Οι Βρετανοί απέρριψαν τις «πρώτες βοήθειες» Κίσινγκερ – προτίμησαν δια πυρός και σιδήρου
Γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Κίσινγκερ : «Δεν είμαι εναντίον της αποχώρησης των Ελλήνων αξιωματικών …θα επιφέρει ΑΝΙΣΟΖΥΓΙΟ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ (ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ)»
Μέρος Δ΄ τελευταίο
Ολοκληρώνω για το παρασκήνιο πριν την πρώτη εισβολή, με τον Χένρι Κίσινγκερ. Αναφέρομαι καταρχήν στην εξαίρετη ανάλυση του Δρ. Γιάννου Χαραλαμπίδη στη «Σημερινή» 20 Ιουλίου 2025 και τις δηλώσεις του στο «Σίγμα». Θέμα το τηλεγράφημα Δρ. Χένρι Κίσινγκερ τα χαράματα της 20ης Ιουλίου 1974 (4.22) προς τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα Χένρι Τάσκα να πείσει τη Χούντα να μην κτυπήσουν τους Τούρκους στην Κύπρο γιατί σκοπός του ήταν η αποτροπή ελληνοτουρκικού πολέμου….
Δρ. Χαραλαμπίδης: «Εάν στην περιοχή εδώ που έγινε η απόβαση βρισκόταν Ελληνικός στρατός αντί η Εθνική Φρουρά τότε οι Αμερικανοί θα έστρεφαν τις πιέσεις προς την Τουρκία και όχι προς την Ελλάδα … » Στόχος του Κίσινγκερ ήταν η αποφυγή ελληνοτουρκικού πολέμου…» Δέστε το βίντεο στον σύνδεσμο εδώ ο Δρ. Χαραλαμπίδης στο 1’:
18 Ιουλίου 1974 – Διαφωνία με βρετανούς πρωτεργάτες
Για να αποκωδικοποιηθεί , όμως, ακόμα καλύτερα το τηλεγράφημα Κίσινγκερ πρέπει να προσθέσουμε τα ακόλουθα.
Στις 18 Ιουλίου μέσω του βρετανού πρέσβη στην Ουάσιγκτον Peter Romsbotham ο Κίσινγκερ έστειλε μια άκρως αποκαλυπτική και απόρρητη προειδοποίηση προς τους Βρετανούς Τζέιμς Κάλαχαν και Χάρολτ Γουίλσον (ο ΧΓ βρισκόταν στο Παρίσι και τον ενημέρωσε ο Κάλαχαν) θίγοντας και τις ευθύνες Μακαρίου.
Πίστευε ήταν λάθος να έβγαινε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι Αμερικανοί δεν είχαν κάνει κανένα βήμα για ψήφισμα αλλά ανησυχούσε για τις δικές τους ενέργειες. Δεν ήθελε να δίδονταν νόμιμες δικαιολογίες στους Ρώσους να επέμβουν. Ζήτησε να μην αναγνωριστεί το νέο καθεστώς (Σαμψών) (οι Βρετανοί του είπαν μόνο ότι λάμβαναν πλήρως υπόψη την έκκλησή του).
Ο Κίσινγκερ επανέλαβε ότι το να πίεζαν για την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών από την Κύπρο μπορούσε να δημιουργήσει επικίνδυνη αλλαγή στο ισοζύγιο δυνάμεων στην Κύπρο (αυτονόητο ότι εννοούσε τους Έλληνες και την ΚΔ). Δίχως την δυνατή παρουσία κάποιων Ελλήνων αξιωματικών, αυξανόταν η πιθανότητα ταραχών που μπορούσαν να μετατραπούν σε ενδοκοινοτική διαμάχη… δεν ήταν εναντίον της απόσυρσής των, όμως αυτό δεν έπρεπε να προηγηθεί μιας συνταγματικής λύσης. Θα ήταν αρκετά ικανοποιημένος με μια συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας στις 19 Ιουλίου, ο Μακάριος να έκανε την δήλωσή του. Και πριν από σημαντική κίνηση στο Συμβούλιο, ήλπιζε να συμφωνούσαν οι Βρετανοί να έφερναν τους Έλληνες και Τούρκους μαζί στο Λονδίνο ίσως την Κυριακή 21 Ιουλίου, για να δούλευαν για μια συνταγματική λύση στη βάση των συμφωνιών του 1960. Οι ΗΠΑ θα έδιναν την πλήρη υποστήριξή τους … Πίστευε οι Βρετανοί μπορούσαν να τροποποιήσουμε τα πράγματα με μια αποδεκτή εναλλακτική λύση που να αποκλείει Μακάριο και Σαμψών. Π.χ. με τον Κληρίδη. Αυτό θα σήμαινε ουσιαστικά οι Έλληνες να εγκατέλειπαν το Σαμψών και οι Βρετανοί και Τούρκοι το Μακάριο. Για τους Τούρκους (είπε) αυτό δεν θα είναι και μεγάλη θυσία καθώς ποτέ τους δεν τον εμπιστεύθηκαν.
Ο Κίσινγκερ αμφέβαλλε κατά πόσο οι Κύπριοι πραγματικά θα δεχόντουσαν πίσω τον Μακάριο υπό τις παρούσες συνθήκες, ως ένα ανδρείκελο των Τούρκων (guise of a Turkish stooge). Ούτε στον Μακάριο θα άρεσε αυτός ο ρόλος, και ίσως εν καιρώ, να επεδίωκε να προσαρμόσει τη θέση του γυρνώντας προς τους Ρώσους.
Ο Κίσινγκερ εμφανώς ανησυχούσε ότι ίσως οι Βρετανοί δεσμεύονταν πέραν του δέοντος (εννοώντας το πράσινο φώς που είχαν δώσει στον Ετσεβίτ να εισβάλει) χωρίς να μπορούσαν να υπολογίζουν τις πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ζήτησε να μεταφέρονταν αμέσως οι απόψεις και ανησυχίες του…
Σημ Φ.Α. Ο Kissinger προφανώς θεωρούσε το Μακάριο «ανδρείκελο των Tούρκων» για την συγκατάθεσή του προς Κάλαχαν (17/7) για την συνεργασία Τουρκίας/Βρετανίας, με την επικίνδυνη ψευδαίσθηση ότι ο Ετσεβίτ θα ‘έπαιρνε την αρμάδα του περίπατο στην Κερύνεια’ για να τον αποκαταστούσε πρόεδρο όλων των Κυπρίων και πως τον προτιμούσαν από τον Σαμψών…
«Να φέρουμε τους Αμερικανούς κανονικά μέσα στο παιχνίδι»
Την ίδια μέρα ο σύμβουλος του πρωθυπουργού (μετέπειτα) λόρδος Bridges έστειλε εσπευσμένα επιστολή προς τον Γραμματέα της Βασίλισσας, Lieutenant-Colonel Martin Michael Charles Charteris η οποία έφθασε στο Παλάτι του Buckingham πριν την επίσκεψη του τέως Βασιλέα Κωνσταντίνου και έλεγε μεταξύ άλλων:
«… Θα υπάρξουν προβλήματα με την αναγνώριση Σαμψών… Οι συζητήσεις χθες βράδυ (εννοείται με τον Tούρκο πρωθυπουργό και την συνοδεία του) επικεντρώθηκαν στο άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεως του 1960… Ο πρέσβης μας θα δει τον Ιωαννίδη σήμερα το πρωί και του ζητήθηκε ( βρετανού πρέσβη) να μην πει τίποτα για τη συνάντησή μας με τους Tούρκους. Δεν έχουμε αμφιβολία ότι ο Ιωαννίδης σκηνοθέτησε την όλη υπόθεση…
Η αμερικανική στάση υπήρξε μάλλον απογοητευτική. Παρόλο που ο υπ. Εξωτερικών (Κάλαχαν ) και ο Δρ. Κίσινγκερ ήtαν σε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία, οι Αμερικανοί μας θέλουν να πάμε σιγά σιγά στα Ηνωμένα Έθνη. Δείχνουν μια διστακτικότητα να μιλήσουν αποφασιστικά στην ελληνική κυβέρνηση, αναμφίβολα λόγω της διαφορετικής άποψης για τα συμφέροντά τους, ειδικά όσον αφορά την στρατηγική σημασία των ελληνικών βάσεων γι΄αυτούς. ΄Ομως ο Δρ. Κίσινγκερ συμφώνησε να στείλει τον κ. Sisco ως ηγέτη αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κατά την διάρκεια της νύχτας για συνομιλίες μαζί μας και τον Τούρκο πρωθυπουργό. Ελπίζουμε να πεισθεί να πάει στην Αθήνα, και έτσι να φέρουμε τους Αμερικανούς κανονικά μέσα στο παιχνίδι…»…
Την επομένη, 19 Ιουλίου, έγραψε πάλι ο ίδιος : «… Υπήρξαν ορισμένες μικρές διαφωνίες μεταξύ μας και των Αμερικανών για τον Μακάριο και πως τον χειριζόμαστε… Εκείνο που ο Δρ. Κίσινγκερ δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται σήμερα είναι ότι το πραξικόπημα στην Κύπρο αφαίρεσε την όποια σταθερότητα είχε παραμείνει από τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Εκείνη η σταθερότητα υπήρξε αρκετά εύθραυστη τα τελευταία δέκα χρόνια. Το βασικό ερώτημα τώρα είναι: Μπορούμε να μπαλώσουμε τις παλαιές συνθήκες; ΄Η πρέπει τώρα να προχωρήσουμε σε νέες διευθετήσεις; Αν ναι, ποιοι θα είναι οι συμμετέχοντας και οι εγγυητές των επόμενων συνθηκών;
Μου φαίνεται ότι, απ΄ότι άκουσα για τις απόψεις του τις τελευταίες μέρες, ο Δρ. Κίσινγκερ ίσως να βλέπει επιφανειακά την κατάσταση. Αν θέλει να μπαλώσει τις σημερινές συνθήκες, θα πρέπει να ενεργήσει πολύ πιο δυναμικά προς τους Έλληνες απ ότι έκανε μέχρι τώρα. Το γεγονός είναι ότι τώρα υπάρχει μια νέα κύρια πηγή αστάθειας, και η προσφορά πρώτων βοηθειών σύντομα θα καταστεί αδύνατη…»
Όπως ακριβώς ομολόγησε ο Τζέιμς Κάλαχαν στην Επιτροπή του Βρετανικού Κοινοβουλίου Ιανουάριος 1976 ερωτηθείς γιατί δεν σταμάτησαν την εισβολή. Συμφώνησαν με τους Τούρκους για αλλαγή του στάτους κβο σε δύο κράτη, βρετ. Σχέδια 1964…).
Η διαφωνία Κίσινγκερ θα δημοσιευόταν
Στις 19 Ιουλίου 1974, οι «Financial Times» θα δημοσίευαν ότι ο Κίσινγκερ τα βρόντηξε με τον Κάλαχαν σε σχέση με διαφορές πολιτικής με την Κύπρο. Όμως κατόπιν πιέσεων από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το άρθρο δεν δημοσιεύθηκε. Οι έντονες διαφωνίες ήταν γνωστές στις ΗΠΑ…
Ο Δρ. Κίσινγκερ ακολούθησε την βρετανική πολιτική έναντι του Κυπριακού, πολύ απλά γιατί αυτό ήταν και ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ θέμα Λονδίνου και όχι Ουάσιγκτον και λόγω της ειδικής σχέσεις ΗΠΑ/ΗΒ, μέσω της οποίας είχε ανάγκη χρήσης των βρετανικών βάσεων για αμερικανικά συμφέροντα…
Επιπλέον να μην ξεχνιέται ΔΕΝ ΗΤΑΝ ο Κίσινγκερ και οι Αμερικανοί που είχαν ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥΣ να σταματήσουν αμφότερες τις τουρκικές εισβολές αλλά η βρετανική κυβέρνηση.
Αμφότερες βέβαια κυβερνήσεις ΗΠΑ/ΗΒ έχουν ευθύνες. Ιστορικά ζυγίζοντας όμως ποιοι ευθύνονται περισσότερο, αυτοί είναι οι «εγγυητές» Βρετανοί. Με τις ΗΠΑ να στάθηκαν δυστυχώς βοηθητικές τόσο στο πλευρό τους όσο και των Τούρκων…
Βλέπε «Πέρι Άντερσον για 17η Ιουλίου 1974. Όταν σφράγισαν τη μοίρα της Κύπρου…» Η συμφωνία των Σοσιαλιστών… ‘Σημερινή’ 9.6.2025
Πηγές – Βρετανικό Εθνικό Αρχείο, βιβλίο ‘Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019’.
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 27/7/2025
onisilos.gr