Γράφει ὁ κ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος
5ον
Ἡ Ρωσία ἐπέβαλε τὸ ἀσαφὲς δικαίωμα προστασίας τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν ὑπηκόων τῆς Πύλης ἀπὸ τὸν Τσάρο. Αὐτὴν τὴν πολιτικὴ κατὰ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον συνέχισε ἡ Ρωσία μετέπειτα, γιὰ νὰ προσεταιριστεῖ τούς χριστιανικοὺς πληθυσμοὺς τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.
Αὐτὴν τὴν πολιτικὴ τῆς Ρωσίας ἀπεφάσισε στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα νὰ ἐμποδίσει μὲ κάθε τρόπο καὶ μέσο ἡ Γερμανία, συμβουλεύοντας τοὺς Νεοτούρκους νὰ ἐξαφανίσουν τοὺς χριστιανικοὺς πληθυσμοὺς τῆς ἐπικράτειάς της κι’ ἔτσι νὰ θέσουν φραγμὸ στὴν κάθοδο τῆς Ρωσίας στὰ ἐδάφη τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, δίνοντας τὴ δυνατότητα στοὺς δυτικοὺς νὰ δημιουργήσουν ἕνα ἀπροσπέραστο ἀνάχωμα στὶς στρατηγικὲς ἐπιδιώξεις τῆς Ρωσίας γιὰ τὴν κάθοδο στὴν Μεσόγειο καὶ τὴν Μέση Ἀνατολή.
Μήπως οἱ σημερινὲς διενέξεις τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς στὸ χῶρο τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καὶ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς δὲ θυμίζουν τὰ τραγικὰ γεγονότα ἀναβίωσης τοῦ Ἀνατολικοῦ Ζητήματος;
Ἡ ἀλλαγὴ κι ἐπαναχάραξη συνόρων, οἱ Γενοκτονίες, οἱ ἐθνοκαθάρσεις, ὅπως αὐτὴ τῶν Ἑλληνοκυπρίων τὸ 1974 καὶ οἱ ἀναζωπυρώσεις ἐθνικιστικῶν διεκδικήσεων καὶ ἐναντίον τῆς Ἑλλάδας, συνεχίζουν νὰ τροφοδοτοῦν καὶ ἀνατροφοδοτοῦν ἕνα νέο Ἀνατολικὸ Ζήτημα, τοῦ ὁποίου τὴν κατάληξη δὲν εἴμαστε ἀκόμη σὲ θέση νὰ προσδιορίσουμε (Βλέπε ΑΟΖ).
Ἡ εἰσβολὴ καὶ κατοχὴ τοῦ Βόρειου τμήματος τῆς Κύπρου, ἡ προσπάθεια νομιμοποίησης μονομερῶν τουρκικῶν ἀναθεωρητικῶν διεκδικήσεων στὸ Αἰγαῖο καὶ τὴν Θράκη, οἱ ἐπεκτατικὲς βλέψεις τῶν Σκοπιανῶν στὴν ἑλληνικὴ Μακεδονία καὶ ὁ Μεγαλοϊδεατισμὸς τῆς Ἀλβανίας, μὲ βλέψεις πρὸς τὴν Ἤπειρο, τὴν ἀποκαλούμενη ἀπ’ αὐτοὺς Τσαμουριά, ἔχουν ἄμεση σχέση μὲ τὸ νέο Ἀνατολικὸ Ζήτημα, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ διάλυση τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Οἱ «ἄσπονδοι φίλοι καὶ σύμμαχοί μας», συνεχίζουν στὰ πλαίσια τῆς διένεξής τους μὲ τὴν Ρωσία καὶ στὴν προσπάθεια ἀπομόνωσής της, νὰ ἐπιβουλεύονται παντοιοτρόπως τὸν Ἑλληνισμό, ὁ ὁποῖος γιὰ τοὺς γνωστοὺς λόγους τρέφει φιλικὰ αἰσθήματα πρὸς τὴν ὁμόδοξη Ρωσία. Ἀκόμη καὶ ἡ σημερινὴ κρίση στὴν Ἑλλάδα δὲν εἶναι ἄμοιρη τοῦ Ἀνατολικοῦ Ζητήματος.
ΙΙ. Σύντομος ἀναφορὰ εἰς τὸ Ἀνατολικὸν Ζήτημα
Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ εἶναι σημαντικὸ νὰ κάνουμε μία σύντομη ἀναφορὰ στὸ Ἀνατολικὸ Ζήτημα, ἂν θέλουμε νὰ κατανοήσουμε τὴν διάσταση καὶ τὸ πλαίσιο, στὸ ὁποῖο ἐντάσσεται ἡ Γενοκτονία τῶν Χριστιανικῶν πληθυσμῶν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, στὴν ὁποία συγκαταλέγεται ἡ Γενοκτονία τῶν Ἀρμενίων, τῶν Ποντίων, τῶν Ἀσσυρίων καὶ τῶν Ἑλλήνων τῆς Θράκης καὶ τῆς Ἰωνίας.
Ἡ ἱστορία αὐτή, ποὺ ξεκινάει ἀπὸ τὰ πρῶτα δεί-γματα τῆς ὑποχώρησης τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, εἶναι ἄμεσα συνδεδεμένη καὶ μὲ τὶς ἐναλλαγὲς τῆς τουρκικῆς διοίκησης, τῆς κεντρικῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς τοπικῆς, ποὺ πότε ἦταν ἀνεκτικὴ καὶ πότε καταπιεστική, ὅμως πάντοτε ἀνυπόφορη, γιατί ἦταν ἀπρόβλεπτη, συγκυριακὴ καὶ βάρβαρη. Ὁρισμένες φορὲς ἡ βαρβαρότητά της ἔπαιρνε κατὰ διάφορα χρονικὰ διαστήματα καὶ τὴ μορφὴ τῆς φυσικῆς ἐξόντωσης, πρὶν ἀπὸ τὸν ὁριστικὸ σχεδιασμὸ τῆς Γενοκτονίας. (Ποτὲ δὲν ὑπῆρχε ἐμπιστοσύνη).
Σ’ αὐτὴ τὴ συγκυρία καθοριστικὸ παράγοντα γιὰ ὅλη τὴν περιοχὴ τοῦ Πόντου ἔπαιζαν οἱ ρωσοτουρκικὲς ἀντιπαλότητες, ὅπως τονίσαμε, διενέξεις καὶ πόλεμοι, ποὺ εἶχαν ἄμεση ἐπίπτωση καὶ στοὺς ὁμόθρησκους Ποντίους καὶ στοὺς ὑπόλοιπους χριστιανικοὺς πληθυσμούς.
Συνήθως μετὰ ἀπὸ κάθε ρωσοτουρκικὸ πόλεμο, τὰ θύματα στὴν περιοχὴ ἦταν κυρίως οἱ Ἕλληνες καὶ οἱ Ἀρμένιοι, ἀλλὰ καὶ οἱ Ἀσσύριοι, ποὺ ὑφίσταντο τὶς ἀντεκδικήσεις καὶ ἀγριότητες τῶν Τούρκων ὡς ἀντίποινα. Στὴν κυριολεξία ἦταν ἕρμαιο τῆς αὐθαιρεσίας τους.
Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ δημιουργήθηκαν κατ’ ἐπανάληψη κύματα φυγῆς τῶν Ποντίων, κυρίως πρὸς τὴν ὀρθόδοξη Ρωσία.
Ἡ περιοχὴ τοῦ Πόντου ἑκών ἄκων εἰς τὴν δίνην τοῦ πολυπλόκου Ἀνατολικοῦ Ζητήματος
Μόνιμη ἐπιδίωξη τῆς Ρωσίας, εἴτε τῆς τσαρικῆς εἴτε τῆς Σοβιετικῆς, ἦταν στὰ πλαίσια τῆς πανσλαβιστικῆς της ἐπέκτασης, νὰ κατέβει στὰ θερμὰ ὕδατα τῆς Μεσογείου καὶ νὰ προελάσει κι ἐπεκτείνει τὴν κυριαρχία της στὶς πετρελαιοπηγὲς τῆς Μοσούλης, ὅταν πιὰ τὸ πετρέλαιο ἄρχισε νὰ ἀποκτᾶ τὴν ἀξία ποὺ γνωρίζουμε.
Μπροστὰ σ’ αὐτὸν τὸν κίνδυνο οἱ ἑκάστοτε μεγάλες δυτικὲς δυνάμεις, Ἀγγλία, Γαλλία, Ἀμερικὴ καὶ Γερμανία προσπαθοῦσαν ἀνέκαθεν καὶ μὲ κάθε μέσο νὰ ἀποκλείσουν τὴν Ρωσία ἀπὸ τοὺς στρατηγικούς της στόχους, χρησιμοποιώντας τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία ὡς ἀνάχωμα ἀπέναντι στὴν αὐταρχικὴ καὶ δεσποτικὴ Ρωσία, ὅπως τὴν ἀποκαλοῦσαν. Ἀκόμη καὶ ὁ Μὰρξ καὶ ὁ Ἔνγκελς ἦταν γι’ αὐτὸ τὸ λόγο, ὑπὲρ τῆς ἀκεραιότητας τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ σήμερα στὴν Οὐκρανία.
Ἡ Ρωσία βέβαια -καὶ ἀπ’ ἐδῶ ἀρχίζει τὸ δρᾶμα-, στὴν ἀντιπαλότητά της μὲ τὴν Τουρκία καὶ ὅσους τὴν στήριζαν, προσπαθοῦσε νὰ προσεταιριστεῖ τοὺς χριστιανικοὺς πληθυσμούς, παίζοντας τὸ ρόλο τοῦ προστάτη τους. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἔβρισκε ἀφορμὲς καὶ αἰτίες γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν δικῶν της γεωστρατηγικῶν σχεδίων.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ Γερμανία, γιὰ νὰ ἀναφερθοῦμε στὸ πρόσφατο παρελθόν, ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὴν Γενοκτονία, τὸ τελευταῖο κεφάλαιο τοῦ δράματος, εἶχε βλέψεις καὶ ἡ ἴδια στὴν περιοχὴ τῆς Νοτιοανατολικῆς Μεσογείου. Ὑποκινοῦσε τοὺς Τούρκους ἐναντίον τῶν χριστιανικῶν πληθυσμῶν, ποὺ θεωροῦσε ὅτι ἦταν δυνατὸ νὰ συνδράμουν τοὺς Ρώσους στὶς ἐπιδιώξεις τους.
Τὸ θέμα τῆς Γενοκτονίας τῶν χριστιανικῶν πληθυσμῶν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἔχει συνεπῶς ἄμεση σχέση μὲ τὴν πολιτικὴ τοῦ Κάιζερ τῆς Γερμανίας, ὁ ὁποῖος ἐπεδίωκε νὰ προσεταιριστεῖ τὴν Τουρκία πάσῃ θυσίᾳ, γιὰ νὰ φτάσει στὰ πετρέλαια τῆς Μέσης Ἀνατολῆς σὲ ἀνταγωνισμὸ μὲ τὴν Ἀγγλία, τὴν Γαλλία καὶ κυρίως τὴν Ρωσία.
Περιττὸ νὰ τονίσουμε ὅτι διαχρονικὰ ἡ Γερμανία, ἀλλὰ καὶ ἡ Δύση στὸ σύνολό της, ἐκτὸς ἀπὸ μερικὲς ἐξαιρέσεις, τάχθηκε ἐνάντια στὰ συμφέροντα τῆς Ἑλλάδας, ἀκόμη καὶ πρὶν ἀπὸ τὴ Μικρασιατικὴ Καταστροφή.
Δὲν πρέπει συνεπῶς νὰ ξεχνοῦμε ὅτι ὁ κύριος ἐμπνευστὴς γιὰ τὴ γενοκτονία τοῦ χριστιανικοῦ πληθυσμοῦ ἀπὸ μέρους τῶν Νεοτούρκων καὶ τοῦ Μουσταφά Κεμὰλ καὶ συνεπῶς καὶ ἐνάντια στὸν Ποντιακὸ Ἑλληνισμό, ὑπῆρξε ἡ Γερμανία. Ὑπάρχουν ἀδιάσειστα ντοκουμέντα ποὺ τὸ ἀποδεικνύουν.
Ἡ Γερμανία στήριζε καὶ στηρίζει ἀνέκαθεν τὴν Τουρκία ἐναντίον τῆς Ἑλλάδας. Ἡ δὲ Γαλλία θεωρεῖται τὸ ἀντίπαλο δέος γιὰ τὴν Ἑλλάδα.
ΙΙΙ. Αἱ τραγικαί μαρτυρίαι καὶ τὸ ἱστορικὸν καθῆκον τῶν Ποντίων
Ὁ ποντιακὸς Ἑλληνισμὸς διεκδικεῖ τὴ δική του ἱστορικὴ μνήμη καὶ τὴν ἐγγραφή του στὴ συλλογικὴ μνήμη τοῦ ἔθνους. Δυστυχῶς ὅμως ἡ ἐπίσημη πολιτεία δὲν ἀνταποκρίνεται σ’ αὐτὸ τὸ καθῆκον, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν Τουρκία. Ἂς δοῦμε γιὰ παράδει-γμα τί ἰσχυρίζεται ὁ μέντορας τοῦ Ἐρντογάν, ὁ πολὺς Ἀχμὲτ Νταβούτογλου λέγοντας: «Κοινωνίες μὲ ριζικὰ ἀποδυναμωμένη καὶ φθαρμένη ἐθνικὴ συνείδηση, δὲν ἔχουν πεδίο στρατηγικῆς λογικῆς, θέτουν σὲ κίνδυνο τὴν ἱστορική τους ὕπαρξη, περιθωριοποιοῦνται στὴ διεθνῆ σκακιέρα».
Καθῆκον μας λοιπὸν εἶναι νὰ διατηρήσουμε τὴ μνήμη τῶν Ποντίων, οἱ Πόντιοι καὶ οἱ λοιποὶ συνέλληνες τὴ μνήμη τῆς μακραίωνης καὶ ἔνδοξης ἱστορίας μας καὶ τὴν ἐθνική μας συνείδηση, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν ταυτότητά μας καὶ τὸν συνεκτικὸ κρίκο τῆς ὕπαρξης καὶ τῆς δυναμικῆς παρουσίας μας στὰ πεπρωμένα αὐτοῦ τοῦ τόπου, ποὺ λέγεται πατρίδα, προτάσσοντας πάντα ὡς σημεῖο ἀναφορᾶς καὶ συνεκτικὸ κρίκο τῆς συλλογικῆς μας μνήμης τὴν Γενοκτονία, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς θέσεις τῆς ἐπίσημης πολιτείας.