Μὲ ἔκπληξιν ἀνεγνώσαμεν τὰ ἄρθρα δύο Πανεπιστημιακῶν, οἱ ὁποῖοι θεωροῦν ὅτι τὸ Κράτος δὲν ἔχει χειραφετηθῆ πλήρως ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία ἀπολαμβάνει ἐλευθερίας! Ζοῦν εἰς ἕτερον πλανήτην; Ὑπάρχει Θεοκρατία εἰς τὴν Ἑλλάδα; Ποῦ ἐπεμβαίνει ἡ Ἐκκλησία; Ἀφ’ ἑτέρου, δὲν ἐπεβλήθη τὸ Κράτος εἰς τὴν Ἐκκλησίαν κατὰ τὸν κορωνοϊόν; Δὲν ἐξαρτᾶται πλήρως ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν Πολιτείαν διὰ τὴν διαχείρισιν τῆς περιουσίας της; Ἀκολούθως θὰ παραθέσωμεν ἀποσπάσματα ἀπὸ ἄρθρα τους.
Ὁ Συνταγματολόγος κ. Ν. Ἀλιβιζάτος μὲ ἄρθρον του «Σημαδιακὲς Στιγμὲς» εἰς τὴν ἐφημερίδα «Καθημερινὴ» τῆς 23ης Ἰουλίου 2024 ἀναφέρει:
«Μὲ ἀφετηρία, λοιπόν, τὸ σπουδαῖο αὐτὸ κεκτημένο, δηλαδὴ τὴν πολύτιμη ἀκαδημαϊκὴ ἐλευθερία, κρατάω:
Πρῶτον, τὴ δίωξη (Σεπτέμβριος 2013) καὶ καταδίκη (Ὀκτώβριος 2020) τῆς ἡγεσίας τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς γιὰ συγκεκριμένες ἀξιόποινες πράξεις καί, προπάντων, γιὰ διεύθυνση ἐγκληματικῆς ὀργάνωσης. Βάζοντας φραγμὸ στὰ τάγματα ἐφόδου τῆς ναζιστικῆς αὐτῆς ὀργάνωσης, ἡ Δημοκρατία μας, χάρη καὶ σὲ ὁρισμένους τολμηροὺς δικαστές, ἔδειξε ὅτι ἐνηλικιώθηκε. Κάτι στὸ ὁποῖο εἶχαν ἀποτύχει στὸν Μεσοπόλεμο τόσο ἡ ἰταλικὴ (βασιλευόμενη) δημοκρατία ὅσο καὶ ἡ Δημοκρατία τῆς Βαϊμάρης, ποὺ ἀνέχθηκαν τὴ νομότυπη ἄνοδο στὴν ἐξουσία τοῦ Μουσολίνι καὶ τοῦ Χίτλερ.
Κρατάω, δεύτερον, τὴ νίκη τοῦ οὐδετερόθρησκου κράτους στὴ «μάχη τῶν ταυτοτήτων» (2000-2001). Ἔχοντας ἀπέναντί της ἕνα πανέξυπνο, ἀλλὰ ἀδίστακτο ἱεράρχη, ποὺ ἔφτασε ἕως τὸ σημεῖο νὰ ὀργανώσει «λαοσυνάξεις» πολλῶν ἑκατοντάδων χιλιάδων φανατικῶν σὲ Θεσσαλονίκη καὶ Ἀθήνα, ἡ κυβέρνηση Σημίτη δὲν ὑποχώρησε σὲ ἕνα ζήτημα ἀρχῶν καὶ ἔκοψε τὸν βήχα σὲ μία Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀποφασισμένη νὰ μετατρέψει τὴν Ἑλλάδα σὲ Ἰρὰν τῆς Ὀρθοδοξίας.
Τρίτη κατὰ σειρὰ θὰ τοποθετοῦσα τὴ συμφωνία τῶν Πρεσπῶν (Ἰούνιος 2018), ποὺ ἔθεσε τέρμα σὲ μία παλαιὰ ἐκκρεμότητα, ἐπιβάλλοντας τὴ λογικὴ στὸ συναίσθημα. Ἦταν ἀσφαλῶς τὸ σπουδαιότερο ἐπίτευγμα τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, καθὼς ἀπελευθέρωσε τὴ διπλωματία μας ἀπὸ μία χαίνουσα πληγή, ποὺ τὴν ἐμπόδιζε νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὰ βασικὰ (ἑλληνοτουρκικὰ καὶ ὄχι μόνον)».
Ὁ κ. Γεώργιος Ι. Ἀνδρουτσόπουλος, ἀναπληρωτὴς καθηγητὴς τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαίου τῆς Νομικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, μὲ ἄρθρον του «Μεταπολίτευση στὴν Ἐκκλησία» εἰς τὴν ἐφημερίδα «Καθημερινή» τῆς 19ης Ἰουλίου 2024 ἀναφέρει:
«Στὴ λογικὴ αὐτὴ ἐντάσσεται ἡ θέση σὲ ἰσχὺ τοῦ πρώτου Συντάγματος τῆς Μεταπολίτευσης (1975), τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει ἀσφαλῶς εἰδικὴ μέριμνα γιὰ τὴν τυπολογία τῶν σχέσεων Κράτους – Ἐκκλησίας, καθὼς καὶ ἡ ψήφιση, ἔπειτα ἀπὸ μία διετία (1977), τοῦ πρώτου μεταπολιτευτικοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἂν καὶ τὸ ὁριστικὸ κυβερνητικὸ σχέδιο Συντάγματος περιεῖχε ρηξικέλευθες ρυθμίσεις γιὰ τὶς σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ Κράτους, ποὺ στόχευαν στὴν ἐκκοσμίκευση τοῦ τελευταίου, ἡ κρισιμότητα τῆς ἱστορικῆς συγκυρίας ποὺ διερχόταν ἡ χώρα μετὰ τὴ δικτατορία καὶ ἡ ἀνάγκη νὰ διατηρηθεῖ ἡ θρησκευτικὴ ἑνότητα τοῦ λαοῦ, ἐπέβαλαν μία αὐτοσυγκράτηση στὴν καινοτομία τῶν ρυθμίσεων ποὺ τελικῶς προκρίθηκαν, χωρὶς πάντως αὐτὸ νὰ ἀναιρεῖ τὸν θρησκευτικὸ φιλελευθερισμὸ τοῦ συνταγματικοῦ κειμένου. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ νέος Καταστατικὸς Χάρτης ὑπῆρξε, κατὰ κοινὴ ὁμολογία, ὁ καλύτερος ἀπ’ ὅσους προηγήθηκαν καὶ ἀποτέλεσε «ἴσως μικρόν, ἀλλὰ προοδευτικὸν βῆμα πρὸς περαιτέρω χειραφέτησιν» τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὴν Πολιτεία, ἡ ὁποία συνιστᾶ ἀναγκαῖο ὅρο γιὰ τὴν ἁρμονικὴ συνύπαρξή τους.
Ἑπομένως, τὸ νέο τοπίο ποὺ διαμορφώθηκε ἀμέσως μετὰ τὴ Μεταπολίτευση καὶ τὶς σχέσεις Κράτους – Ἐκκλησίας ἀπελευθέρωνε –ἔστω μὲ εὔλογη διστακτικότητα, ἀπὸ τὸν σφικτὸ ἐναγκαλισμὸ– καὶ τὶς βάσεις γιὰ τὴν αὐτονομία καὶ τὸν ἐκδημοκρατισμὸ τῆς Ἐκκλησίας ἔθετε. Ὡστόσο, ὑπάρχουν τομεῖς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καὶ δράσης, ὅπου ὁ μεταπολιτευτικὸς ἄνεμος τῆς ἀνανέωσης δὲν ἔπνευσε μὲ τὴν ἴδια ἔνταση καὶ ὁρμή. Χαρακτηριστικά, πλὴν ἐνδεικτικά, παραδείγματα ἀποτελοῦν ἡ συμμετοχὴ αἱρετοῦ λαϊκοῦ στοιχείου στὴ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸ πλαίσιο ποὺ διέπει τὴν ἀπονομὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοσύνης. Κατὰ συνέπεια, τὸ τέλος τῆς «Μεταπολίτευσης» δὲν ἔχει ἀκόμη σημάνει γιὰ τὴν Ἐκκλησία…».