Γράφει ὁ κ. Χρῆστος Νικολόπουλος, Θεολόγος – Βυζαντινολόγος
Στὶς 30 Σεπτεμβρίου 2021 δημοσιεύθηκε ἕνα ἀρκετὰ σημαντικὸ καὶ διαφωτιστικὸ ἄρθρο στὸ περιοδικὸ ‘European Journal of Epidemiology’. Αὐτό ξεκίναγε ἀναφέροντας ὅτι ὑπῆρχε διεθνῶς τὸ ἀφήγημα ὅτι ἡ συνεχιζόμενη αὔξηση τῶν νέων κρουσμάτων, στὶς χῶρες τοῦ πλανήτη, ὀφείλεται στὰ χαμηλὰ ποσοστὰ ἐμβολιασμοῦ[1]. Τὸ ἴδιο ἀφήγημα ἴσχυε καὶ στὶς ΗΠΑ[2]. Ἀξίζει νὰ ἀναφερθεῖ ὅτι στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες μόνο τὸ 59%, δηλαδὴ 196.000.000 πολίτες ἄνω τῶν 5 ἐτῶν, τοῦ πληθυσμοῦ ἔχει ἐμβολιασθεῖ μέχρι σήμερα μὲ δύο δόσεις[3]. Ἀπὸ αὐτοὺς τὸ 71% ἀνήκουν στὸν ἐνήλικο πληθυσμὸ[4]. Μεγάλη ἀντίδραση σὲ μία χώρα ὅπου τὸ μεγαλύτερο ποσοστὸ τοῦ πληθυσμοῦ ἐμβολιάζεται μὲ δύο ἐγχώρια προϊόντα. Αὐτὰ τῶν φαρμακευτικῶν ἑταιρειῶν Pfizer[5] καὶ Moderna[6]. Οἱ δύο λοιπὸν ἐρευνητὲς τοῦ ἄρθρου, Akhil Kumar[7] καὶ S. V. Subramanian[8] ἐρεύνησαν τὴ σχέση μεταξὺ τοῦ ποσοστοῦ τοῦ πληθυσμοῦ ποὺ ἔχει πλήρως ἐμβολιασθεῖ καὶ τῶν νέων κρουσμάτων Covid-19 σὲ 68 χῶρες καὶ σὲ 2947 κομητεῖες στὶς ΗΠΑ.
Οἱ δύο ἐρευνητὲς χρησιμοποίησαν τὰ δεδομένα ποὺ ὑπῆρχαν διαθέσιμα στὴν ἱστοσελίδα ‘Our world in data’ στὶς 3 Σεπτεμβρίου 2021[9]. Οἱ 68 χῶρες ποὺ συμπεριέλαβαν στὴν ἔρευνά τους εἶχαν ἐπίσημα διαθέσιμα δεδομένα 1) ἐμβολίου δεύτερης δόσης, 2) κρουσμάτων Covid-19 καὶ 3) διαθέσιμα στοιχεῖα πληθυσμοῦ (γιὰ νὰ μποροῦν νὰ ἐξετάσουν τὰ ποσοστὰ ἐμβολιασμένων καὶ ἀνεμβολίαστων στὸ σύνολο τοῦ πληθυσμοῦ μίας χώρας). Τὰ στοιχεῖα ἐλήφθησαν μεταξὺ 1-3 Σεπτεμβρίου 2021. Ἡ ἀνάλυση ἔγινε μὲ ποσοστὰ κρουσμάτων ἀνὰ 1 ἑκατομμύριο ἄτομα γιὰ κάθε χώρα τῆς ἔρευνας.
Γιὰ τὶς ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τὰ δεδομένα τῆς ὁμάδας Covid-19 τοῦ Λευκοῦ Οἴκου[10], ἐνῷ ἐξαίρεσαν τὶς κομητεῖες ποὺ δὲν ἀνέφεραν ποσοστὸ πλήρως ἐμβολιασμένου πληθυσμοῦ. Ὑπολόγισαν τὸν ἀριθμὸ καὶ τὰ ποσοστὰ τῶν κομητειῶν ποὺ παρουσίασαν μόνο αὔξηση τῶν κρουσμάτων Covid-19 μὲ βάση τὰ ἐπίπεδα τοῦ ποσοστοῦ τῶν πλήρως ἐμβολιασμένων ἀτόμων σὲ κάθε κομητεία. Ἡ ποσοστιαία αὔξηση τῶν κρουσμάτων Covid-19 ὑπολογίστηκε μὲ βάση τὴ διαφορὰ τῶν κρουσμάτων τὶς τελευταῖες 7 ἡμέρες σὲ σχέση μὲ τὶς 7 ἡμέρες ποὺ προηγήθηκαν. Γιὰ παράδειγμα, ἡ κομητεία τοῦ Λὸς Ἄντζελες στὴν Καλιφόρνια εἶχε 18.171 κρούσματα τὶς τελευταῖες 7 ἡμέρες (26 Αὐγούστου ἕως 1 Σεπτεμβρίου) καὶ 31.616 κρούσματα τὶς προηγούμενες 7 ἡμέρες (19–25 Αὐγούστου). Ἑπομένως αὐτὴ ἡ κομητεία δὲν παρουσίασε αὔξηση τῶν κρουσμάτων καὶ δὲν συμπεριελήφθηκε στὴν ἔρευνα.
Μελετώντας τὶς 68 χῶρες διαπίστωσαν ὅτι δὲν φαίνεται νὰ ὑπάρχει σαφὴς σχέση μεταξύ τοῦ ποσοστοῦ τοῦ πλήρως ἐμβολιασμένου πληθυσμοῦ καὶ τῶν νέων κρουσμάτων Covid-19 τὶς τελευταῖες 7 μέρες. Ἀντιθέτως, φαίνεται νὰ ὑπάρχει μία τάση γιὰ ὁριακὴ θετικὴ συσχέτιση ποὺ δείχνει ὅτι, οἱ χῶρες μὲ ὑψηλότερο ποσοστὸ πλήρως ἐμβολιασμένου πληθυσμοῦ μὲ δύο δόσεις, νὰ ἔχουν ὑψηλότερα κρούσματα Covid-19 ἀνὰ 1 ἑκατομμύριο ἄτομα[11]. Τὸ Ἰσραὴλ μάλιστα μὲ τὸ 65% (πάντα μιλᾶμε γιὰ τὴν 3η Σεπτεμβρίου 2021) τοῦ πληθυσμοῦ νὰ εἶναι πλήρως ἐμβολιασμένο εἶχε τὰ ὑψηλότερα κρούσματα Covid-19 ἀνὰ 1 ἑκατομμύριο ἀνθρώπους, τὶς τελευταῖες 7 ἡμέρες. Ἡ Μάλτα μὲ τὸ 80% τοῦ πληθυσμοῦ νὰ εἶναι πλήρως ἐμβολιασμένο εἶχε 577 κρούσματα ἀνὰ 1 ἑκατομμύριο ἀνθρώπους, τὶς τελευταῖες 7 ἡμέρες, ἐνῷ ἡ Κένυα μὲ μόλις 1,47% τοῦ πληθυσμοῦ νὰ ἔχει πλήρως ἐμβολιαστεῖ εἶχε μόλις 72 κρούσματα ἀνὰ 1 ἑκατομμύριο ἀνθρώπους[12]. Παρόμοια ἦταν καὶ ἡ κατάσταση στὶς κομητεῖες τῶν ΗΠΑ. Μάλιστα κομητεῖες μὲ ποσοστὸ 0-5% τοῦ πληθυσμοῦ πλήρως ἐμβολιασμένο εἶχαν τὰ ἴδια ποσοστὰ κρουσμάτων Covid-19, ἐδῶ ἡ ἔρευνα γινόταν ἀνὰ 100000 ἀνθρώπους, μὲ κομητεῖες ποὺ εἶχαν πλήρως ἐμβολιάσει τὸ 70%+ τοῦ πληθυσμοῦ τους[13]. Τὰ περισσότερα κρούσματα τὰ εἶχαν οἱ κομητεῖες ποὺ εἶχαν ἐμβολιάσει τὸ 35-40% τοῦ πληθυσμοῦ τους.
Οἱ ἐρευνητὲς κατέληγαν στὸ συμπέρασμα ὅτι θὰ πρέπει νὰ ἐπανεξεταστεῖ ἡ ἀποκλειστικὴ ἐξάρτηση ἀπὸ τὸν ἐμβολιασμὸ ὡς κύρια στρατηγικὴ γιὰ τὸν μετριασμὸ τῶν κρουσμάτων ἀπὸ Covid-19 καὶ τῶν δυσμενῶν συνεπειῶν του. Πρέπει μαζὶ μὲ τὸν ἐμβολιασμό, ὁ ὁποῖος τονίζουν ὅτι θὰ πρέπει νὰ γίνει μὲ ταπεινότητα, σεβασμὸ καὶ χωρὶς στιγματισμὸ πληθυσμῶν, νὰ τεθοῦν καὶ ἄλλες ἐπιλογές, ὅπως φαρμακολογικὲς λύσεις. Ὑπάρχει μελέτη ποὺ δείχνει ὅτι ἡ φυσικὴ ἀνοσία προσέφερε μεγαλύτερης διάρκειας καὶ ἰσχυρότερη προστασία ἔναντι τοῦ ἰοῦ SARS-CoV-2 σὲ σύγκριση μὲ τὴν ἀνοσία δύο δόσεων τοῦ ἐμβολίου τῆς Pfizer[14]. Ὑπάρχουν ἐπίσης μελέτες ποὺ δείχνουν ὅτι ὑπάρχει σημαντικὴ μείωση τῆς ἀνοσίας ἀπὸ τὰ ἐμβόλια mRNA 6 μῆνες μετὰ τὴν ἀνοσοποίηση[15]. Παρόλο ποὺ οἱ ἐμβολιασμοὶ προσφέρουν προστασία στὰ ἄτομα ἀπὸ σοβαρὴ νοσηλεία καὶ θάνατο ἀπὸ Covid-19, τὸ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) ἀνέφερε αὔξηση ἀπὸ 0,01 σὲ 9% καὶ 0 σὲ 15,1% (μεταξὺ Ἰανουαρίου καὶ Μαΐου 2021) στὰ ποσοστὰ νοσηλειῶν καὶ θανάτων, ἀντίστοιχα, μεταξὺ τῶν πλήρως ἐμβολιασμένων[16].
Ὅπως ἐπισημαίνουν οἱ δύο ἐρευνητές, εἶναι σημαντικό, ἄλλες μὴ φαρμακολογικὲς προσπάθειες πρόληψης (π.χ. ἡ σημασία τῶν μέτρων τῆς δημόσιας ὑγείας καὶ εἰδικότερα ἡ τήρηση ἀσφαλῶν ἀποστάσεων, τὸ πλύσιμο τῶν χεριῶν, ἡ προώθηση καλύτερων, συχνότερων καὶ φθηνότερων ἐργαστηριακῶν ἐξετάσεων γιὰ τὴ διάγνωση τῆς νόσου) θὰ πρέπει νὰ ἀνανεωθοῦν προκειμένου νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ ἰσορροπία νὰ ζεῖς μὲ τὸν Covid-19, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ συνεχίζουμε νὰ ζοῦμε 100 χρόνια ἀργότερα μὲ διάφορες ἐποχιακὲς παραλλαγὲς τοῦ φοβεροῦ ἰοῦ τῆς γρίππης τοῦ 1918.
Τὸ παράδειγμα τῆς Κένυας εἶναι ποὺ θὰ πρέπει νὰ προβληματίσει τοὺς εἰδικοὺς ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη[17]. Ἡ Κένυα, μέχρις στιγμῆς, ἔχει κατορθώσει νὰ ἐμβολιάσει πλήρως μόνο τὸ 6% τοῦ πληθυσμοῦ της. Ἐδῶ καὶ τρεῖς ἑβδομάδες οἱ κλινικὲς μὲ περιστατικὰ Covid-19 ἔχουν ἀδειάσει ἀπὸ ἀσθενεῖς. Μέχρι τὸν Ἰούνιο, πρὶν δηλαδὴ ἐμφανισθεῖ ἡ παραλλαγὴ Δέλτα, τὸ 60-70% τοῦ πληθυσμοῦ εἶχε μολυνθεῖ ἀπὸ τὸν κορωνοϊὸ προκαλώντας μία φυσικὴ (καὶ ὄχι τεχνητὴ ποὺ προκαλοῦν τὰ ἐμβόλια) ἀνοσία τοῦ πληθυσμοῦ, γι’αὐτὸ καὶ τώρα[18] παρατηροῦνται τόσα λίγα νέα κρούσματα. Ἡ Κένυα φαίνεται, πρὸς τὸ παρόν, νὰ ἔχει τελειώσει μὲ τὴν πανδημία καὶ γιὰ ἄλλους λόγους. Μία κοινὴ ἐξήγηση εἶναι ἡ νεαρὴ μέση ἡλικία τοῦ πληθυσμοῦ. Ὁ πληθυσμὸς τῆς Ἑλλάδος γερνάει. Ἡ μέση ἡλικία στὴν Ἑλλάδα εἶναι τὰ 45 ἔτη, τὸ 17% μάλιστα τοῦ πληθυσμοῦ εἶναι πάνω ἀπὸ 65 ἐτῶν, ἀρνητικὸς παράγοντας γιὰ τὴ μείωση τῆς θνησιμότητας τοῦ κορωνοϊοῦ. 30 χῶρες τῆς Εὐρώπης ἔχουν μέση ἡλικία πάνω ἀπὸ τὰ 40 ἔτη τὴ στιγμὴ ποὺ ἡ μέση ἡλικία στὴν Κένυα εἶναι μόλις τὰ 20 ἔτη[19]. Ἐπιπλέον, οἱ ἀσθένειες τῆς εὐημερίας, ὅπως ὁ διαβήτης καὶ ἡ παχυσαρκία (ἀρνητικοὶ παράγοντες γιὰ κάποιον ποὺ κολλάει κορωνοϊὸ) εἶναι ἐπίσης σχετικὰ σπάνιες. Τέλος, ὁ ἐρευνητὴς Isaac Ngere ἀναφέρει καὶ τὸ ἑξῆς: «Εἰδικὰ στὴν Κεντρικὴ καὶ Ἀνατολικὴ Ἀφρική, ὑπάρχουν πολλοὶ συγκρίσιμοι ἰοί, συμπεριλαμβανομένων παρόμοιων ἰῶν κορωνοϊοῦ. Οἱ κάτοικοι ἐκτίθενται σὲ αὐτὰ πολὺ πιὸ συχνὰ ἀπὸ ὅ,τι στὴν Εὐρώπη. Ὑποθέτουμε λοιπὸν ὅτι πολλοὶ ἔχουν ἀναπτύξει ἕνα εἶδος διασταυρούμενης ἀνοσίας ποὺ τώρα προστατεύει καὶ ἀπὸ τὸν Sars-Cov-2»[20].
Σημειώσεις:
[1] euobserver.com [2] covid.cdc.gov [3] CDC | Data as of: November 23, 2021 6:00am ET. Posted: Tuesday, November 23, 2021 5:25 [4] Στὶς ΗΠΑ ἔχει ἤδη ξεκινήσει ὁ ἐμβολιασμὸς τῶν 5 ἐτῶν παιδιῶν, μὲ τὸ 63% τῆς ἡλικιακῆς ὁμάδας 5-12 νὰ ἔχει ἤδη πλήρως ἐμβολιασθεῖ. [5] en.wikipedia.org Pfizer Inc. is an American multinational pharmaceutical and biotechnology corporation headquartered on 42nd Street in Manhattan, New York City. The company was established in 1849 in New York by two German immigrants, Charles Pfizer (1824–1906) and his cousin Charles F. Erhart (1821–1891). [6] en.wikipedia.org Moderna, Inc., is a pharmaceutical and biotechnology company based in Cambridge, Massachusetts. [7] Ὁ Akhil Kumar δουλεύει στὸ Κέντρο τοῦ Harvard, τὸ ὁποῖο πραγματοποιεῖ μελέτες γιὰ τὸν πληθυσμὸ καὶ τὴν ἀνάπτυξη. [8] Ὁ S. V. Subramanian δουλεύει στὸ Harvard School τῆς δημόσιας ὑγείας. [9] ourworldindata.org [10] healthdata.gov [11] link.springer.com ὅπου καὶ τὸ σχετικὸ γράφημα μὲ τίτλο: Relationship between cases per 1 million people (last 7 days) and percentage of population fully vaccinated across 68 countries as of September 3, 2021. [12] static-content.springer.com ὅπου καὶ ὁ σχετικὸς πίνακας μὲ ὅλα τὰ στοιχεῖα γιὰ τὶς 68 χῶρες. [13] springer.com ὅπου καὶ ὁ σχετικὸς πίνακας. [14] medrxiv.org [15] doi.org ὅπου καὶ σχετικὸ ἄρθρο. [16] context-cdn.washingtonpost.com[17] www.spiegel.de ὅπου καὶ τὸ ἄρθρο τῆς γερμανικῆς ἐφημερίδας Spiegel. [18] Τὸ ἄρθρο δημοσιεύτηκε στὶς 04/11/2021. [19] el.wikipedia.org [20] spiegel.de