Γράφει ὁ κ. Φώτιος Γανόπουλος,
Ἀπόφοιτος Ἰδιωτικῆς Σχολῆς Λογιστικῆς, Μαθητευόμενος Ἁγιογράφος
Σταθμὸς γιὰ τὴν χριστιανικὴ καὶ πολιτιστικὴ ἱστορία τῆς Ἀγγλίας εἶναι δύο Ἕλληνες ἱερομόναχοι, Αὐγουστῖνος καὶ Θεόδωρος.
Ὁ Αὐγουστῖνος (†604) ἔρχεται ἐπὶ κεφαλῆς 40 μοναχῶν, φέρνει τὸν Χριστιανισμὸ καὶ τὰ γράμματα καὶ γίνεται ὁ πρῶτος ἀρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας.
Ὁ Ἱερομόναχος Θεόδωρος (601- 690) καταγόμενος ἀπὸ τὴν Ταρσὸ καὶ σπουδαγμένος στὴν Ἀθήνα, ἦλθε στὴν Ἀγγλία, ὡς ἀπεσταλμένος τῆς Ρώμης, σὲ ἡλικία 60 ἐτῶν. Εἶχε μαζί του τοὺς λόγιους μοναχοὺς Ἀνδριανὸ καὶ Βενέδικτο καὶ ἴσως καὶ ἄλλους μορφωμένους μοναχούς.
Στὶς ἀποσκευὲς του εἶχε χειρόγραφα τοῦ Ὁμήρου, Δημοσθένους, Βιργιλίου, Βασιλείου, Κυπριανοῦ καὶ Ἀμβροσίου.
Τὸν Μάιο τοῦ 669 ἔγινε ἐνθουσιωδῶς δεκτὸς ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας. Πρόγραμμά του ἦταν ἡ Ἀγγλία νὰ ἀποτελέση αὐτοτελῆ καὶ αὐθυπόστατον Ἐκκλησία τῶν ἐθνοτήτων: Ἀγγλοσαξώνων, Ἰρλανδῶν καὶ Σκωτσέζων. Σύμφωνα μὲ τὸν Χρυσόστομο Παπαδόπουλο ὁ Ἕλληνας ἱερομόναχος Θεόδωρος ἔθεσε τὰ θεμέλια τῆς Ἀγγλικῆς ἑνότητας.
Ἀφοῦ συγκάλεσε σύνοδο καὶ μὲ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἄρχοντες καὶ τοὺς πολιτικούς, πρᾶγμα πρωτάκουστο στὴν Ἀγγλία, τακτοποιήθηκε τὸ ζήτημα τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα καὶ ἄλλα ἐκκλησιαστικὰ ζητήματα. Παράλληλα ὁ ἀκούραστος ποιμένας ἵδρυσε περίφημα μοναστήρια. Στὴν μονὴ τοῦ Αὐγουστίνου ἐν Καντερβουρίᾳ ἵδρυσε μεγάλη βιβλιοθήκη καὶ ἀνώτερες σχολές. Ἐπίσης ἀπὸ αὐτὸν τέθηκαν τὰ θεμέλια τῶν κλασσικῶν σπουδῶν στὴν Ἀγγλία μιᾶς καὶ ἐδιδάσκετο ἐκτὸς ἀπό τὰ θεολογικὰ γράμματα καὶ ἡ ἑλληνικὴ καὶ ἡ λατινικὴ γλώσσα, ἡ ἀστρονομία, ἡ φιλοσοφία, ἡ μετρικὴ καὶ ἄλλα μαθήματα.
Ὁ πολυμαθὴς Ἀλκουΐνος καὶ ὁ Ἰωάννης Ἐριγένης ἐδῶ γνώρισαν τὸ φῶς τῶν ἀρχαίων ρητόρων, ποιητῶν καὶ φιλοσόφων.
Εὐλόγως λοιπὸν ὁ Βέας ὁ Σεβαστὸς κατὰ τὸν ἑπόμενο αἰῶνα ἔλεγε ὅτι οὐδέποτε οἱ Ἄγγλοι εἶδαν εὐτυχέστερους χρόνους ἀπὸ ἐκείνους, κατά τοὺς ὁποίους ζοῦσε μεταξύ τους ὁ Θεόδωρος.
Πηγή: Μακαριστὸς – π. Ἠλίας Μαστρογιαννόπουλος.