Συγγραφεύς: Ἀρχιμανδρ. π. Γεώργιος Τριανταφυλλίδης
Ὁ πατὴρ Γεώργιος Τριανταφυλλίδης, Ἀρχιμανδρίτης, συνέγραψε ἕνα μνημειῶδες τετράτομο ἔργο μὲ τίτλο “Ὀρθόδοξος Ἑλληνισμὸς καὶ Δύση. Τὸ σύγγραμμα παρουσιάστηκε στὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη τῆς Θεσσαλονίκης τὴν Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024, στὶς 18.00, ἀπὸ τρεῖς Καθηγητὲς τοῦ ΑΠΘ, τὸν Ὁμότιμο Καθηγητὴ κ. Ἀθανάσιο Καραθανάση, τὸν ἐπίσης Ὁμότιμο κ. Ἡρακλῆ Ρεράκη, τὸν Ἀναπληρωτὴ Καθηγητὴ κ. Παναγιώτη Τζουμέρκα καὶ τὸν συγγραφέα.
Σύμφωνα μὲ ὅσα περιλαμβάνει τὸ ἔργο, δεκαπέντε αἰῶνες κράτησε ὁ Ἑλληνισμὸς τὴν πρωτοπορία τοῦ Χριστιανισμοῦ στὸν κόσμο. Ἦταν τὸ δεύτερο πανανθρώπινης σημασίας γεγονός, μετὰ τὴν ἀρχαία κλασικὴ σοφία καὶ τὴν παράλληλη μὲ τοὺς Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὁ Παῦλος πρῶτος ὕψωσε τὸν Σταυρὸ στὸν Ἄρειο Πάγο, ἀφοῦ προηγουμένως εἶχε διδάξει τὴ διδασκαλία τοῦ Θεανθρώπου στὴ Θεσσαλονίκη, στοὺς Χριστιανοὺς τῆς ὁποίας, μάλιστα, ἔστειλε δύο Ἐπιστολές, ἐνῶ ὁ μαθητής του, Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἔσπειρε πρῶτος στὴν Εὐρώπη τὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ. Μεγαλειώδης ἡ συμβολὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ στὴν ἀνθρωπότητα! Βασικὸ γεγονὸς τῆς νέας πνευματικῆς ζωῆς ἦταν ἡ ἀπάρνηση τῶν ἀνθρώπινων παθῶν καὶ ἡ καλλιέργεια τῆς ἀγάπης μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ἀπὸ τὶς ἐμπάθειες τῶν ἀρχαίων θεῶν ὁ κόσμος ὁδηγήθηκε στὴν Ἁγιότητα τοῦ ἑνὸς ἀληθινοῦ Θεοῦ ποὺ ἤδη μνημόνευαν καὶ ἀνέμεναν Ἕλληνες σοφοί.
Τὸ κύριο γνώρισμα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, τὴν Ἀγάπη, τὴν δέχθηκαν ὡς κύριο γνώρισμα τῶν πιστῶν. Δηλαδή, οἱ ἄνθρωποι καλοῦνταν νὰ ἀπελευθερωθοῦν ἀπὸ τὰ ζωώδη πάθη καὶ νὰ ἐπιδοθοῦν στὴ μεταξύ τους θεϊκὴ Ἀγάπη. Ἡ ἐνάρετη ζωὴ ὁδηγεῖ πλέον τὸν πιστὸ μὲ ὁδηγὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἀλήθεια τῆς νέας ἀποκάλυψης τοῦ Θεοῦ ἐμπνέει τοὺς πιστοὺς καὶ τοὺς ἐνθουσιάζει. Σ’ αὐτὸν τὸν ἐνθουσιασμὸ ὀφείλεται ἡ διάδοση τοῦ Χριστιανισμοῦ σὲ ὅλον τὸν ἑλληνόφωνο κόσμο. Μονάχα ὁ Ἑλληνισμὸς εἶχε τόσο καλλιεργημένο ἀνθρώπινο λόγο. Αὐτὸ τὸ πλεονέκτημα τῆς ὥριμης σκέψης καὶ τῆς ψυχικῆς εὐαισθησίας διαμορφώνει καὶ ἐκφράζει τὴ χριστιανικὴ Ἀλήθεια. Πολὺ ἐντυπωσιακὲς δὲν εἶναι μόνον οἱ διανοητικὲς συλλήψεις τῶν ὑπερφυσικῶν ἀληθειῶν, ἀλλά, κυρίως, ἡ ταυτόχρονη βίωση αὐτῶν τῶν ἀληθειῶν, καθὼς καὶ οἱ κοινωνικὲς ἐπιρροὲς ποὺ δημιουργοῦν ἀδελφότητες πιστῶν μὲ κοινοὺς στόχους μετοχῆς στὴ Κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἰησοῦς δὲν ἐπιβλήθηκε ὡς Θεός, ἀλλὰ παρουσιάστηκε, ὡς ἄνθρωπος μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Δὲν παρουσιάστηκε ὡς ἕνας δυνατός, ἀλλὰ μὲ δώδεκα Μαθητὲς συνεργάτες. Ὁ Ἕνας καὶ οἱ Δώδεκα χωρὶς ἐγκόσμια δύναμη.
Τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου μὲ τοὺς Δώδεκα σφραγίζει, πλέον, τὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ θεσμὸς τῶν Συνόδων καὶ τῶν Ἀδελφοτήτων ἐπικρατεῖ. Εἶναι ἀλησμόνητη ἡ φράση τοῦ Ἰησοῦ, ὅταν οἱ Ἕλληνες τὸν πλησίασαν μέσῳ τῶν Μαθητῶν Του καὶ ἄκουσαν: «Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῆ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου». Ἡ ἀρχαία σοφία καὶ ἡ νέα θεολογία τῆς θεϊκῆς Ἐνανθρώπησης ἐμπνέουν τοὺς ἀναζητητὲς τῆς Ἀλήθειας, τοὺς ἐντάσσουν στὴν ὁδὸ τῆς Ἀγάπης καὶ κατευθύνονται σταθερὰ στὸν ἐν Χριστῷ σκοπὸ τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς.
Τοὺς ἑπόμενους αἰῶνες ὁ Ἑλληνόφωνος χριστιανικὸς κόσμος τῆς Μεσογείου ἀνέδειξε πλῆθος πρωτοπόρων ἁγίων καὶ λογίων, ποὺ κατέγραψαν τὸν θεολογικὸ βηματισμὸ καὶ υἱοθέτησαν τὸν ὅρο «Ὀρθοδοξία». Προστάτευαν, δηλαδή, τὴν ὀρθὴ πίστη ἀπὸ τὶς παρανοήσεις τῶν αἱρετικῶν. Ὁ Ὀρθόδοξος βηματισμὸς διαφυλάσσεται ὀργανωμένος καὶ συστηματοποιημένος στὶς Ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Εἶναι πλέον καρπὸς ὀρθῆς δόξας, ἑλληνικὸς καὶ ἀδελφικός. Μόνον ἔτσι κρατήθηκαν μακριὰ οἱ προσωπικὲς καὶ κοσμικὲς ἐπιρροὲς καὶ οἱ συστηματικὲς σκοπιμότητες στὶς κοινὲς ἀποφάσεις. Ἔπρεπε νὰ ἐπικρατήσει τὸ βίωμα τῆς Ἀδελφοσύνης, τῆς Ταπείνωσης καὶ τῆς Ἀλήθειας.
Τὸ 1054, δυστυχῶς, μὲ πρωτοβουλία τῆς Ρώμης ἐπιβλήθηκε τὸ μονοκρατορικὸ σύστημα τοῦ Πάπα, γεγονὸς ποὺ ἐπέβαλε τὸ Σχίσμα μεταξὺ Ρώμης καὶ Κωνσταντινούπολης. Ἀκολούθησαν οἱ ἀνάδελφες καὶ καταστροφικὲς Σταυροφορίες τῆς Δύσης ἐναντίον τῆς Ἀνατολῆς! Ἀπὸ τὸ 1095 μέχρι τὸ 1291, ὀκτὼ Σταυροφορίες ὀργανώθηκαν ὡς στρατιωτικὲς ἐπιθέσεις, γιὰ νὰ παραλύσουν τὴν Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία τῆς Κωνσταντινούπολης. Κύριος στόχος τῆς Ρώμης ὑπῆρξε ἡ ὑπεροχὴ τοῦ παπικοῦ κέντρου, μέσῳ τῆς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης καὶ τῆς πλήρους ἐκκοσμίκευσής του.
Ἡ τελευταία θεολογικὴ διαπάλη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἐναντίον τῶν στρεβλώσεων τῶν Βαρλαάμ, Ἀκινδύνου καὶ Γρηγορᾶ, ἔγινε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1355. Ἦταν τὰ τελευταῖα ραπίσματα τῆς Ὀρθοδοξίας στὴ λατινικὴ δυσσέβεια. Καὶ ἐνῶ ἡ Ὀρθόδοξη Αὐτοκρατορία ζητοῦσε, ταπεινά, βοήθεια ἀπὸ τὴ λατινικὴ Δύση, οἱ Ὀρθόδοξοι ἔζησαν γιὰ ἕνα ὁλόκληρο χρόνο, τὸ συνοδικὸ μαρτύριο στὴ Φερράρα – Φλωρεντία τὸ 1438-39, ὅπου μὲ πιέσεις καὶ ἀπειλὲς ἐπιτεύχθηκε ἡ ψευδένωση Ἀνατολῆς – Δύσεως, χωρὶς τὴν ὑπογραφὴ τῆς ὁμάδας τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ μαρτύριο τῆς ἁλώσεως τοῦ 1453, ἀφοῦ, ματαίως, ἀνέμεναν νὰ ἔλθει ἡ ὑπεσχημένη ἀπὸ τὴ Δύση βοήθεια!
Οἱ Παπικοὶ ταυτισμένοι μὲ τὸν κόσμο, τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὸν σχολαστικισμὸ δὲν μπόρεσαν ποτὲ νὰ δεχθοῦν τὸ γεγονὸς τῆς μεταφορᾶς τῆς Ρώμης στὴν Κωνσταντινούπολη, ὡς πρωτεύουσας τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους οὔτε τὴν πνευματικὴ ἀνωτερότητα τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας. Γι’ αὐτὸ καὶ μισοῦν θανάσιμα τὸν πρῶτο Χριστιανὸ Αὐτοκράτορα, Κωνσταντῖνο. Ἀπὸ τότε θέλουν νὰ μετατρέψουν τὴν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα σὲ ἐπαρχία τῆς Εὐρώπης καὶ τὴ Δύση κυρίαρχη σὲ ὅλον τὸν κόσμο.
Ὁ Ὀρθόδοξος Ἑλληνισμός, ὑπὸ τὴν κυριαρχία τοῦ Ἰσλάμ, βίωσε τοὺς μαρτυρικοὺς ἀγῶνες τῆς ταπείνωσης, τὴ διαίρεση τῶν Ὀρθόδοξων λαῶν, τοὺς ὁμαδικοὺς ἐξισλαμισμοὺς καὶ τὴ στρατιὰ τῶν Νεομαρτύρων του, ἐνῶ, ἀντίθετα, ἡ Δύση ἀνέπτυσσε κυριαρχικὲς «ἱεραποστολές», ὄχι μόνο στοὺς ἄπιστους, ἀλλά, κυρίως, στοὺς Ὀρθόδοξους λαοὺς τῆς Ἀνατολῆς.
Ἡ Ὀρθοδοξία, θεμελιωμένη στὴν ἑλληνικὴ σκέψη τῆς ἀρχαίας σοφίας στὴν Ὀρθόδοξη χριστιανικὴ θεολογία τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ τῶν Συνόδων, ἀλλὰ καὶ στὸν Μυστικισμὸ ἐκφράστηκε τὸν εἰκοστὸ αἰώνα στὸν Δυτικὸ κόσμο ἀπὸ τὴν νεότερη ἀδελφή, τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας! Ἡ Ὀρθόδοξη σπορὰ τοῦ χριστιανικοῦ Λόγου, ἔδωσε ἐπίσης, τοὺς δικούς της Νεομάρτυρες στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Ἔτσι, ὁ Ὀρθόδοξος Ἑλληνισμὸς στὴν Ἑλλάδα καὶ τὴ διασπορά, παραμένει ἐμπόδιο στὴ δυτικὴ κυριαρχία, ἂν καὶ χρειάζεται, ἰδιαίτερα στὴν ἐποχὴ τῆς Παγκοσμιοποίησης ξεχωριστὴ προσοχὴ καὶ ἀγώνας, γιὰ νὰ μὴ χάσει τὴν κληρονομιὰ τῶν πνευματικῶν Πατέρων του καὶ νὰ λησμονήσει τοὺς ἅγιους καρποὺς τῆς Ὀρθόδοξης πίστης του.
Συνοπτικά, ὁ συγγραφέας π. Γεώργιος Τριανταφυλλίδης, στὸ τετράτομο ἔργο του: “Ὀρθόδοξος Ἑλληνισμὸς καὶ Δύση”, ἀναλύει διεξοδικά, ξεκάθαρα καὶ σὲ βάθος, ἐρευνώντας τὴν ὑπάρχουσα σχετικὴ ἑλληνικὴ καὶ ξενόγλωσση βιβλιογραφία, τὶς διαχρονικὲς σχέσεις Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς καὶ Δύσης, μὲ κεντρικὸ ἄξονα τὴ σημερινὴ προβληματικὴ κατάσταση τῶν ἐκκοσμικευμένων κοινωνιῶν. Τὸ Ἔργο του εἶναι βαθυστόχαστο καὶ βαρυσήμαντο καὶ θὰ ἀποτελέσει, μὲ βεβαιότητα, ἕνα σημεῖο ἀναφορᾶς, στοχασμοῦ καὶ αὐτογνωσίας. Ἀξίζει πραγματικά, νὰ μὴ ἀπουσιάζει ἀπὸ κάθε ὀρθόδοξη χριστιανικὴ βιβλιοθήκη, νὰ μελετηθεῖ καὶ νὰ συζητηθεῖ ἀπὸ ὅλους ἐκείνους ποὺ ποθοῦν τὸν Θεὸ καὶ πονοῦν τὴν Ὀρθοδοξία!
Σταῦρος Εὐαγγ. Καμαρούδης
τ. Καθηγητὴς τῆς Σχολῆς Κοινωνικῶν
καὶ Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν
Πανεπιστήμιο Δυτικῆς Μακεδονίας
ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ: Κινητὸ 6977 626 243