ συμβατικότητας καὶ μεταξὺ μοντέλων διάψευσης καὶ ἐπαλήθευσης ποὺ αὐτὴ τὴν στιγμὴ δὲν θὰ πρέπει νὰ μᾶς ἀπασχολήσουν.
Πρωτειομανής. Συμφωνῶ ὅτι σήμερα δὲν θὰ πρέπει νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ συζήτησις περὶ τῆς ἐπιστημονικῆς ἀλήθειας ἐξ ἀπόψεως ἐπιστημολογίας, γιατί οἱ ἀπαντήσεις εἶναι πολύπλοκες. Θὰ ἤθελα ὅμως ν’ ἀκούσω τὴν γνώμη σου περὶ τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης. Ἰσχυρίζεσαι ὅτι αὐτὴ δὲν εἶναι μία καθαρὴ ἐπιστήμη καὶ ὅτι ὑπάρχουν πολλὲς ἀποχρώσεις, τί ἐννοεῖς; Ἂν μπορεῖς νὰ ἀναφερθεῖς εἰδικὰ στὸν κορωνοϊὸ θὰ σοῦ ἤμουν εὐγνώμων.
Ὀρθόδοξος. Κλινικὰ ὁ κάθε ἄνθρωπος ποὺ προσβάλλεται ἀπὸ τὸν ἰὸ συμπεριφέρεται ἐντελῶς διαφορετικά. Ὁρισμένοι ἄνθρωποι, θὰ ἔλεγα οἱ πιὸ πολλοί, δὲν ἔχουν κανένα σύμπτωμα, καὶ οὔτε θὰ καταλάβουν ποτὲ ὅτι προσβλήθηκαν ἀπὸ τὸν ἰό. Ἄλλοι ἐμφανίζουν πυρετό, ξερὸ βήχα, προβλήματα στὴν ὄσφρηση, γεύση δηλαδὴ συμπτώματα ἐποχικῆς γρίππης, (μένουν σπίτι μέχρι νὰ γίνουν καλά), ἄλλοι ἀκόμη παρουσιάζουν δυσκολία στὴν ἀναπνοή, ποὺ ἐξελίσσεται σὲ πνευμονία καὶ θέλουν ὑποστήριξη ὀξυγόνου. Ἄλλοι πάλι ἐμφανίζουν μαζὶ μὲ τὴν πνευμονία, ἡ ὁποία πλήττει μεγάλο μέρος τοῦ παρεγχύματος ἀμφοτέρων τῶν πνευμόνων καὶ διάφορες ἄλλες ἐπιπλοκὲς ποὺ θὰ χρειασθεῖ νὰ διασωληνοποιηθοῦν στὴν ἐντατική, ἀλλὰ μετὰ ἐπανέρχονται. Ὑπάρχει τέλος καὶ ἡ περίπτωση αὐτῶν ποὺ ἐμφανίζουν περιπλοκές, ὅπως πνευμονία, νεφρικὴ ἀνεπάρκεια κλπ ποὺ τοὺς ὁδηγοῦν εἰς τὸν θάνατο. Δὲν ἔχουμε ἀκόμη καταλάβει τὸ γιατί αὐτῆς τῆς διαφοροποίησης. Ἐξαρτᾶται ὁπωσδήποτε ἀπὸ τὸ ἀνοσιοποιητικὸ σύστημα καὶ ἀπὸ τὴν ὅλη κατάσταση ὑγείας τοῦ ἀσθενοῦς. Ἀλλὰ δὲν ξέρουμε τὸν μηχανισμὸ ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ἰός, γιὰ νὰ δημιουργήσει σὲ ἄλλους πνευμονία, σὲ ἄλλους μόνο πυρετό, ἐνῷ σὲ κάποιους ἄλλους κανένα σύμπτωμα. Ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα: γιατί οἱ διαβητικοὶ ὅταν πλήττονται ἀπὸ τὸν κορωνοϊὸ δημιουργοῦν κατὰ τὸ πλεῖστον πνευμονία ποὺ μπορεῖ καὶ νὰ τοὺς ὁδηγήσει στὴν ἐντατικὴ ἢ καὶ στὸν θάνατο ἀκόμη; Βάσει ποιοῦ μηχανισμοῦ γίνεται αὐτό; Δὲν ξέρουμε. Τὸ παρατηροῦμε βέβαια μέσῳ τῆς ἐπιδημιολογίας, ἀλλὰ αὐτὴ μελετᾶ κάνοντας χρήση μαθηματικῶν μοντέλων ποὺ βέβαια δὲν εἶναι ποτὲ ἀκριβῆ, ἀλλὰ προσεγγιστικά. Βλέπεις τὰ μαθηματικὰ μπορεῖς νὰ τὰ χρησιμοποιήσεις σὲ διάφορες περιπτώσεις, ἀλλὰ δὲν θὰ πρέπει ποτὲ νὰ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ μοντελοποίηση πολλὲς φορὲς ἀστοχεῖ λόγω μὴ εἰσαγωγῆς ἐπαρκῶν παραμέτρων. Γιὰ παράδειγμα δὲν ἔχουμε τὴν ἀπόλυτη βεβαιότητα ὅτι σὲ κάθε διαβητικό, ποὺ θὰ προσβληφθεῖ ἀπὸ τὸν ἰό, θὰ δημιουργηθοῦν ἐπιπλοκές, σίγουρα ὅμως θὰ ὑπάρξουν αὐξημένες πιθανότητες νὰ παρουσιάσει ἐπιπλοκὲς ἐν σχέσει πρὸς ἕνα ἀσθενῆ ποὺ δὲν εἶναι. Μιλᾶμε λοιπὸν γιὰ πιθανότητες καὶ νόμους πιθανοτήτων.
Πρωτειομανής. Τί εἶναι ὁ κορωνοϊός;
Ὀρθόδοξος. Εἶναι ἕνας ἰός. Ὁ Sars-CoV-2 ἀνήκει εἰς τὴν οἰκογένεια τῶν κορωνοϊῶν, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀρκετὰ πολύπλοκοι. Ὁ ἰὸς δὲν εἶναι ἕνας ζωντανὸς ὀργανισμός, ὅπως πχ τὸ βακτήριο εἶναι ἕνα πρωτεϊνικὸ μόριο. Ὁ συγκεκριμένος ἰὸς λοιπὸν διαθέτει στὸ ἐσωτερικὸ ἕνα μόριο RNA, (ἕνα μόριο τὸ ὁποῖο ὁμοιάζει μὲ τὸ DNA), ποὺ ἀποτελεῖ τὸ γονίδιό του. Ἐξωτερικὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα πρωτεϊνικὸ στρῶμα περιτριγυρισμένο ἀπὸ δύο στρώματα λιπιδίων. Αὐτὴ λοιπὸν ἡ ἐξωτερικὴ μεμβράνη περιέχει πολλὲς πρωτεΐνες, μερικὲς τῶν ὁποίων ἔχουν τὸ σχῆμα τοῦ ἀχινοῦ.
Σύμφωνα μὲ τὸν Michael Letko τοῦ National institute of allergy and infectious diseases τῆς Montana, οἱ πρωτεΐνες “spike” (σχήματος ἀγκαθιοῦ) εἶναι σημαντικές: λειτουργοῦν ὡς ἄγκυρες ποὺ ὁ ἰὸς χρησιμοποιεῖ, γιὰ νὰ δεθεῖ σὲ μία πρωτεΐνη στὴν ἐπιφάνεια ἑνὸς κυττάρου. Αὐτὴ ἡ ἀνακάλυψη εἶναι σημαντική, γιατί θὰ μᾶς δώσει μελλοντικὰ τὴν δυνατότητα νὰ δημιουργήσουμε φάρμακα ποὺ θὰ ἐμποδίσουν τὸ δέσιμο μὲ αὐτὲς τὶς πρωτεΐνες. Μία ἐναλλακτικὴ στρατηγικὴ θὰ εἶναι νὰ χτυπήσουμε τὶς πρωτεΐνες ποὺ δένουν τὸν ἰό, ἀλλὰ δὲν εἶναι γνωστὸ εἰσέτι τὸ ποιὲς ἀκριβῶς εἶναι. Ὑπάρχουν ὁρισμένες ἔρευνες, ὅμως δὲν θὰ ἐπεκταθῶ περισσότερο καθὼς τὸ ἄρθρο θὰ γίνει πολὺ εἰδικό.
Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ ἰὸς δὲν εἶναι ἕνας ζωντανὸς ὀργανισμὸς ἀλλὰ ἕνα πρωτεϊνικὸ μόριο, δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ σκοτώσει, ἀλλὰ ἀποπίπτει ἀφ’ ἑαυτοῦ. Ὁ χρόνος ἀποσύνθεσης ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν θερμοκρασία, τὴν ὑγρασία καὶ ἀπὸ τὸν τύπο τῆς ἐπιφάνειας ποὺ βρίσκεται. Ὁ ἰὸς στὴν πραγματικότητα εἶναι πολὺ εὔθραυστος, γιατί προστατεύεται μόνο ἀπὸ τὸ στρῶμα λιπιδίων. Ἰδοὺ λοιπὸν γιατί ἕνα σαπούνισμα γιὰ παράδειγμα εἶναι σημαντικό, διὰ νὰ τὸν ἀποσυνθέσει, ἐπειδὴ εἶναι σὲ θέση νὰ διασπάσει τὰ λιπίδια (αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ θὰ πρέπει νὰ πλένονται τὰ χέρια γιὰ τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα μὲ ἄφθονο ἀφρὸ σαπουνιοῦ) Καταστρέφοντας τὸ στρῶμα λιπιδίων, τὸ πρωτεϊνικὸ μόριο ἀποσυντίθεται ὁριστικὰ
Ἡ θερμοκρασία λειώνει τὰ λιπίδια, γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ πλένονται τὰ χέρια σὲ θερμοκρασία ὑψηλοτέρα τῶν 25 βαθμῶν, ὅπως καὶ τὰ ροῦχα καὶ τὰ ὑπόλοιπα. Τὸ ζεστὸ νερὸ ἐξ ἄλλου δημιουργεῖ πιὸ πολὺ ἀφρὸ γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι χρησιμότερο. Τὸ ἀλκοὸλ καὶ κάθε μεῖγμα ἀλκοόλης πάνω ἀπὸ 65% ἀποσυνθέτει τὸ στρῶμα λιπιδίων ἐξωτερικῶς τοῦ ἰοῦ.
Δὲν θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιοῦνται φάρμακα βακτηριοκτόνα, γιατί ὅπως εἴπαμε ὁ ἰὸς δὲν εἶναι ἕνας ζωντανὸς ὀργανισμὸς ὅπως τὰ βακτήρια. Αὐτὸ ποὺ δὲν εἶναι ζωντανὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπισθεῖ ἀπὸ τὰ ἀντιβιοτικά. Μποροῦμε μόνο νὰ ἀποσυνθέσουμε τὴν δομή του, ἐσωτερικὴ ἢ ἐξωτερική, ὅπως εἴπαμε.
Δὲν θὰ πρέπει ποτὲ νὰ τινάζουμε σεντόνια ἢ ροῦχα ποὺ φορέσαμε. Ὁ ἰὸς ποὺ εἶναι ἐγκλωβισμένος σὲ μία πορώδη ἐπιφάνεια εἶναι ἀβλαβὴς καὶ ἀποσυντίθεται ἀφ’ ἑαυτοῦ μετὰ ἀπὸ 3 ὧρες (πορώδης ἱστός), 4 ὧρες (χαλκὸς καὶ ξύλο), 24 ὧρες (χαρτί), 72 ὧρες (πλαστικό). Ἀλλὰ ἂν τινάξουμε ροῦχα, σεντόνια ἢ χρησιμοποιήσουμε σπρέϋ, γιὰ νὰ βγάλουμε τὴν σκόνη τὰ μόρια τοῦ ἰοῦ ἐκτινάζονται στὸν ἀέρα τουλάχιστον γιὰ 3 ὧρες καὶ μποροῦν νὰ εἰσέλθουν ἐντός τῆς ρινός.
Τὰ μόρια τοῦ ἰοῦ μένουν σταθερὰ στὸ κρύο, ἐξωτερικὸ ἢ τεχνητὸ ὅπως τὸ air condition τῶν σπιτιῶν ἢ τῶν αὐτοκινήτων. Ἔχουν δὲ ἀνάγκη ὑγρασίας, γιὰ νὰ παραμείνουν σταθερὰ καὶ κυρίως τοῦ σκότους. Γι’ αὐτὸ περιβάλλοντα ἄνευ ὑγρασίας, ζεστά, φωτεινὰ μποροῦν νὰ ἀποσυνθέσουν τὸν κορωνοϊὸ γρηγορότερα.
To ὑπεριῶδες φῶς σὲ κάθε ἀντικείμενο ποὺ μπορεῖ νὰ τὸ περιέχει ἀποσυνθέτει τὴν πρωτεΐνη τοῦ ἰοῦ. Γιὰ παράδειγμα ἂν θέλουμε νὰ ἀπολυμάνουμε μία μάσκα προστασίας εἶναι τέλειο. Πρέπει νὰ προσεχθεῖ τὸ γεγονὸς ὅμως ὅτι αὐτὸ τὸ φῶς καταστρέφει καὶ τὸν κολλαγόνο τοῦ δέρματος, δημιουργώντας ρυτίδες καὶ πολλὲς φορὲς καρκίνο.
Ὅταν ὁ χῶρος εἶναι μικρὸς καὶ μὴ ἀεριζόμενος, θὰ ἔχουμε μεγαλύτερη συγκέντρωση τοῦ ἰοῦ ἑπομένως ἡ ἐπικινδυνότης αὐξάνει. Ὅταν ὁ χῶρος εἶναι μεγάλος καὶ ἀεριζόμενος μειοῦται ἡ ἐπικινδυνότης.
Θὰ πρέπει νὰ πλένονται συχνὰ τὰ χέρια πρὶν καὶ μετὰ τὸ ἄγγιγμα κάθε βλεννογόνου, τροφῆς, κλειδαριᾶς, τηλεχειριστηρίου, τηλεφώνου, κινητοῦ, ρολογιοῦ, ὑπολογιστοῦ, γραφείου καὶ ἄλλων ἐπιφανειῶν καὶ εἰδικὰ ὅταν χρησιμοποιεῖται ἡ τουαλέτα.
Ὁ ἰὸς δὲν μπορεῖ νὰ περάσει ἀπὸ τὸ ὑγιὲς δέρμα.
Τὰ χέρια ποὺ εἶναι ξερὰ θὰ πρέπει νὰ ὑγροποιοῦνται μὲ εἰδικὲς κρέμες, γιὰ νὰ μὴ ὑποστεῖ μικροανοίγματα τὸ δέρμα ποὺ θὰ μποροῦν νὰ ὑποκρύπτουν τὸν ἰό.
Τὰ νύχια θὰ πρέπει νὰ εἶναι κομμένα, γιὰ νὰ μὴ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ κρυφθεῖ ὁ ἰός…
Πρωτειομανής. Πιστεύω ὅτι αὐτὰ ποὺ εἶπες εἶναι ὑπεραρκετά, ἱκανὰ νὰ βοηθήσουν τούς ἀνθρώπους νὰ προφυλαχθοῦν. Μπορῶ τώρα νὰ σὲ ρωτήσω γιὰ τὸν τρόπο μετάδοσης τοῦ ἰοῦ.
Ὀρθόδοξος. Πολλοὶ κορωνοϊοὶ μποροῦν νὰ μεταδοθοῦν ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο, συνήθως μετὰ ἀπὸ μία στενὴ ἐπαφὴ μὲ ἕνα μολυσμένο ἄτομο, παραδείγματος χάριν μεταξὺ συγγενῶν ἢ ἀκόμη σὲ νοσοκομειακὸ περιβάλλον. Καὶ ὁ νέος λοιπὸν κορωνοϊὸς COVID-19 μπορεῖ νὰ μεταδοθεῖ ἀπὸ ἄτομο σὲ ἄτομο μέσῳ στενῆς ἐπαφῆς.
Πῶς γίνεται ἡ μετάδοσις : ὁ νέος κορωνοϊὸς εἶναι ἕνας ἰὸς ποὺ μεταδίδεται διὰ μέσου στενῆς ἐπαφῆς μὲ ἕνα μολυσμένο ἄτομο. Ἡ κυρία ὁδὸς εἶναι οἱ σταγόνες ἀναπνοῆς (droplets) τῶν μολυσμένων ἀτόμων διὰ μέσου:
1) τοῦ σιέλου ἀπὸ τὸν βήχα ἢ τὸ φτέρνισμα
2) ἀπ’ εὐθείας προσωπικῆς ἐπαφῆς
3) τῶν χειρῶν π.χ. ἀγγίζοντας μὲ μολυσμένα χέρια (ποὺ δὲν ἔχουν ἀκόμη πλυθεῖ) στόμα, μύτι καὶ μάτια.
Μπορεῖ νὰ μεταδοθεῖ σπανίως καὶ διὰ μέσου τῶν κοπράνων.
Δὲν μεταδίδεται σαφῶς ἀπὸ τὶς τροφές, ἀλλὰ θὰ πρέπει νὰ πλένουμε πολὺ καλὰ τὰ φροῦτα, τὰ λαχανικὰ καὶ νὰ εἴμαστε πολὺ ἐπιφυλακτικοί.
Ἡ μετάδοση τοῦ νέου κορωνοϊοῦ μπορεῖ νὰ γίνει τόσο ἀπὸ ἄτομα ποὺ ἔχουν συμπτώματα ὅσο καὶ ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἄτομα ποὺ δὲν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα.
Πρωτειομανής. Ἑπομένως σύμφωνα μὲ τὰ λεγόμενά σου, γιὰ νὰ τὸ κάνω πιὸ ἁπλὸ ὁ νέος κορωνοϊὸς μεταδίδεται διὰ τῶν ἀνθρωπίνων ἐπαφῶν. Αὐτὸ ποὺ ἰσχυρίσθηκες ἀνωτέρω συμφωνεῖ μὲ τὴν γνώμη τῶν περισσοτέρων ἐπιστημόνων.
Ὀρθόδοξος. Ὄντως εἶναι ἡ ἄποψη ποὺ οἱ περισσότεροι γιατροὶ δέχονται.
Πρωτειομανής. Συνεπῶς μεταδίδεται ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο καὶ ἂν συναθροισθοῦν οἱ ἄνθρωποι σ’ ἕνα στενὸ χῶρο ὑπάρχει περίπτωση νὰ μεταδοθεῖ γρηγορότερα ὁ ἰός. Κατὰ συνέπεια ὁ μόνος λογικὸς τρόπος ποὺ μπορεῖ νὰ ὑπάρξει, γιὰ νὰ σταματήσει κάποιος αὐτὴν τὴν πανδημία εἶναι νὰ ἀπαγορευθοῦν ὅλες οἱ συναθροίσεις, νὰ μὴ βγαίνει ὁ πολὺς κόσμος στοὺς δρόμους καὶ νὰ κλειστοῦν οἱ περισσότεροι ἐντὸς τῆς οἰκίας των. Ἔτσι ὁ ἰὸς δὲν θὰ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ χτυπήσει μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ καὶ καθότι εἶναι εὔθραυστος, ὅπως πολὺ κατανοητὰ περιέγραψες, καὶ ζεῖ λίγο στὸν ἀέρα καὶ στὶς ἐπιφάνειες, δὲν θὰ μεταδίδεται ὁπότε καὶ θὰ περάσει. Γιατί λοιπὸν οἱ ἐκκλησιαστικὲς συνανθροίσεις νὰ πρέπει νὰ δίνουν τὴν εὐκαιρία στὸν ἰὸ νὰ συνεχίζει νὰ προσβάλλει τοὺς συναθρώπους μας; Ἂς μὴ γίνουν καὶ οἱ ἀκολουθίες γιὰ λίγους μῆνες, ἂς μεταφερθεῖ καὶ ἡ ἑορτὴ τοῦ Πάσχα μία ἄλλη περίοδο, ὅπως ἄλλωστε συζητεῖται ἐδῶ καὶ πολὺ καιρὸ στὸ ΠΣΕ, ὅπου ἔχει γίνει καὶ ἐνδελεχὴς μελέτη ἐπὶ τοῦ ζητήματος, γιὰ τὸν καθορισμὸ μιᾶς κοινὰ ἀποδεκτῆς σταθερῆς ἡμερομηνίας. Γιατί νὰ πρέπει νὰ θέσουμε σὲ κίνδυνο τὴν ζωή τόσων καὶ τόσων συνανθρώπων μας ἁπλά, γιὰ νὰ τελοῦνται οἱ ἀκολουθίες; Δὲν σοῦ φαίνεται ἄκρως ἐγωϊστικὴ ὅλη αὐτὴ ἡ τοποθέτηση ποὺ ἔκανες τὴν προηγούμενη φορά; Μεστὴ θεολογικοῦ λόγου, δὲν λέω, ἀλλὰ χωρὶς καμμία ἀγάπη γιὰ τὸν συνάνθρωπο. Δηλαδὴ πίστη ἄνευ ἀγάπης. Μία πίστη ὅμως ἄνευ ἀγάπης κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο δὲν ὠφελεῖ. Ἐν τῷ μεταξὺ ὁ ἀριθμὸς τῶν νεκρῶν στὴν Ἰταλία ἐκτοξεύθηκε σὲ πάνω ἀπὸ δέκα πέντε χιλιάδες ψυχὲς τὴν στιγμὴ ποὺ μιλᾶμε.
Ὀρθόδοξος. Ἂν τὸ δοῦμε ἔτσι μονόπλευρα, ὅπως ὁ πολὺς κόσμος τὸ βλέπει, τότε σίγουρα θὰ εἶχες ἀπόλυτο δίκιο καὶ θὰ ἀναγκαζόμουν ἐδῶ νὰ σταματήσω τὴν συζήτηση, γιατί δὲν θὰ εἶχα ἐπιχειρήματα. Ἀλλὰ τὰ πράγματα δὲν εἶναι ἔτσι ἁπλὰ καὶ πρέπει νὰ εἰπωθοῦν καὶ κάποια συμπληρωματικὰ στοιχεῖα
Πρωτειομανής. Τί προσπαθεῖς νὰ πεῖς ὅτι ὑπάρχει –δῆθεν- μία ἄλλη πραγματικότης τὴν ὁποία ὁ πολὺς κόσμος δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ καταλάβει καὶ μόνο ὁρισμένα φωτισμένα μυαλὰ καταλαβαίνουν;
Ὀρθόδοξος. Ἡ εἰρωνεία ἐδῶ δὲν χωρεῖ. Τὸ θέμα δὲν εἶναι μόνο καθαρὰ ἰατρικό, κατὰ πρῶτον, καὶ κατὰ δεύτερον ὅπως συμβαίνει σὲ κάθε ἐπιστημονικὴ γνώση ἔτσι καὶ στὴν ἰατρική, ἡ πραγματικότητα δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδοθεῖ μὲ ἕνα μονομερῆ τρόπο. Θὰ πρέπει νὰ προσεγγίσουμε καὶ τὶς ἄλλες λύσεις ποὺ προτείνουν ἐπιστήμονες ἀνὰ τὸν κόσμο
Πρωτειομανής. Ἂν καὶ δὲν σὲ καταλαβαίνω εἶμαι πρόθυμος νὰ ἀκούσω
Ὀρθόδοξος. Πρῶτα θὰ ἐπιθυμοῦσα νὰ σὲ πληροφορήσω σχετικὰ μὲ τὴν κατάσταση τῆς Ἰταλίας, στὸ πῶς δηλαδὴ φτάσαμε νὰ ἔχουμε τόσα πολλὰ κρούσματα καὶ οἱ νεκροὶ νὰ ξεπερνοῦν αὐτὴ τὴν στιγμὴ ποὺ μιλᾶμε τοὺς δεκαπέντε χιλιάδες. Τὸ κρίσιμο ἐρώτημα ποὺ πρέπει νὰ ἀπαντηθεῖ εἶναι τὸ πῶς ἔχασε τὴν μάχη ἡ Ἰταλία μὲ τὸ νέο κορωνοϊὸ παρ’ ὅλα τὰ μέτρα ποὺ ἐφήρμοσε;
Πρωτειομανής. Σὲ ἀκούω πολὺ προσεκτικά.