Ὁ θυμὸς εἶναι θηρίον ἄγριον
Στὴν Β΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι:
«Φοβοῦμαι γὰρ μήπως ἐλθὼν οὐχ οἵους θέλω εὕρῳ ὑμᾶς, κἀγὼ εὑρεθῶ ὑμῖν οἷον οὐ θέλετε, μήπως ἔρεις, ζῆλοι, θυμοί, ἐριθεῖαι, καταλαλιαί, ψιθυρισμοί, φυσιώσεις, ἀκαταστασίαι» (Β΄ Κορ ιβ΄, 20). Σᾶς γράφω αὐτά, διότι φοβοῦμαι, μήπως ὅταν ἔλθω δὲν σᾶς εὕρω ὅποιους θέλω νὰ σᾶς εὕρω, καὶ κατ’ ἀνάγκην εὑρεθῶ καὶ ἐγὼ εἰς σᾶς τέτοιος, ὁποῖον δὲν μὲ θέλετε. Δηλαδὴ φοβοῦμαι μήπως εὕρω νὰ ὑπάρχουν μεταξύ σας ἔριδες, φθόνοι, θυμοί, φιλονεικίαι, καταλαλιαί, κρυφομιλήματα εἰς βάρος τοῦ πλησίον, ἀλαζονεῖαι, ἀκαταστασίαι.
Ἐκτὸς τῶν ἄλλων παθῶν ἀναφέρει καὶ τὸ θυμό.
Τί εἶναι θυμός;
Μᾶς λέγει ὁ θεῖος Χρυσόστομος:
• «Φωτιὰ εἶναι ὁ θυμός, εἶναι φλόγα πολὺ καυστική, ποὺ χρειάζεται καύσιμη ὕλη. Μὴ προσφέρης τὴν τροφή στή φωτιά, κι ἀμέσως ἔσβησες τὸ κακό. Ἡ ὀργὴ δὲν ἔχει ἀπὸ μόνη της δύναμη, ἄν δὲν ὑπάρχη κάποιος ἄλλος ποὺ νὰ παρέχη τροφή σ’ αὐτήν» [Ἀπ’ τὴν ΛΑ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΡΑΞΕΙΣ»].
• Θυμὸς δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρὰ ἡ παράλογη ὁρμή. Σὲ ἕνα δὲ παράλογο τίποτα λογικὸ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ γίνη. [Ἀπ’ τὴν ΙΖ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΡΑΞΕΙΣ»].
• Ὁ θυμὸς εἶναι ὁρμητικὸ πῦρ, ποὺ τὰ κατατρώει ὅλα. Γιατὶ καὶ τὸ σῶμα λυμαίνεται καὶ τὴν ψυχὴ καταστρέφει καὶ κάνει τὸν ἄνθρωπο ἀηδῆ καὶ ἄσχημο στὴν ὄψη. Καὶ μάλιστα, ἄν ἦταν δυνατὸν νὰ δῆ ὁ ὀργιζόμενος τὸν ἑαυτό του κατὰ τὸν καιρὸ τῆς ὀργῆς, τότε δὲν θὰ εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ ἄλλη συμβουλή. Γιατὶ δὲν ὑπάρχει ἀποκρουστικότερο πρᾶγμα ἀπ’ τὸ πρόσωπο τοῦ ὀργιζόμενου. [Ἀπ’ τὴν ΚΣΤ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ»].
• Πηγὴ καὶ ρίζα τοῦ φόνου εἶναι ὁ θυμὸς καὶ ἡ ὀργή. [Ἀπ’ τὴν Β΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΟ ΕΧΟΝΤΕΣ ΔΕ ΤΟ ΑΥΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΠΙΣΤΕΩΣ…»].
• Πρόσεχε πῶς ἔρχεται τὸ κακό. Ἡ πικρία γέννησε τό θυμό, ὁ θυμός τὴν ὀργή, ἡ ὀργὴ τὴν κραυγή, ἡ κραυγὴ τὴ βλασφημία, δηλαδὴ τὶς ὕβρεις κατὰ τοῦ πλησίον. Ἡ βλασφημία στὴ συνέχεια τὶς πληγές, οἱ πληγὲς τὰ τραύματα, τὰ τραύματα φέρνουν τὸν θάνατο. [Ἀπ’ τὴν ΙΕ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ»].
• Τί πρέπει νὰ κάνουμε; Νὰ ὁπλισθοῦμε ἐναντίον τοῦ θυμοῦ μὲ τὴν ἀρετὴ τῆς πραότητος. Νὰ φέρουμε στὴν μνήμη μας τὸν Κύριο.
Ἄς ὁπλίζουμε τοὺς ἑαυτούς μας ἐναντίον κάθε θυμοῦ κι ὀργῆς. Κι ἄν ἀκόμη δῆς τὴν καρδιά σου νὰ φλογίζεται, σφράγισε τὸ στῆθος σου τοποθετώντας ἐπάνω του τὸ Σταυρό. Θυμήσου κάτι ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ συνέβηκαν τότε (δηλ. κατὰ τὴν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ) καὶ σὰν σκόνη θὰ ἀποβάλης κάθε θυμὸ μὲ τὴν ἀνάμνηση τῶν ὅσων εἶχαν γίνει. Σκέψου τὰ λόγια καὶ τὶς ἐνέργειες. Σκέψου ὅτι Ἐκεῖνος ἦταν Δεσπότης, ἐνῶ ἐσὺ εἶσαι δοῦλος. [Ἀπ’ τὴν ΠΖ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ»].
• Τί εἶπε ὁ Κύριος «ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια΄, 29).
Στὸ βιβλίο «Χαρίσματα καὶ Χαρισματοῦχοι», Ἱ. Μ. Παρακλήτου, διαβάζουμε:
«Ζοῦσε κάποτε ἕνας ἀββᾶς (ὁ ἀββᾶς Ζωσιμᾶς) πραότατος. Ἦταν τόσο μεγάλη ἡ ἀρετή του, ποὺ ὅλοι τὸν τιμοῦσαν σὰν ἄγγελο Θεοῦ!
Μία μέρα πῆγε κάποιος, παρακινούμενος ἀπὸ τὸν πονηρὸ καὶ τὸν ἔβρισε μπροστὰ σὲ ὅλους! Ὁ γέροντας τὸν κοίταξε προσεκτικὰ καὶ τοῦ εἶπε:
– Χάρη Θεοῦ στὸ στόμα σου, ἀδελφέ.
– Ναί, φαῦλε γεροφαγά!… συνέχισε μανιασμένος ἐκεῖνος. Αὐτὰ τὰ λές, γιὰ νὰ φανῆς στοὺς ἄλλους πρᾶος.
– Πράγματι, ἀδελφέ μου, παραδέχτηκε ὁ γέροντας. Αὐτὸ ποὺ λὲς εἶναι ἀληθινό!
Μετὰ τὸ ἐπεισόδιο, τὸν ρώτησε κάποιος:
– Δὲν ταράχτηκες καθόλου, γέροντα;
– Ὄχι! ἀποκρίθηκε ὁ ἀββᾶς. Ἔνιωθα, σὰν νὰ σκέπαζε τὴν ψυχή μου ὁ ἴδιος ὁ Θεός.
Ἡ μεταμέλεια τοῦ γεωργοῦ
Μιὰ συνοδεία μοναχῶν, καθὼς πεζοποροῦσε, ἔχασε τὸν δρόμο καὶ βρέθηκε σὲ κάποιο χωράφι. Ἀναγκάστηκαν τότε οἱ ἀδελφοὶ νὰ καταπατήσουν μερικὰ σπαρτά.
Μόλις τοὺς εἶδε ὁ γεωργός, ποὺ ἔτυχε νὰ ἐργάζεται ἐκείνη τὴν ὥρα στὸ χωράφι, ἄρχισε νὰ τοὺς βρίζη καὶ νὰ τοὺς λέη:
– Μοναχοὶ εἶστε σεῖς; Δὲν φοβᾶστε τὸν Θεό; Ἄν εἴχατε φόβο Θεοῦ, δὲν θὰ καταστρέφατε τὸν ξένο κόπο.
Ὁ γέροντας τοὺς παρήγγειλε τότε:
– Γιὰ ὄνομα τοῦ Κυρίου, νὰ μὴ μιλήση κανείς!
Ἔπειτα εἶπε μὲ πραότητα στὸν γεωργό:
– Δίκιο ἔχεις, τέκνο μου! Ἄν φοβόμασταν τὸν Θεό, δὲν θὰ τὸ κάναμε αὐτό.
Ἐκεῖνος ἐξοργισμένος ἐξακολούθησε νὰ τοὺς βρίζη.
Τοῦ λέει πάλι ὁ γέροντας:
– Ἀλήθεια λές! Ἄν ἤμασταν μοναχοί, δὲν θὰ σοῦ κάναμε αὐτὸ τὸ κακό. Ἀλλά, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, συγχώρεσέ μας…
Ὁ γεωργὸς ἔκπληκτος μὲ τὴν πραότητα καὶ τὴν ταπείνωσή του, ἦρθε, ἔπεσε στὰ πόδια του καὶ ζήτησε κι ἐκεῖνος συγχώρηση.