Στὴν ἐποχὴ τῆς ταχύτητας καὶ τοῦ αὐτοματισμοῦ ποὺ ζοῦμε, καλοί μου φίλοι, τὴν ἐποχὴ τοῦ «τώρα», ὅπως θὰ τὴν λέγαμε διαφορετικά, ὄχι δὲν ταιριάζει ἡ ὑπομονή! Τὴν ὁποία ἀντιστρατεύεται πλήρως! Ἐξάλλου σήμερα ὅλα ἐκεῖ κατατείνουν. Στὸ νὰ χάσουμε τὴν ὑπομονή μας! Ἐκείνη ποὺ εἶναι ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος τῆς ζωῆς μας, αὐτὸ τοῦτο τὸ μέλλον μας, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ σωτηρία μας. Καὶ γιατί ὅλα αὐτά; Ἁπλούστατα ἐπειδὴ ἡ ὑπομονὴ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός! Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους …
* * *
Ἀναφέρει ὑπέροχα ὁ Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας: «Ὅπως ὁ Σωτήρας εἶναι σοφία (Α΄ Κορ. 1, 24), λόγος (Ἰω. 1, 1), εἰρήνη (Ἐφ. 2, 14) καὶ δικαιοσύνη (Α΄ Κορ. 1, 30), ἔτσι εἶναι καὶ ὑπομονή. Γιατί ἔχει γραφεῖ: «Καὶ τώρα ποιὰ εἶναι ἡ ὑπομονή μου; Δὲν εἶναι ὁ Κύριος;» (Ψαλμ. 38, 8). Ἀπὸ Αὐτὸν μποροῦμε νὰ ἀντλοῦμε καὶ νὰ παίρνουμε ὅλα ὅσα λέγεται ὅτι εἶναι ὁ Χριστὸς σύμφωνα μὲ τὶς Γραφές. Γιατί, ὅπως μὲ τὴ συμμετοχὴ μας σ’ Αὐτὸν γινόμαστε σοφοὶ καὶ εἰρηνικοί, ἔτσι μὲ τὴ συμμετοχὴ Αὐτοῦ δείχνουμε ὑπομονή. Μένε λοιπὸν ἥσυχος, δείχνοντας ὑπομονὴ καὶ περιμένοντας τὸν Θεό, χωρὶς νὰ ταράζεσαι μὲ τὰ παρόντα».
Ὑπομονὴ λοιπὸν εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός!
* * *
Ἀλλὰ πῶς συμβαίνει αὐτό, δηλαδὴ ἡ ὑπομονὴ νὰ εἶναι ὁ Χριστός; Συμβαίνει γιὰ πολλοὺς λόγους, ὅπως ἐν συντομίᾳ εἶναι αὐτοί:
Πρῶτος λόγος. Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶναι ὑπομονετικός, ὅπως παρατηρεῖ ὁ μακαριστὸς γέροντας π. Μᾶρκος Μανώλης. Καὶ γιὰ νὰ τὸ κατανοήσουμε αὐτὸ ἂς σκεφτοῦμε, κατ’ ἀρχάς, ὅτι τὸ ρῆμα «ὑπομένω» σημαίνει μένω κάτω ἀπὸ κάτι. Κάνω τὸ ὑπό, ὅπως λέμε, σὲ κάποιον ἢ σὲ κάτι. Ὑπὸ – μένω. Καὶ ὁ Χριστὸς τί κάνει σέ μᾶς; Εἶναι ἀπίστευτο! Κάνει τὸ «ὑπό»!! Σαρκώθηκε «δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν». Ἦλθε γιὰ νὰ μᾶς ὑπηρετήσει. «Λεντίῳ ζωννύμενος». Καὶ μάλιστα μέχρι Σταυροῦ, ἀλλὰ καὶ Ταφῆς καὶ Ἀναστάσεως. Ναί, τόσο πολὺ κάνει σὲ μᾶς τὸ «ὑπό»!!
Ἕνας Γέροντας Ἁγιορείτης ἔλεγε μὲ καμάρι: «Ἔχω τὸν καλύτερο ὑποτακτικό»! Ἔκπληκτοι οἱ ἄλλοι τὸν ρωτοῦσαν: «Ποιὸς εἶναι αὐτός, Γέροντα;». Καὶ νὰ ποιὰ ἦταν ἡ ἀπάντησή του: «Εἶναι ὁ Χριστός. Ὅ,τι Τοῦ λέω, μοῦ τὸ κάνει κι ἀκόμη πρὶν Τοῦ τὸ πῶ, τὸ ἔχει κάνει»!!
Δεύτερος λόγος. Ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ ὑπομονή, ἀνέβηκε σ’ ἕνα γαϊδουράκι γιὰ νὰ πάει στὰ Ἱεροσόλυμα. Τὸ ὁποῖο εἶναι ταπεινὸ καὶ ὑπομονετικό. Δὲν ἀνέβηκε σ’ ἕνα γρήγορο ἄλογο, ποὺ θὰ ἐντυπωσίαζε καὶ περισσότερο, ἀλλὰ σὲ ἐκεῖνο τὸν «πῶλο» τοῦ ὄνου!! Ἔτσι δὲν μᾶς ἔδειξε μόνο τὴν ταπείνωση, ἀλλὰ καὶ τὴν ὑπομονή, ποὺ εἶναι Αὐτὸς ὁ Ἴδιος!
Λέγεται ὅτι, ὅταν πῆγε στὴν Ἰορδάνη ποταμὸ, γιὰ νὰ βαπτιστεῖ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη, κάθισε στὴ σειρὰ καὶ περίμενε. Τί ταπείνωση καὶ τί ὑπομονὴ κι ἐδῶ!
Τρίτος λόγος. Ὅταν συμβεῖ ἐκεῖνο τὸ φοβερό, δηλαδὴ νὰ Τὸν βγάλουμε ἀπ’ τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ζωή μας, Ἐκεῖνος τί κάνει; Φεύγει μὲν, γιατί σέβεται τὴν ἐλευθερία, τὴν ὁποία ὁ Ἴδιος μᾶς ἔδωσε, ὅμως κάθεται ἀπ’ ἔξω! Καὶ τί κάνει ἐκεῖ; Ὑπομονετικὰ καὶ διακριτικὰ κτυπᾶ τὴν θύρα μας, γιὰ νὰ τοῦ ἀνοίξουμε!! Διαβάζουμε στὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη (3,20): «Ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐὰν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καὶ εἰσελεύσομαι πρὸς αὐτὸν καὶ δειπνήσω μετ’ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς μετ’ ἐμοῦ». Τί ὑπομονὴ ποὺ εἶναι!
Τέταρτος λόγος. Ὅλοι μας ἔχουμε παρατηρήσει ὅτι μὲ τὴν ὑπομονὴ ὅλα τὰ προβλήματα λύνονται. Ἀντέχουμε στὰ δύσκολα, ὑπερνικᾶμε τὶς ἀντιξοότητες, ὑπερβαίνουμε καὶ τὰ πλέον φοβερά. Γιατί ἆραγε; Πῶς ἔχουμε αὐτὴ τὴ δύναμη; Μὰ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός! Ἔλεγε ὁ μακαριστὸς Γέροντας π. Ἀνανίας Κουστένης: «Ἡ ὑπομονὴ εἶναι δύναμη Κυρίου».
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος Πλανᾶς ἔλεγε σὲ ἕνα ἀνυπόμονο πνευματικό του τέκνο: «Παιδί μου κι ἐγὼ ξέρω νὰ μιλήσω. Ὅμως δὲν μιλάω. Κάνω ὑπομονή. Κάνω τὸ ¨ὑπό¨. Καὶ τὸ κάνω αὐτό, γιατί σκέπτομαι τί θὰ γίνει μετά, ἂν μιλήσω. Συνήθως προκύπτει ταραχή, καυγάς, κακό. Κάνω ὑπομονὴ καὶ νικάω»! Καὶ τοῦτο γιατί εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ἐν τέλει!!
Νὰ γιατί πολὺ σωστὰ εἶπαν: «Ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ τὰ πάντα νὰ ὑπομείνει, μπορεῖ καὶ τὰ πάντα νὰ κατορθώσει». Ναί, τέτοια δύναμη παίρνει ἀπὸ τὸν Παντοδύναμο. Λέει ἐπ’ αὐτοῦ μία Ἱσπανικὴ παροιμία: «Μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴ δουλειά, τὸ φύλλο τῆς μουριᾶς, γίνεται μετάξι»!
Ἀκόμη καὶ ἡ νίκη μας στοὺς δαίμονες μὲ τὴν ὑπομονὴ ἐπιτυγχάνεται, ξέρετε. Τονίζει ὁ Μ. Βασίλειος: «Ἡ κυριαρχία στοὺς ἀοράτους ἐχθροὺς ἐπιτυγχάνεται ὄχι μὲ τὶς σωματικὲς δυνάμεις, ἀλλὰ μὲ τὴν καρτερία τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ὑπομονὴ στὶς θλίψεις»
Ὁ Λάζαρος τῆς γνωστῆς παραβολῆς κέρδισε τὸν Παράδεισο, πῶς; Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱ. Χρυσόστομος, κανένα σπουδαῖο ἔργο δὲν ἐπέδειξε, οὔτε πτωχοὺς ἐλέησε, οὔτε συμπαραστάθηκε σὲ ἀδικημένους. Τὸ μόνο ποὺ ἔκανε ἦταν ἡ ὑπομονή του, ζώντας ἐκεῖ δίπλα σ’ ἐκεῖνον τὸν ἄσπλαγχνο πλούσιο. Βλέπετε αὐτὸ ἀρκοῦσε νὰ τὸν κάνει νὰ μοιάσει μὲ τὸν Κύριο. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ τὸν Ἰώβ, ὁ ὁποῖος κέρδισε νὰ πάντα, καὶ βεβαίως κατατρόπωσε τὸν διάβολο, μὲ τὴν ὑπομονὴ τὴν ὁποία ἐπέδειξε μετὰ ἀπὸ ἐκεῖνες τὶς φοβερὲς δυστυχίες ποὺ τὸν βρῆκαν.
Πέμπτος λόγος. Εἶναι ὄντως παράδοξο αὐτὸ τὸ ὁποῖο ἀναφέρει καὶ πάλι ὁ π. Μᾶρκος Μανώλης: «Ὅσο πιὸ κοντὰ ἐρχόμαστε στὸν Θεό, τόσο περισσότερο ὑπομονετικοὶ γινόμαστε». Καὶ μὲ κανένα τρόπο δὲν μπορεῖ νὰ ἐξηγηθεῖ αὐτό, παρὰ μόνο ἂν δεχθοῦμε ὅτι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ναὶ εἶναι ἡ ἴδια ἡ ὑπομονή! Ὅσο περισσότερο κοντὰ Του πηγαίνουμε, τόσο μποροῦμε καὶ ὑπομένουμε»!
Τονίζει ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος ὁ ἐν Πάτμῳ: «Μεταλαμβάνετε συχνά, προσεύχεσθε θερμά, ὑπομένετε. Καὶ τότε θὰ δεῖτε Χέρι δυνατὸ νὰ σᾶς κρατᾶ». Μᾶς δίνει τὴ χάρη Του, ὅταν πορευόμαστε κοντά Του, ὅταν γινόμαστε κι ἐμεῖς μιμητές Του καὶ στὴν ὑπομονή.
Ἕκτος λόγος. Εἶναι πολὺ γνωστὸ τὸ θαῦμα τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸν παραλυτικό τῆς Βηθεσδᾶ. Παρέμεινε ἐκεῖ ἐπὶ 38 χρόνια περιμένοντας τὸ θαῦμα. Ἡ ὑπομονὴ αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἄνευ προηγουμένου. Καὶ ποιὸς τὸν θεράπευσε τελικά; Μὰ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος πῆγε ἐκεῖ ποὺ ἦταν καὶ τὸν βρῆκε. Καὶ τοῦ ἔκανε τὸ θαῦμα χωρὶς νὰ Τοῦ τὸ ζητήσει. Ἐξάλλου ὁ παραλυτικὸς αὐτὸς δὲν Τὸν ἤξερε. Ἐπιβράβευσε ἔτσι ὁ Χριστὸς τὴν ὑπομονή του μὲ ἕνα ἰδιαίτερο τρόπο, ὡς ἡ ἴδια ἡ ὑπομονὴ ποὺ εἶναι!
Νὰ γιατί ἔλεγε ἡ Ἁγία Σοφία τῆς Κλεισούρας τοῦτο: «Σᾶς παρακαλῶ, ὅποιος κάνει ὑπομονὴ , χαρὰ σ’ αὐτόν. Ὅποιος κάνει ὑπομονή, σὰν τὸν ἥλιο θὰ λάμψει. Πολλὴ ὑπομονὴ νὰ κάνετε».
Καὶ τί θυμίζει αὐτό; Μὰ τοὺς Ἁγίους. Ὅλους τοὺς Ἁγίους. Οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν ὑπομονὴ τους λάμπουν πιὸ πολὺ κι ἀπ’ τὸν ἥλιο ἀκόμη!
Κατὰ τὸν Νεύτωνα «ἡ προσευχή, ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ πίστη, ποτὲ τους δὲν δοκιμάζουν ἀπογοήτευση».
Ἕβδομος λόγος. Τονίζει ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ: «Ἂν ἐπιτρέψει ὁ Κύριος νὰ δοκιμάσει ὁ ἄνθρωπος ἀσθένειες, τότε Ἐκεῖνος θὰ τοῦ δώσει καὶ τὴ δύναμη τῆς ὑπομονῆς». Ναί, εἶναι μία μεγάλη ἀλήθεια αὐτὴ καὶ ὅλοι μας, λίγο ὥς πολύ, τὴν ἔχουμε δεῖ εἴτε στὸν ἑαυτό μας εἴτε στοὺς ἄλλους. Σὲ βαθμὸ μάλιστα ποὺ ἀποροῦμε πῶς ἀντέχει εἴτε ὁ ἑαυτός μας εἴτε ὁ ἄλλος τὰ βάσανα τῆς ἀσθένειας. Μὰ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο τελικά, ἀπ’ τὸ ὅ,τι μᾶς δίνει τὴ χάρη Του!
Ἂς προσέξουμε καὶ τοῦτο τὸν λόγο τοῦ Μ. Βασιλείου: «Σώζει ὁ Θεὸς τοὺς Ἁγίους Του ἀπὸ τὴ θλίψη, ὄχι μὲ τὸ νὰ τοὺς ἀφήνει χωρὶς δοκιμασίες, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ τοὺς χαρίζει τὴν ὑπομονή».
Ὄγδοος λόγος. Ἡ ὑπομονὴ ἔχει πολλὲς ἀπὸ τὶς ἰδιότητες τοῦ Χριστοῦ. Νὰ πῶς τὴν περιγράφει ὁ ἱ. Χρυσόστομος: «Ἡ ὑπομονή, εἶναι ἡ μητέρα τῶν ἀγαθῶν, τὸ ἀκύμαντο λιμάνι, ἡ γαληνεμένη ζωή, πιὸ ἰσχυρὴ κι ἀπ’ τὸν βράχο καὶ πιὸ στέρεη κι ἀπὸ διαμάντι, πιὸ δυνατὴ ἀπὸ κάθε ὅπλο καὶ πιὸ ἀσφαλὴς ἀπ’ τὰ τείχη».
* * *
Ρώτησαν τὸν Ἅγιο Παΐσιο: «Γέροντα, ὅταν περνᾶμε κάποιον πειρασμό, μία μεγάλη δοκιμασία, τί νὰ κάνουμε;» Κι ἐκεῖνος ἀπάντησε ὡς ἑξῆς: «Τί νὰ κάνετε; Ὑπομονὴ νὰ κάνετε. Ἡ ὑπομονὴ εἶναι τὸ ἰσχυρότερο φάρμακο. Οἱ περισσότερες δοκιμασίες μόνο μὲ τὴν ὑπομονὴ περνοῦν. Ἡ μεγάλη ὑπομονὴ ξεδιαλύνει πολλὰ καὶ φέρνει θεϊκὰ ἀποτελέσματα. Ἐκεῖ ποὺ δὲν περιμένεις τὴν λύση, δίνει ὁ Θεὸς τὴν καλύτερη λύση». Ναί, γιατί Σὺ Κύριε εἶσαι ἡ ὑπομονή μας!
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος