Τοῦ κ. Γεωργίου Φωτ. Παπαδοπούλου,
Κήρυκος θείου λόγου -Μaster Ὀρθοδόξου Θεολογίας
1ον
Στὶς 24 Ἰουνίου, ἑκάστου ἔτους, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου. Ἑνὸς μεγάλου Ὁσίου καὶ διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους τῶν Ἑλλήνων.
Ἐδῶ καὶ χρόνια, ἐπικρατεῖ μία ψευδής, ὑφέρπουσα, ἀντίληψη ἡ ὁποία ἔχει καλλιεργηθεῖ, τεχνηέντως, ἀπὸ φιλολογικοὺς κύκλους ἐξ ἀνθρώπων συγκεκριμένων προσωπικῶν ἰδεολογιῶν καὶ θεωριῶν ὅτι ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἔτρεφε μῖσος κατὰ τοῦ Ἀδαμαντίου Κοραῆ καὶ τῶν γραμμάτων, ἐνῷ ἀπεστρέφετο τὶς θετικὲς ἐπιστῆμες (μαθηματικά, φυσική, κ.ἄ.) καὶ ἀνεγνώριζε μόνον τὶς θεωρητικὲς (θεολογία, φιλοσοφία-φιλολογία, ἱστορία). Ἔφθασαν, ἀκόμη, κάποιοι διαστροφεῖς τῆς ἱστορίας νὰ τὸν προβάλουν καὶ ὡς «τουρκόφιλο» διότι- λένε- ἰσχυρίζετο ὅτι «ἡ τουρκοκρατία θὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ δεινά του», μάλιστα ἔσπευσαν νὰ προβάλουν αὐτὴ τὴ θεωρία τους -αὐτολεξεὶ- καὶ στὰ διδασκόμενα ἐγχειρίδια τῶν Ἑλληνικῶν Πανεπιστημίων, παραποιώντας συνειδητὰ τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια. Τοῦτες οἱ αἰτιάσεις τους δὲν ἀνταποκρίνονται στὴν πραγματικότητα, διότι ἔχουν προβληθεῖ μονομερῶς ἀπὸ τοὺς ἐν λόγῳ προμνημονευθέντες, ἀλλὰ καὶ ἔχουν ἀποσπαστεῖ ἀπὸ συγκεκριμένες πηγές, ἐπίσης μονομερῶς, δίχως νὰ μνημονεύουν τὸ σύνολο τῶν κειμένων ποὺ ἐπικαλοῦνται καὶ δίχως νὰ ἀναφέρουν τὴ στενὴ σχέση τῶν ἐπιστημῶν μεταξύ τους ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἔγκειται ἡ μονομέρεια ποὺ ἀναφέρουμε καὶ ἡ πλάνη, στὴν ὁποία ἔπεσαν οἱ φιλόλογοι αὐτοὶ καὶ ποὺ διαδίδουν παραποιώντας τὴν ἀλήθεια.
Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι, ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος ὑπῆρξε μεγάλος διδάσκαλος, Ὅσιος, ἀνθρωπιστὴς καὶ ἐμπνευστὴς γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ Γένους. Πρὶν ποῦμε ὁτιδήποτε ἄλλο, θὰ μεταφέρουμε ἐδῶ ἕνα σύντομο βιογραφικό του, ὅπως τὸ συνέταξαν οἱ μαθητὲς τοῦ 3ου Γυμνασίου Χίου (σχολ. Ἔτους 2012-13) στὰ πλαίσια ἐκπόνησης ἐργασίας μὲ ἀντικείμενο τοὺς «Κολλυβάδες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας», ὑπὸ τὴν ἐμπνευσμένη καθοδήγηση τοῦ ἐξαίρετου Καθηγητῆ τους, φιλολόγου, κ. Νίκου Φλάμου, τὸν ὁποῖο καὶ θερμὰ εὐχαριστῶ ποὺ μὲ ἔκαμε κοινωνὸ τῆς ἐπίπονης ἐργασίας του καὶ ἐκ τούτου ἔλαβα τὸ ἐφαλτήριο νὰ πῶ δύο λόγια γιὰ τὸν Ἅγ. Ἀθανάσιο:
«Τὸ 1722 εἶναι ὁ πιθανὸς χρόνος γέννησής του στὸ χωριὸ Κόστος τῆς Πάρου ὅπου ἔχει κτιστεῖ περικαλλέστατος Ναός. Εἶχε τὸ οἰκογενειακὸ ὄνομα Τούλλιος. Ἐπισκέφθηκε πάρα πολλὲς περιοχές, δεῖγμα τῆς μεγάλης φήμης ποὺ εἶχε. Δέκα χρόνια ἔμεινε στὴ Σμύρνη καὶ φοίτησε στὴν περίφημη Εὐαγγελικὴ Σχολή της, ἐνῷ ἀργότερα πῆγε στὴν Ἀθωνιάδα μὲ διευθυντὴ τὸν Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη καὶ τὸν Εὐγένιο Βούλγαρη, ἀπὸ τὸν ὁποῖο χειροτονήθηκε Διάκονος. Βρέθηκε καὶ στὸ Μεσολόγγι καὶ δίδαξε στὴν Παλαμαία Σχολή. Στὸ Ἅγιον Ὄρος τὸ 1771 ἀνέλαβε ἐπὶ ἕξι χρόνια τὴ διεύθυνση τῆς Ἀθωνιάδας Σχολῆς. Ἐκεῖ γνωρίστηκε μὲ τὸν Ἅγιο Μακάριο τὸ Νοταρᾶ, ποὺ τὸν χειροτόνησε Πρεσβύτερο καὶ τὸν Ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη καὶ συνέστησαν τὸ κίνημα τῶν κολλυβάδων ποὺ ὑποστήριζαν ὅτι τὰ μνημόσυνα πρέπει νὰ γίνονται τὸ Σάββατο καὶ ὄχι τὴν Κυριακή. Κλήθηκε νὰ διδάξει καὶ στὴν Κων/πολη καὶ νὰ γίνει Μητροπολίτης, ἀλλὰ δὲν τὸ ἀποδέχθηκε ἀπὸ ταπεινότητα. Κατὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴν Πάρο τὸ 1786 ἐξαιτίας τοῦ ρωσοτουρκικοῦ πολέμου ἀναγκάστηκε νὰ σταματήσει στὴ Χίο μας, γιὰ νὰ συμβάλει ἀποφασιστικὰ στὴν πνευματική της ἐξέλιξη καὶ πορεία. Ἐκεῖνος ἀνέλαβε τὴ διεύθυνση τῶν δημοσίων σχολείων τῆς Χίου, ἵδρυσε τὸ 1792 τὴν περίφημη ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ. Καθιέρωσε ὡς σχολικὴ ἑορτὴ τὴν ἡμέρα μνήμης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ φωτογραφία του κοσμεῖ τὸ ἱστορικὸ 1ο Γυμνάσιο τῆς Χίου. Ἔγραψε πάρα πολλὰ ἔργα καὶ ἀποσύρθηκε τὸ 1812 στὸ ἡσυχαστήριό του, Ρεστά, ὅπου στὶς 24 Ἰουνίου 1813 κοιμήθηκε καὶ τάφηκε στὸν περίβολο τοῦ Ναοῦ, ὅπου ἀργότερα τοποθετήθηκε καὶ ὁ Ἅγιος Νικηφόρος. Παρόλο, ποὺ κατηγορήθηκε γιὰ τὴν ἀντιπαράθεσή του μὲ τὸν Ἀδαμάντιο Κοραῆ, ὁ ἱστορικὸς Ζολώτας βεβαιώνει ὅτι ὁ ἴδιος τὸν χαρακτηρίζει ἄριστο φιλόλογο καὶ ΜΟΝΟ ΑΞΙΟ νὰ ὀνομάζεται Πλούταρχος ἢ Διονύσιος Λογγίνος, ποὺ οἱ παλαιοὶ ἀποκαλοῦσαν Ζωντανὴ Βιβλιοθήκη. Μάλιστα, ἀναφέρεται ὅτι ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς σπούδασε μὲ τὴ χρηματικὴ συνεισφορὰ τοῦ Ὁσίου Ἀθανασίου. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι μοίραζε τὰ πάντα στοὺς πτωχοὺς καὶ θεωροῦσε ἁμαρτία νὰ τὸν βρεῖ ὁ νέος χρόνος μὲ χρήματα ἀπὸ τὸν προηγούμενο. Ἡ μοναδική του περιουσία ἦταν μία ἐνδυμασία, ἕνα λυχνάρι καὶ τὸ μελανοδοχεῖο του. Στὶς 9 Ἰανουαρίου 1995 ἁγιοκατατάχθηκε μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθμὸν 14η Πατριαρχικὴ καὶ Συνοδικὴ Πράξη καὶ τὸ ἴδιο ἔτος ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης μας κυρὸς Διονύσιος ἀνέγνωσε τὴν Πατριαρχικὴ καὶ Συνοδικὴ Πράξη τῆς ἁγιοκατάταξής του πάνω ἀπὸ τὸν τάφο του. Τὰ ἁγιασμένα λείψανα τῶν Ὁσίων Ἀθανασίου τοῦ Παρίου καὶ Νικηφόρου τοῦ Χίου σεμνύνουν τὸν Ἱ. Ναὸ Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Λιβαδίων τῆς Χίου. Στὶς 24 Ἰουνίου 2001 τὸ βόρειο (ἀριστερὸ) παραβῆμα τοῦ ἐνοριακοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος Λιβαδίων ἀφιερώθηκε στὸν Ἅγιο Ἀθανάσιο τὸν Πάριο, γιὰ νὰ προστατεύει ὅλη τὴν ἐνορία καὶ νὰ ἀποτελεῖ πρότυπο γιὰ τὴν νεότητά μας».
Εἶναι, λοιπόν, ἡλίου φαεινότερο ὅτι, ὅσα, φιλολογικοὶ καὶ παραφιλολογικοὶ κύκλοι, ἰσχυρίζονται δὲν ἀνταποκρίνονται στὴν πραγματικότητα. Ἐπιπλέον δὲ τῶν ἀνωτέρω:
1) Διατηροῦνται γραπτὲς πηγὲς στὴ Βιβλιοθήκη τοῦ Κοραῆ, ἀπὸ τὶς ὁποῖες προκύπτει ὅτι ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς εὐεργετήθηκε σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο ἀπὸ τὸν Ὅσιο Ἀθανάσιο.
2) Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ἵδρυσε τὴν Σχολὴ τῆς Χίου (πάλαι ποτὲ Γυμνάσιο Ἀρρένων), ἀπὸ τὸ ὁποῖο ξεκίνησε ἡ, ἀνωτέρου ἐκπαιδευτικοῦ ἐπιπέδου-βαθμίδας, μόρφωση τῶν Χίων, ἤδη ἀπὸ τὸν καιρὸ τῆς Τουρκοκρατίας.
3) Στὴν ἐν λόγῳ Σχολὴ διδάχθηκαν μαθήματα καὶ τῶν θεωρητικῶν ἀλλὰ καὶ τῶν θετικῶν –ὅπως σήμερα ἔχει ἐπικρατήσει νὰ ἀποκαλοῦνται – ἐπιστημῶν. Πιθανὸν ὁ Ὅσιος νὰ μὴ συμφωνοῦσε μὲ κάποια πρόσωπα πού, ἐνδεχομένως, συζητεῖτο νὰ κληθοῦν, γιὰ νὰ διδάξουν ἀλλὰ ὄχι μὲ τὴν Ἐπιστήμη.
4) Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ἦταν ὑπὲρ τῆς μόρφωσης τῶν Ἑλλήνων καὶ μάλιστα ὡς βασικῆς προϋπόθεσης γιὰ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Θεὸ καὶ μέσῳ αὐτῆς τῆς καλλιέργειας στὴν ὄντως ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ ἐλευθερία ἦταν ἡ ἀπαρχὴ γιὰ τὴν ἐλευθερία τοῦ ὑπόδουλου Γένους.