2ον
Μὲ αὐτὲς τὶς μικρὲς εὐεργεσίες ὁ χριστιανὸς ἐξασφαλίζει τὴν αἰώνια ζωή. Προϋπόθεση γιὰ τὴ δραστηριότητα αὐτὴ εἶναι ὁ προσωπικός του πνευματικὸς ἀγώνας γιὰ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν. Συχνὰ ὅμως ἀντιμετωπίζει τὴν ἀχαριστία τῶν εὐεργετηθέντων καὶ αὐτὸ τὸν ἐνοχλεῖ, ἂν δὲν πληγωθεῖ κι κιόλας. Ἀπὸ τοὺς συγκεκριμένους ἀνθρώπους λείπει ἡ στοιχειώδης εὐγένεια καὶ στὴν καρδιὰ δὲν ὑπάρχει ἡ ἀρετὴ τῆς εὐγνωμοσύνης. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι «ἐκεῖνος ποὺ δὲν παραδέχεται τὴν εὐεργεσία, βρίζει τὸν εὐεργέτη του»3 καὶ παρομοιάζει τὴν ἀχαριστία μὲ πάχνη ποὺ ναρκώνει τὴν ψυχή. Ἡ ἀχαριστία εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τῆς μεγάλης ἰδέας, ποὺ ἔχει διὰ τὸν ἑαυτό του ὁ ἄνθρωπος.4 Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἐπίσης λέει ὅτι «ἡ ἀχαριστία εἶναι μεγάλη ἁμαρτία καὶ γι’ αὐτὴν χρειάζεται μεγαλύτερη μετάνοια»5.
Ὁ χριστιανὸς εἶναι εὐγνώμων ἀπέναντι στὸ Θεὸ γιὰ τὶς πολλὲς εὐεργεσίες, ποὺ καθημερινὰ δέχεται. Συχνὰ ὅμως τὶς συνηθίζει καὶ ἀτονεῖ ἡ εὐχαριστία του πρὸς τὸν οὐράνιο Πατέρα, μὲ κίνδυνο νὰ αἰχμαλωτιστεῖ ἀπὸ τὴν ἀχαριστία. Χρειάζεται ἐγρήγορση. Ἡ ἀνάμνηση τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ εἶναι πνευματικὰ πολυωφελής. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφέρει σχετικά: «Ἡ ἀνάμνηση τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι ἀρκετή, γιὰ νὰ γίνει σὲ μᾶς δάσκαλος τῆς ἐνάρετης ζωῆς καὶ δὲν θὰ μᾶς ἀφήνει ποτὲ νὰ περιπέσουμε σὲ ἀδιαφορία καὶ λησμοσύνη καὶ νὰ φθάσουμε μόνοι μας στὸ στρατόπεδο τῆς κακίας. Γιατί ἡ προσεκτικὴ καὶ ἄγρυπνη ψυχὴ ὄχι μόνον τότε, ὅταν δηλαδὴ τὰ πράγματα εἶναι εὐνοϊκά, δείχνει εὐγνωμοσύνη στὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ἂν παρουσιαστεῖ κάποια ἀντίθετη περίσταση τῶν πραγμάτων, καὶ τότε τὴν ἴδια εὐχαριστία προσφέρει, χωρὶς νὰ καταβάλεται καὶ νὰ ἀποχαυνώνεται ἀπὸ τὴ μεταβολὴ τῶν πραγμάτων, ἀλλά, ἀντίθετα, μὲ αὐτὴ ἐνδυναμώνεται περισσότερο, ἀναλογιζόμενη τὴν ἀνέκφραστη φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος σὰν πλούσιος καὶ πάνσοφος καὶ ἐφευρετικὸς μπορεῖ καὶ μὲ ἀντίθετα πράγματα νὰ δείξει τὴ φιλανθρωπία του, ἂν καὶ ἐμεῖς δὲν μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὴν ἀκριβῆ σημασία καὶ τὸ νόημά τους»6. Καὶ συνεχίζει ὁ ἅγιός μας, λέγοντας ὅτι ἡ ἀνάμνηση τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ γίνεται πηγὴ ἀρετῆς καὶ θεοσέβειας, «εἶναι ἱκανὴ νὰ μᾶς παρακινήσει νὰ ἀναλάβουμε τοὺς κόπους τῆς ἀρετῆς καὶ νὰ μᾶς προετοιμάσει νὰ περιφρονήσουμε ὅλα τὰ παρόντα καὶ νὰ στραφοῦμε μὲ πόθο πρὸς Αὐτὸν ποὺ μᾶς εὐεργέτησε μὲ τόσα ἀγαθὰ καὶ νὰ δείχνουμε πρὸς Αὐτὸν θερμὴ ἀγάπη, ποὺ θὰ αὐξάνει κάθε μέρα»7.
Ἡ ἐμπειρία τῶν ἁγίων μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ἡ εὐγνωμοσύνη ἐπηρεάζει θετικὰ τὴν εὐσέβεια τοῦ ἀνθρώπου.
Πρεσβ. Διονύσιος Τάτσης
Σημειώσεις:
3. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγικὴ ἀνθρωπολογία Ἰωάννου Χρυσοστόμου, τόμος Α΄, Ἀθήνα 1993, σελ. 768. 4. Ὅπ. παρ., σελ. 769. 5. Ἁγίου Παϊσίου τοῦ ἁγιορείτου, Μοναχικὴ ἀφιέρωση, τόμος Α΄, Βασιλικὰ Θεσσαλονίκης 2024, σελ. 34. 6. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγικὴ ἀνθρωπολογία Ἰωάννου Χρυσοστόμου, τόμου Γ΄, Ἀθήνα 1995, σελ. 39. 7. Αὐτόθι.