Τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἐπηρεάζει τούς μαθητές;

τοῦ κ. Γεωργίου Θ. Μηλίτση, διδασκάλου – Εἰδικοῦ Παιδαγωγοῦ

῞Ενα ἐπακόλουθο τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ καί τῆς μεγαλομανίας τῶν ἀνθρώπων εἶναι τό ἄγχος. ῎Αγχος, ὅπως ἔχει τό μεγαλύτερο μέρος τῶν συνανθρώπων μας, ἔχουν καί οἱ ἐκπαιδευτικοί. Τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν δέν ἐπηρεάζει μόνον τήν συμπεριφορά τῶν ἰδίων ἀλλά καί τῶν μαθητῶν τους. Οἱ ἔρευνες πού ἔγιναν ἔδειξαν ὅτι: «ἡ ψυχική κατάσταση τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ δημιουργεῖ ἕναν ἀόρατο σχεσιακό δεσμό μεταξύ τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ καί τοῦ μαθητή. Τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν ὄχι μόνο δημιουργεῖ   ἀρνητική ἀτμόσφαιρα στήν τάξη ἀλλά ἐπηρεάζει τήν ψυχολογία τῶν μαθητῶν, τήν διαχείρηση τῆς τάξεως, τήν μετάδοσι τῶν γνώσεων ἀλλά καί τήν ἀπόδοσι τῶν μαθητῶν».

Τί εἶναι τό ἄγχος;

   Πολλοί εἶναι οἱ ὁρισμοί πού δόθηκαν ἀπό τούς ἐπιστήμονες γιά τό τί λέμε ἄγχος. Μερικοί εἶναι:

1. ῾Ως άγχος νοεῖται «ἡ δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση πού συνεπάγεται τήν αἴσθηση φόβου ἤ καί τρόμου, ὡς ἀπάντηση σέ ἕναν κίνδυνο ἄγνωστης ἤ μή ἀναγνωρίσιμης σέ μεγάλο βαθμό πηγῆς» (Μάνος, 1997).
2. Σύμφωνα μέ τόν Οἰκονόμου (1994) «ἄγχος εἶναι ἕνα αἴσθημα ἐσωτερικῆς δυσφορίας πού ἔχει τίς ρίζες του σέ μία μή συγκεκριμένη ἐσωτερική ἀπειλή, μέ ἀποτέλεσμα, ἀφοῦ δέν εἶναι συγκεκριμένη, ὁ ἄνθρωπος  δέν μπορεῖ νά τήν ἀντιμετωπίσει καί νά τήν ἀποφύγει καί ἔτσι ὑπάρχει ἡ πιθανότητα νά ὁδηγηθεῖ ἀκόμα καί στήν ἐξουθένωση».

Τί λέμε ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν;

   ῞Οπως σχεδόν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἄγχος ἀπό διάφορες αἰτίες στό χῶρο ἐργασίας τους, τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς ἐκπαιδευτικούς. Τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν μπορεῖ νά ἀναφέρεται στήν βιβλιογραφία ὡς «ἐπαγγελματική ἐξουθένωση». Εἶναι ἕνα σύνδρομο πού σχετίζεται μέ ἐπαγγελματίες πού τό ἀντικείμενο τῆς ἐργασίας τους εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί ὑποφέρουν ἀπό συναισθηματική ἐξάντληση, ἀποπροσωποποίηση καί χαμηλή προσωπική ἤ ἐπαγγελματική ἐπίδοση ἤ ὁλοκλήρωση.

   Οἱ Kyriacou καί Sutcliffe (1978) ὅρισαν τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν ὡς «τήν ἐμπειρία ἀρνητικῶν καί δυσάρεστων συναισθημάτων, ὅπως θυμός, ἀπογοήτευση, κατάθλιψη καί νευρικότητα, πού προκύπτουν ἀπό κάποια πτυχή τῆς ἐργασίας κάποιου».

   ῾Ο ̉Ισπανός Ψυχολόγος καί Παιδαγωγός Βαλεντίν Μαρτίνεθ-Οτέρο,  γιά νά δώσει τόν ὁρισμό τοῦ ἄγχους τῶν ἐκπαιδευτικῶν χρησιμοποιεῖ ἕνα ἀπόφθεγμα τοῦ Κομένιου, λέγει ὅτι:  «ἄγχος ἔχει ὁ ἐκπαιδευτικός πού ἐξαντλεῖται προσπαθῶντας νά διδάξει στούς μαθητές του ὄχι ὅλα ὅσα μποροῦν νά μάθουν, ἀλλά ὅλα ὅσα θέλει νά μάθουν».

Αἰτίες πού δημιουργοῦν ἄγχος στούς ἐκπαιδευτικούς

   Στήν βιβλιογραφία βρίσκουμε πολλές ἔρευνες πού ἔγιναν γιά νά βροῦνε τίς αἰτίες πού προκαλοῦν ἄγχος στούς ἐκπαιδευτικούς.

   ῎Ερευνες πού ἔκαναν οἱ Dunham καί Varma (1998) ἔδειξαν ὅτι οἱ βασικότερες αἰτίες τοῦ ἄγχους τῶν ἐκπαιδευτικῶν εἶναι οἱ ἑξῆς ἕξι: ἀκατάλληλη συμπεριφορά τῶν μαθητῶν, πίεση χρόνου καί ὑπερφόρτωση ἐργασίας, κακή σχολική κουλτούρα, κακές σχέσεις μέ συναδέλφους ἤ διευθυντές, κακές συνθήκες ἐργασίας, ἔλλειψη μελλοντικῶν προσδοκιῶν καί συνεχεῖς ἀλλαγές στό ἐκπαιδευτικό σύστημα.

   Σύμφωνα μέ μελέτες , τό 37,5% τῶν ἐκπαιδευτικών αἰσθάνονται ἄγχος μόνο καί μόνο ἀπό

τήν ἀλληλεπίδραση μέ τούς μαθητές , τό 7,5% ἰσχυρίζεται ὅτι αἰσθάνεται ἀγχωμένο διότι ἔχει

δεχθεῖ ἐπίθεση, φραστική ἤ σωματική, ἀπό μαθητή καί τό 19,3% ἰσχυρίζεται ὅτι τό ἄγχος προκλήθηκε ἀπό τή σύγκρουση πού εἴχαν μέ τήν οἰκογένεια κάποιου μαθητή.

   ̉Από ἔρευνα πού ἔκανε τελευταία ἡ  ̉Εθνική  ̉Ενωση  ̉Εκπαίδευσης (NEU) τῆς  ̉Αγγλίας στήν ὁποία πῆραν μέρος 14.000 ἐκπαιδευτικοί πού ὑπηρετοῦν σέ ἀγγλικά δημόσια σχολεῖα, ἀνακοινώθηκε στίς 14-4-2025, διαπιστώθηκε ὅτι: τίς περισσότερες φορές  οἱ ἐκπαιδευτικοί αἰσθάνονται ἄγχος στήν ἐργασία τους. Σχεδόν τά δύο τρίτα (62%) πιστεύουν ὅτι τό ἄγχος τους ἐπηρεάζει περισσότερο ἀπό 60% τοῦ χρόνου τους. Αὐτό τό ὑψηλότερο ἐπίπεδο ἄγχους εἶναι πιό συχνό μεταξύ τῶν γυναικῶν πού συμμετεῖχαν στήν ἔρευνα (65% σέ σύγκριση μέ 54% μεταξύ τῶν ἀνδρῶν) καί γίνεται ἰδιαίτερα αἰσθητό ἀπό τούς ἐκπαιδευτικούς πού ἐργάζονται σέ δημοτικά σχολεῖα καῖ νηπιαγωγεῖα (65%).

   Παρόλο πού τό ἄγχος ἐπηρεάζει σημαντικά ὅλες τίς ἡλικιακές ὁμάδες, οἱ νεότεροι ἐκπαιδευτικοί αἰσθάνονται τήν πίεση περισσότερο ἀπό τοὐς ἄλλους, λόγω ἔλλειψης ἐμπειρίας. Τό 65% τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἡλικίας εἴκοσι ἔως τριάντα ἐτῶν ἀνέφεραν ὅτι αἰσθάνονται ἄγχος στήν ἐργασία τους περισσότερο ἀπό τό 60% τοῦ χρόνου.

   Τά τρία τέταρτα (75%) τῶν ἐρωτηθέντων ἐκπαιδευτικῶν εἶπαν ὅτι συχνά «ἀδυνατοῦν» νά ἀποσυνδεθοῦν ἀπό τίς σκέψεις καί τίς ἐργασίες πού σχετίζονται μέ τίς σχολικές τους ὑποχρεώσεις, ὅταν βρίσκονται στό σπίτι. Τό 41% εἶπε ὅτι αὐτό ἴσχυε «πάντα».

   Πολλοί ἐκπαιδευτικοί εἶπαν ὅτι εἶναι συνηθισμένο γι̉  αὐτούς νά ἐργάζονται βράδια (62%), Σαββατοκύριακα (55%) καί τό ἕνα τρίτο τῶν ἐρωτηθέντων συχνά ἀκυρώνουν σχέδια μέ τήν οἰκογένεια καί τούς φίλους τους προκειμένου νά ἀνταπεξέλθουν στό φόρτο ἐργασίας τους (36%).

    Τά συμπεράσματα τῶν μελετῶν αὐτῶν εἶναι ὅτι περισσότερο ἀπό τό 50% τῶν ἐκπαιδευτικῶν αἰσθάνονται ἤ ἔχουν νιώσει ἄγχος κάποια στιγμή, γεγονός πού ἐπηρεάζει σημαντικά τήν ἐκπαίδευση πού παρέχουν καί τίς γνώσεις πού ἀποκτοῦν οἱ μαθητές τους .

  ῎Ας δοῦμε ἀναλυτικά τίς αἰτίες:

1.  Συνθῆκες ἐργασίας: Πολλά σχολεία τῆς πατρίδας μας κτίσθηκαν πρίν ἀπό πολλά χρόνια μέ ἀποτέλεσμα νά μήν εἶναι σήμερα κατάλληλες γιά διδασκαλία οἱ αἴθουσές τους ἤ δέν ἔχουν τόν κατάλληλο ἐκπαιδευτικό ἐξοπλισμό πού θά βοηθήσει τούς ἐκπαιδευτικούς νά εἶναι πιό ἀποτελεσματικοί στό ἔργο τους. ῎Αλλα σχολεία τό χειμῶνα, κυρίως στήν ὕπαιθρο, θερμαίνονται μέ ξυλόσομπες ἤ δέν ἔχουν, τουλάχιστον, ἀνεμιστῆρες ὀροφῆς γιά τίς ζεστές ἡμέρες τοῦ καλοκαιριοῦ.
2. ῾Ο φόρτος ἐργασίας: ῞Ενας ἐκπαιδευτικός ἄν θέλει νά εἶναι ἤρεμος μέ τή συνείδησή του θά πρέπει, πρίν μπεῖ στήν αἴθουσα διδασκαλίας, νά προετοιμαστεῖ κατάλληλα γιά τό ἀντικείμενο πού θά διδάξει. ̉Ακόμα ἔχει νά διορθώσει ἐργασίες τῶν μαθητῶν του ἀπό τό προηγούμενο μάθημα. Οἱ ἐργασίες αὐτές δέν μόνο ὑπεύθυνες ἀλλά καί χρονοβόρες.

   ΄Η πίεση πού αἰσθάνεται γιά τήν ὁλοκλήρωση τῆς διδακτέας ὕλης σέ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα τοῦ δημιουργοῦν ἄγχος. Πόσες φορές δέν ἀναρωτιέται: μήπως εἶμαι πίσω στήν ὕλη; ῎Αραγε θά ἔχω τό χρόνο νά τήν ὁλοκληρώσω; ῎Αν δέν τήν ὁλοκληρώσω τί θά ποῦν γιά μένα: ὁ διευθυντής ἤ οἱ γονεῖς τῶν μαθητῶν μου;

3. ῾Η συμπεριφορά τῶν μαθητῶν. Στίς μέρες μας, δυστυχῶς, ἡ συμπεριφορά πολλῶν μαθητῶν, ἀκόμα καί τῆς πρωτοβάθμιας ἐκπαίδευσης, δέν εἶναι αὐτή πού πρέπει ἤ αὐτή πού ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι στήν ἡλικία γνωρίζουμε. ῾Ορισμένοι μαθητές εἶναι ἀπείθαρχοι κι ἐπιθετικοί, ὄχι μόνον πρός τούς συμμαθητές τους ἀλλά καί πρός τούς δασκάλους τους. ῾Ο ἐκπαιδευτικός σήμερα δέν μπορεῖ ὄχι νά τιμωρήσει τόν ἄτακτο μαθητή ἀλλά οὖτε νά ὑψώσει λίγο τή φωνή του, ἄν τό κάνει αὐτό θά βρεῖ ἀπέναντί του ὄχι μόνο τό μαθητή καί τούς φίλους

του ἀλλά καί τούς γονεῖς του.

   ῞Ενα μέρος τῶν μαθητῶν δέν δείχνουν ἐνδιαφέρον γιά τά μαθήματά τους, δέν μελετοῦν καί δέν κάνουν τίς ἐργασίες τους. Εἶναι γνωστό τό: «στό σχολεῖο μόνον πάω ἀπ̉ τό σπίτι νά τό σκάω γιά νά γλυτώσω ἀπ̉  τή γκρίνια τοῦ μπαμπᾶ καί τῆς μαμᾶς».

4. Σχέσεις μέ συναδέλφους καί γονεῖς: Στά μεγάλα σχολεῖα ὑπηρετοῦν πολλοί ἐκπαιδευτικοί καί ὡς ἐκ τούτου εἶναι φυσιολογικό νά μήν ἔχουν ὅλοι τήν ἴδια παιδαγωγική κατάρτιση, τά ἴδια ἐνδιαφέροντα γιά τήν πρόοδο τῶν μαθητῶν, τήν ἴδια κουλτοῦρα ἤ τίς ἴδιες ἀντιλήψεις, τά ἴδια πιστεύω ἤ τίς ἴδιες πολιτικές πεποιθήσεις, νά εἶναι αὐστηροί ἤ ὄχι στή βαθμολογία τῶν μαθητῶν. ῞Ολα αὐτά δημιουργοῦν μία ἀρνητική συναισθηματική κατάσταση στόν ἐκπαιδευτικό πού ἔχει σάν ἀποτέλεσμα τήν δημιουργία ἄγχους.

   ̉Αλλά καί ὁ Διευθυντής τοῦ σχολείου μέ τή συμπεριφορά καί τίς μεροληψίες του γίνεται αἰτία ἄγχους.

   Πολλοί γονεῖς, νομίζοντας ὅτι τά ξέρουν ὅλα, ἐπιτίθενται μέ διάφορους τρόπους στούς ἐκπαιδευτικούς, μέ ὄχι καλά ἀποτελέσματα γιά τόν ἐκπαιδευτικό.

5.  Θεσμικές προσδοκίες: Οι πιέσεις πού επιβάλλονται στούς ἐκπαιδευτικούς ὄχι μόνον στά ἰδιωτικά σχολεία ἀλλά καί στά Δημόσια ἀπό τούς προῖσταμένους, ὅπως ἡ ἀνάγκη γιά καλή ἀπόδοση στίς ἀξιολογήσεις τῶν μαθητῶν ἤ ἡ συμμόρφωση μέ τούς νέους κανονισμούς, ἀποτελοῦν συνεχή πηγή ἄγχους γιά τούς ἐκπαιδευτικούς.
6.   ̉Αβεβαιότητα καί ἀλλαγές: ῾Η ἀβεβαιότητα σχετικά μέ τό μέλλον τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ, ὅταν δέν εἶναι μόνιμος ἤ ὅταν ὑπηρετεῖ μακριά ἀπό τόν τόπο πού ἐπιθυμεῖ νά ἐργαστεῖ ἤ οἱ συνεχεῖς ἀλλαγές τόπου ἐργασίας, ὅπως ἀναπληρωτές κλπ., ἤ στό ἐκπαιδευτικό σύστημα μποροῦν να προκαλέσουν άγχος.
7.  Χαμηλή ἐκτίμηση ἀπό τήν κοινωνία: Μερικές φορές οἱ  ἐκπαιδευτικοί αἰσθάνονται ὑποτιμημένοι ἀπό τήν κοινωνία. Παλαιότερα ὁ δάσκαλος μαζί μέ τόν ῾Ιερέα τοῦ χωριοῦ θεωροῦνταν ἡ κορυφή τῆς τοπικῆς κοινωνίας. ̉̉Ελάχιστοι γονεῖς προτρέπουν τά παιδιά τους σήμερα νά γίνουν ἐκπαιδευτικοί.
8. Τό οἰκονομικό πρόβλημα. Τό μεγαλύτερο μέρος τῶν ἐκπαιδευτικῶν, ἰδίως τῶν μονόμισθων, ἀντιμετωπίζουν μεγάλες οἰκονομικές δυσκολίες. Τά ἐνοίκια, ἄν δέν ἔχουν δικό τους σπίτι, καί τά λοιπά ἔξοδα διαβίωσης ἀποροφοῦν ὅλο τό μηνιαίο εἰσόδημα τῆς οἰκογένειας. Γι̉ αὐτό πολλοί ἐκπαιδευτικοί ἀναγκάζονται τόν ἐλευθερο χρόνο τους ἀντί νά τόν ἀφιερώσουν στήν οἰκογένειά τους ἤ στήν ξεκούρασή τους νά κάνουν καί δεύτερη δουλειά, ὅπως ἰδιαίτερα μαθηματα, delivery, ἀγροτικές ἐργασίες κλπ.
9. Στέγη. Πολλοί νεοδιόριστοι ἤ ἀναπληρωτές ἐκπαιδευτικοί σέ τουριστικούς τόπους ἤ σέ ὀρεινά χωριά δέν βρίσκουν σπίτια γιά νά μείνουν. ῎Εχουμε πολλές περιπτώσεις πού ἐκπαιδευτικοί μέχρι νά τελειώσει ἡ τουριστική περίοδος ἀναγκάζονται νά περνοῦν τό ὑπόλοιπο τῆς ἡμέρας τους σέ ξαπλώστρες τῆς παραλίας καί τό βράδυ νά κοιμοῦνται στήν ἀμμουδιά μέχρι νά τακτοποιηθοῦν.

   ̉Ασφαλῶς ὑπάρχουν καί ἄλλες αἰτίες πού προκαλοῦν ἄγχος στούς ἐκπαιδευτικούς. Πάντως ὅλοι παραδέχονται ὅτι τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἔχει σημαντικές ἐπιπτώσεις στήν ἐκπαιδευτική διαδικασία καί στήν ψυχολογία τῶν μαθητῶν.

̉Επιπτώσεις τοῦ ἄγχους στούς ἐκπαιδευτικούς

   Τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν δέν ἐπηρεάζει μόνο τήν ψυχική τους ὑγεία, ἀλλά καί τήν ἰκανότητά τους νά διδάσκουν καί νά εἶναι πρότυπα τῶν μαθητῶν τους.

   Οἱ κύριες ἐπιπτώσεις τοῦ ἄγχους στήν ψυχική καί σωματική ὑγεία τῶν ἐκπαιδευτικῶν εἶναι:

1. ̉Εξουθένωση: ῾Η μεγάλη σωματική ἐξάντληση ἤ ἡ ἐπαγγελματική ἐξουθένωση εἶναι μια από τίς πιό συχνές ἐπιπτώσεις τοῦ ἄγχους στούς ἐκπαιδευτικοῦς.
2. Προβλήματα υγείας: Τό χρόνιο ἄγχος πολλές φορές εὐθύνεται γιά τήν ἐμφάνιση διαφόρων ἀσθενειῶν, ὅπως ἡ ὑπέρταση, τά καρδιακά προβλήματα κ.λπ.
3. Διαταραχές στίς διαπροσωπικές σχέσεις: Τό ἄγχος ἑνός ἐκπαιδευτικοῦ μπορεῖ νά δυσκολέψει τήν ἐπικοινωνία καί τή συνεργασία του μέ τούς συναδέλφους καί τούς μαθητές του ἤ νά ἐπηρεάσει τή δυναμική τῆς τάξεως.

̉Επιπτώσεις τοῦ ἄγχους τῶν ἐκπαιδευτικῶν στούς μαθητές

   Πολλές ἔρευνες ἔδειξαν ὅτι ἡ συναισθηματική καί ἡ ψυχική κατάσταση τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ παίζει σπουδαῖο ρόλο στήν ἀποτελεσματική διαχείριση τῆς τάξης καί στή μεταφορά γνώσης. ̉Επίσης ἔδειξαν ὅτι οἱ μαθητές μπορεῖ νά ἀντιληφθοῦν τό ἄγχος τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ καί νά ἐπηρεαστοῦν ἀρνητικά καί νά αἰσθανθοῦν κι αὐτοί ἄγχος, ἀνασφάλεια ἤ καί φόβο.

   Τό ἄγχος τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ μπορεῖ νά ἐπηρεάσει τόν τρόπο διδασκαλίας του, μέ ἀποτέλεσμα οἱ μαθητές νά μήν ἀφομοιώνουν πλήρως τό μάθημα κι ἔτσι νά μειώνεται ἡ ἀπόδοσή τους.

   Τό ἄγχος μπορεῖ νά δυσκολέψει τόν ἐκπαιδευτικό νά δημιουργήσει καλές σχέσεις μέ τούς μαθητές του, ἐπηρεάζοντας ἔτσι τήν ἐπικοινωνία καί τήν ἀλληλεπίδραση στήν τάξη. ̉Ακόμα τό ἄγχος μπορεῖ νά δημιουργήσει ἀρνητική ἀτμόσφαιρα στήν τάξη ἤ νά ἐπηρεάσει τή διάθεση καί τή συγκέντρωση τῶν μαθητῶν.

Γιατί εἶναι συχνό τό ἄγχος μεταξύ τῶν ἐκπαιδευτικῶν;

   Δέν χωρεῖ ἀμφιβολία ὅτι ἀπό τή φύση του τό ἐπάγγελμα τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ εἶναι ἀγχωτικό. Ο ἐκπαιδευτικός δέν ἔχει μπροστά του ἄψυχα ἀντικείμενα γιά νά ἀσχοληθεῖ ἀλλά ἐμψυχες προσωπικότητες τίς ὁποῖες καλεῖται νά διαπλάσει καί νά μορφώσει, αὐτό τόν

κάνει νά ἔχει μεγάλες εὐθύνες ἀπένατι στούς μαθητές του καί στήν κοινωνία.

   Τά προβλήματα πού ἀναφύονται ἀνάμεσα στόν ἐκπαιδευτικό καί τούς γονεῖς τῶν μαθητῶν παίζουν μεγάλο ρόλο στήν δημιουργία τοῦ ἄγχους.

Πῶς θά μειωθεῖ τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν;

   Οἱ εἰδικοί ἀφοῦ τονίσουν τά ὀλέθρια ἀπακόλουθα τοῦ ἄγχους συμβουλεύουν τί πρέπει νά κάνουμε γιά νά ἀπαλαγοῦμε ἀπ̉ αὐτό ἤ τουλάχιστον νά τό μετριάσουμε. Τονίζουν ὅτι: «τό ἄγχος τῶν ἐκπαιδευτικῶν πρέπει μειωθεῖ, ἐπειδή  ἡ ποιοτική ἐκπαίδευση καί ἡ βέλτιστη διδασκαλία στήν τάξη ἐξαρτῶνται  ἀπό ἐκπαιδευτικούς πού  αἰσθάνονται ἀπόλυτα ἄνετα καί χωρίς ἄγχος».

   Στή συνέχεια, θά ἀναφέρουμε ὁρισμένες ἀπό τίς πρακτικές πού μποροῦν νά ἐφαρμοστοῦν γιά τή μείωση τῶν ἐπιπέδων ἄγχους τῶν ἐκπαιδευτικῶν σέ σχολικό ἐπίπεδο:

1. Εὐαισθητοποίηση σχετικά μέ τό ἄγχος στούς ἐκπαιδευτικούς.
2. Προώθηση καί ἀναζήτηση νέων στρατηγικῶν ἐπικοινωνίας.
3. Μειῶστε τίς συγκρούσεις στό σχολεῖο.
4. Δημιουργία ὁμάδων ἐργασίας.
5. Μείωση τοῦ ἀριθμοῦ μαθητῶν ἀνά τάξη καί
6. Προώθηση ἐκπαιδευτικῶν μαθημάτων.

Τέλος

      ῞Ολοι μας γνωρίζουμε ὅτι πίσω ἀπό τό ἄγχος κρύβονται ὁ ἐγωισμός, οἱ φιλοδοξίες μας καί ἡ ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στόν Κύριο καί Δημιουργό τῶν πάντων. Ο Κύριος πρίν κάνει ἕνα θαυμα ἔλεγε: «ἡ πίστις σου σέσωκέσε», τό ἴδιο λέγει καί σέ μᾶς σήμερα «ὅταν τό ἄγχος χτυπήσει τήν πόρτα σας, τρέξτε σ̉  ̉Εμένα πάντες οἱ ἀγχομένοι κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς·»

   Δέν πρέπει ἀκόμα νά ξεχνοῦμε τήν θεραπευτική δύναμη πού ἔχουν τό πετραχήλι καί οἱ συμβουλές τοῦ Πνευματικοῦ.

   Τό ἄγχος δέν πρέπει ποτέ νά καταβάλει τόν ἐκπαιδευτικό, ἄν θέλει νά εἶναι πρότυπο καί φωτεινό παράδειγμα.

Πηγές καί βοηθήματα

1. Καλύβα Εὐφρ., ῎Αγχος σέ ῞Ελληνες ἐκπαιδευτικούς δημοτικοῦ πού ἐργάζονται ὑπό συνθῆκες οἰκονομικῆς κρίσης, European Journal of Education and Pedagogy, https://www.ej-edu.org, 2024
2.  Νταβλαμάνου Μερόπη, Occupational Burnout of Greek Primary Education Teachers, ResearchGate, https://www.researchgate.net, 2024
3. Woywood Gerardo, Estrés docente: estos son los síntomas, causas y soluciones para prevenirlo, 2024.
4. National Education Union, State of education: teacher stress and wellbeing, https://neu.org.uk
5.  https://www.mage.fr, L’enjeu de la gestion du stress chez les enseignants, 2024
6. https://www.euroinnova.com, Todo sobre el estrés en docentes, Euroinnova International Online Education.
7. https://www.educaciontrespuntocero.com, 8 consejos para hacer frente al estrés docente