ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Κλσ. δ’ 2-9
2 Τῇ προσευχῇ προσκαρτερεῖτε, γρηγοροῦντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαριστίᾳ, 3 προσευχόμενοι ἅμα καὶ περὶ ἡμῶν, ἵνα ὁ Θεὸς ἀνοίξῃ ἡμῖν θύραν τοῦ λόγου, λαλῆσαι τὸ μυστήριον τοῦ Χριστοῦ, δι᾿ ὃ καὶ δέδεμαι, 4 ἵνα φανερώσω αὐτὸ ὡς δεῖ με λαλῆσαι. 5 Ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς ἔξω, τὸν καιρὸν ἐξαγοραζόμενοι. 6 ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χάριτι, ἅλατι ἠρτυμένος, εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ἑνὶ ἑκάστῳ ἀποκρίνεσθαι. 7 Τὰ κατ᾿ ἐμὲ πάντα γνωρίσει ὑμῖν Τυχικὸς ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλος ἐν Κυρίῳ, 8 ὃν ἔπεμψα πρὸς ὑμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο, ἵνα γνῷ τὰ περὶ ὑμῶν καὶ παρακαλέσῃ τὰς καρδίας ὑμῶν, 9 σὺν Ὀνησίμῳ τῷ πιστῷ καὶ ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, ὅς ἐστιν ἐξ ὑμῶν· πάντα ὑμῖν γνωριοῦσι τὰ ᾧδε.
Ἑρμηνεία Π. Ν. Τρεμπέλα – Ἐκδόσεις Σωτήρ
2 Ὅλοι σας δὲ νὰ καταγίνεσθε ἀκούραστα εἰς τὴν προσευχήν. Νὰ ἀγρυπνῆτε εἰς αὐτὴν καὶ να τὴν συνοδεύετε μὲ εὐχαριστίαν εἰς τὸν Θεόν. 3 Νὰ προσεύχεσθε δὲ συγχρόνως καὶ ὑπὲρ ἡμῶν, διὰ νὰ μᾶς ἀνοίξῃ ὁ Θεὸς τὴν θύραν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου, δηλαδὴ νὰ ἀπομακρύνῃ κάθε ἐμπόδιον ἀπὸ τὸ κήρυγμα καὶ νὰ δημιουργήσῃ εὐκαιρίας, διὰ νὰ λαλήσωμεν τὸ μυστήριον τῆς διὰ τοῦ Χριστοῦ σωτηρίας πάντων, διὰ τὸ ὁποῖον καὶ εἶμαι δεμένος. 4 Νὰ ἀνοίξῃ τὴν θύραν διὰ νὰ φανερώσω τὸ μυστήριον αὐτὸ ἄφοβα καὶ νὰ τὸ ἐκθέσω, ὅπως πρέπει νὰ ὁμιλήσω δι’ αὐτό. 5 Νὰ συμπεριφέρεσθε μὲ φρόνησιν πρὸς τοὺς ἔξω τῆς Ἐκκλησίας ἀνθρώπους, ἐπωφελούμενοι τὰς εὐκαιρίας ποὺ παρουσιάζονται διὰ τὴν ἐργασίαν τοῦ ἀγαθοῦ. 6 Ὁ λόγος σας ἂς εἶναι πάντοτε χαριτωμένος, ἀρτυμένος μὲ τὸ ἁλάτι τῆς φρονήσεως, ὥστε να εἶναι μὲν εὐχάριστος, ἀλλ’ ὄχι καὶ βρωμερός· να ξεύρετε, πῶς πρέπει σεῖς νὰ ἀποκρίνεσθε εἰς τὸν καθένα. 7 Τὰς περὶ ἑμοῦ εἰδήσεις θὰ σᾶς τὰς γνωστοποίησῃ ὅλας ὁ Τυχικός, ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλός μου ἐν Κυρίῳ, 8 τὸν ὁποῖον σᾶς τὸν ἀπέστειλα ἀκριβῶς δι’ αὐτό, διὰ νὰ μάθῃ πῶς εἶσθε καὶ νὰ παρηγορήσῃ τὰς καρδίας σας. 9 Σᾶς τὸν ἔστειλα μαζὶ μὲ τὸν Ὀνήσιμον, τὸν πιστὸν καὶ ἀγαπητὸν ἀδελφόν, ὁ ὁποῖος εἶναι συμπολίτης σας, ἀπὸ τὰς Κολασσὰς καὶ αὐτός. Αὐτοὶ θὰ σᾶς γνωστοποιήσουν ὅλα τὰ ἐδῶ συμβαίνοντα.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Λκ. ια΄ 47 – ιβ΄ 1
47 Οὐαὶ ὑμῖν, ὅτι οἰκοδομεῖτε τὰ μνημεῖα τῶν προφητῶν, οἱ δὲ πατέρες ὑμῶν ἀπέκτειναν αὐτούς. 48 ἄρα μαρτυρεῖτε καὶ συνευδοκεῖτε τοῖς ἔργοις τῶν πατέρων ὑμῶν, ὅτι αὐτοὶ μὲν ἀπέκτειναν αὐτούς, ὑμεῖς δὲ οἰκοδομεῖτε αὐτῶν τὰ μνημεῖα. 49 διὰ τοῦτο καὶ ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶπεν· ἀποστελῶ εἰς αὐτοὺς προφήτας καὶ ἀποστόλους, καὶ ἐξ αὐτῶν ἀποκτενοῦσι καὶ ἐκδιώξουσιν, 50 ἵνα ἐκζητηθῇ τὸ αἷμα πάντων τῶν προφητῶν τὸ ἐκχυνόμενον ἀπὸ καταβολῆς κόσμου ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης 51 ἀπὸ τοῦ αἵματος Ἄβελ ἕως τοῦ αἵματος Ζαχαρίου τοῦ ἀπολομένου μεταξὺ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τοῦ οἴκου· ναί, λέγω ὑμῖν, ἐκζητηθήσεται ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης. 52 οὐαὶ ὑμῖν τοῖς νομικοῖς ὅτι ἤρατε τὴν κλεῖδα τῆς γνώσεως· αὐτοὶ οὐκ εἰσήλθετε, καὶ τοὺς εἰσερχομένους ἐκωλύσατε. 53 λέγοντος δὲ αὐτοῦ πρὸς αὐτοὺς ταῦτα ἤρξαντο οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι δεινῶς ἐνέχειν καὶ ἀποστοματίζειν αὐτὸν περὶ πλειόνων, 54 ἐνεδρεύοντες αὐτόν, ζητοῦντες θηρεῦσαί τι ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, ἵνα κατηγορήσωσιν αὐτοῦ.
ιβ΄ 1 Ἐν οἷς ἐπισυναχθεισῶν τῶν μυριάδων τοῦ ὄχλου ὡς καταπατεῖν ἀλλήλους, ἤρξατο λέγειν πρὸς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ πρῶτον· προσέχετε ἑαυτοῖς ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων, ἥτις ἐστὶν ὑπόκρισις.
Ἑρμηνεία Π. Ν. Τρεμπέλα – Ἐκδόσεις Σωτήρ
42 Ἀλλοίμονον ὅμως εἰς σᾶς τοὺς Φαρισαίους, διότι δίδετε δεκάτην ἀπὸ τὸν δυόσμον καὶ ἀπὸ τὸ ἀπήγανον καὶ ἀπὸ κάθε λάχανον, παραβαίνετε δὲ μὲ ἀδιαφορίαν τὴν δικαιοσύνην καὶ τὴν πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπην. Τὰ τελευταῖα αὐτὰ ἔπρεπε πρωτίστως νὰ πράττετε καὶ ἀφοῦ πράξετε αὐτά, τότε νὰ μὴ ἀφίνετε καὶ ἐκεῖνα. 43 Ἀλλοίμονον εἰς σᾶς τοὺς Φαρισαίους, διότι ἀγαπᾶτε νὰ κάθεσθε εἰς τὰ πρῶτα καθίσματα μέσα εἰς τὰς συναγωγάς, διὰ νὰ διακρίνεσθε ἀπὸ τοὺς ἄλλους, καὶ ἀρέσκεσθε νὰ σᾶς χαιρετοῦν μὲ σεβασμὸν εἰς τὰς ἀγοράς. 44 Ἀλλοίμονόν σας, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, διότι εἶσθε σὰν τοὺς τάφους, ποὺ δὲν φαίνονται, καὶ οἱ ἄνθρωποι, ποὺ ἀνύποπτοι περιπατοῦν ἀπ’ ἐπάνω εἰς τοὺς τάφους αὐτούς, δὲν γνωρίζουν τοῦτο καὶ μολύνονται, χωρὶς νὰ τὸ καταλάβουν, διότι σύμφωνα μὲ τὸν νόμον, ὅποιος ἐγγίσῃ εἰς τάφον, γίνεται ἀκάθαρτος. Ἔτσι καὶ σεῖς, εἶσθε γεμᾶτοι κακίαν, τὴν ὁποίαν κρύπτετε μὲ τὴν ὑποκρισίαν, καὶ ἐκεῖνοι ποὺ σᾶς πλησιάζουν ἀνύποπτοι, μολύνονται καὶ διαφθείρονται. 45 Ἀπεκρίθη δὲ κάποιος ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ ἐσπούδαζον τὸν νόμον καὶ παρουσιάζοντο ὡς γνωρίζοντες αὐτόν, καὶ τοῦ εἶπε· Διδάσκαλε, μὲ αὐτά, ποὺ λέγεις διὰ τοὺς Φαρισαίους, ὑβρίζεις καὶ ἡμᾶς τοὺς νομικούς. 46 Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπε· καὶ εἰς σᾶς τοὺς νομικοὺς ἀλλοίμονον· διότι φορτώνετε τοὺς ἀνθρώπους μὲ φορτώματα βαρειά, ποὺ δύσκολα βαστάζονται, καὶ σεῖς οἱ ἴδιοι οὔτε μὲ ἕνα ἀπὸ τὰ δάκτυλά σας δὲν ἐγγίζετε τὰ φορτώματα αὐτά. Μὲ τὰς παραδόσεις δηλαδὴ καὶ τὰ ἄλλα ἔθιμά σας μετεβάλατε τὸν νόμον εἰς βαρὺ φορτίον καὶ ἐνῷ σεῖς εὑρίσκετε τρόπους νὰ ξεφεύγετε τὰς δυσβαστάκτους αὐτὰς ὑποχρεώσεις, ἀναγκάζετε τοὺς ἄλλους νὰ βαστάζουν τὸ βαρύτατον φορτίον των. 47 Ἀλλοίμονόν σας, διότι οἰκοδομεῖτε τὰ μνημεῖα τῶν προφητῶν. Καὶ φαίνεσθε μέν, ὅτι πράττετε τοῦτο ἐκ σεβασμοῦ πρὸς τοὺς προφήτας, ἔχετε ὅμως καὶ σεῖς τὰς αὐτὰς διαθέσεις πρὸς τοὺς προγόνους σας. Οἱ πατέρες δὲ καὶ οἱ πρόγονοί σας ὄχι μόνον δὲν ἔδειξαν κανένα σεβασμὸν εἰς αὐτούς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐφόνευσαν. 48 Καὶ συνεπῶς, ἐπειδὴ δὲν ἀποκηρύττετε τοὺς πατέρας σας καὶ δὲν συμμορφώνετε τὴν ζωήν σας πρὸς τὴν διδασκαλίαν τῶν προφητῶν, γίνεσθε μάρτυρες κατηγορίας κατὰ τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπιδοκιμάζετε καὶ ἐγκρίνετε τὰ ἔργα τῶν πατέρων σας. Διότι αὐτοὶ μὲν τοὺς ἐφόνευσαν, σεῖς δὲ θάπτετε τοὺς φονευμένους καὶ τοὺς κτίζετε τὰ μνημεῖα συμπληρώνοντες ἔτσι τὸ ἔργον τῶν πατέρων σας. 49 Ἐπειδὴ δὲ ἔχετε τὰς αὐτὰς φονικὰς διαθέσεις μὲ τοὺς πατέρας σας, δι’ αὐτὸ καὶ ἐγώ, ποὺ εἶμαι ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, εἶπον· θὰ τοὺς στείλω προφήτας καὶ ἀποστόλους, καὶ θὰ κάμω τὴν τελευταίαν προσπάθειαν διὰ νὰ τοὺς σώσω, ἀλλὰ αὐτοὶ θὰ φονεύσουν καὶ ἀπὸ τοὺς ἀπεσταλμένους μου αὐτοὺς μερικοὺς καὶ θὰ κατατρέξουν τοὺς ὑπολοίπους, 50 διὰ νὰ ζητηθῇ ἡ εὐθύνη ἀπὸ τὴν γενεὰν αὐτήν, ἡ ὁποία, ἀντὶ νὰ ἔλθῃ εἰς συναίσθησιν ἀπὸ τὴν μακροθυμίαν τοῦ Θεοῦ, παρασύρεται μὲ τὸν θάνατον, τὸν ὁποῖον μοῦ προετοιμάζει, εἰς ἔγκλημα φοβερώτερον ἀπὸ τοὺς φόνους τῶν προγόνων της. Δι’ αὐτὸ δὲ θὰ τιμωρηθῇ αὐτὴ διὰ τὸ αἷμα ὅλων τῶν προφητῶν, ποὺ χύνεται ἑξακολουθητικῶς ἀπὸ τὸν καιρόν, ποὺ ἐθεμελιώθη ὁ κόσμος· 51 ἀπὸ τὸ αἷμα δηλαδὴ τοῦ Ἄβελ, ποὺ ἐφονεύθη εἰς τὰ πρῶτα ἔτη τῆς 51 ἀπὸ τὸ αἷμα δηλαδὴ τοῦ Ἄβελ, ποὺ ἐφονεύθη εἰς τὰ πρῶτα ἔτη τῆς δημιουργίας τῶν ἀνθρώπων, μέχρι τοῦ αἵματος τοῦ Ζαχαρίου, ποὺ ἐφονεύθη μεταξὺ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τοῦ ναοῦ, εἰς τόπον δηλαδὴ ἅγιον, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ ἔγκλημα αὐτὸ ἐβεβηλώθη. Ναί, σᾶς βεβαιῶ, ὅτι δι’ ὅλα τὰ αἵματα αὐτὰ θὰ ζητηθῇ ἡ εὐθύνῃ ἀπὸ τὴν γενεὰν αὐτήν. 52 Ἀλλοίμονον εἰς σᾶς τοὺς νομοδιδασκάλους· διότι μὲ τὴν διεστραμμένην διδασκαλίαν σας ἐσκοτίσατε τὰς διανοίας τῶν ἀνθρώπων καὶ τοὺς ἀφηρέσατε τὸ μέσον, μὲ τὸ ὁποῖον σὰν μὲ ἄλλο κλειδὶ θὰ ὠδηγοῦντο εἰς τὴν γνῶσιν τοῦ πραγματικοῦ δρόμου τῆς σωτηρίας. Ἔτσι δὲ καὶ σεῖς δὲν ἐμβήκατε εἰς τὸν δρόμον αὐτόν, ποὺ θὰ σᾶς ἔφερεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ εἰς τὴν βασιλείαν του, ἀλλὰ καὶ ἐκείνους, ποὺ ἤθελαν καὶ προσεπάθουν νὰ ἔμβουν, τοὺς ἠμποδίσατε. 53 Ἐνῷ δὲ ὁ Ἰησοῦς ἔλεγε πρὸς αὐτοὺς ταῦτα, ἤρχισαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι νὰ ἐξοργίζωνται πικρῶς καὶ ἐμπαθῶς ἐναντίον του καὶ νὰ τοῦ ζητοῦν ἀμέσως καὶ ἐκ τοῦ προχείρου ἀπαντήσεις διὰ πολλὰ ζητήματα τοῦ νόμου. 54 Καὶ μὲ τὰ ἐρωτήματα καὶ τὰ ζητήματα αὐτὰ τὸν παρεμόνευαν καὶ ἐζήτουν νὰ ἀρπάσουν μὲ δόλον ἀπὸ τὸ στόμα του κάτι μὴ σύμφωνον πρὸς τὸν νόμον, διὰ νὰ διατυπώσουν κατηγορίαν ἐναντίον του.
ιβ΄ 1 Εν τῷ μεταξὺ δέ, ὅταν ἔλεγεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους αὐτούς, ἐσυνήχθησαν πλῆθος πολὺ λαοῦ τόσον, ὥστε ἐπατοῦντο οἱ ἄνθρωποι μεταξύ των. Καὶ ἤρχισε τότε νὰ ὁμιλῇ πρῶτον πρὸς τοὺς μαθητάς του καὶ νὰ τοὺς λέγῃ· Προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας ἀπὸ τὸ κακὸν καὶ μολυσματικὸν προζύμιον τῶν Φαρισαίων, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν ὑποκρισίαν των, ἡ ὁποία κάτω ἀπὸ τὸ φαινόμενον τῆς ἀληθείας καὶ ἀρετῆς ὑποκρύπτει τὴν πλάνην καὶ διαφθοράν.
ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
O ΟΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Ο ΕΚ ΣΙΚΕΛΙΑΣ
Στίς 6 Νοεμβρίου ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Λουκᾶ, τοῦ ἐκ Σικελίας. Ὁ ἅγιος Λουκᾶς καταγόταν ἀπό τήν πόλη Ταυρομενία τῆς Σικελίας, εἶχε μεγάλη ἀγάπη πρός τόν Χριστό καί τοῦ ἄρεσε νά συχνάζη στήν ἐκκλησία καί νά κάνη πράξη τούς λόγους τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅταν ἦταν δεκαοκτώ χρόνων, ἐπειδή οἱ γονεῖς του ἤθελαν νά τόν νυμφεύσουν, ἀναχώρησε ἀπό τήν πατρική του οἰκία καί πῆγε σέ ἐρημικό τόπο, ὅπου συναναστρεφόταν μέ τά θηρία καί παρέμεινε ἐπί σαράντα ἡμέρες νηστικός· γιά τόν λόγο αὐτό ἀξιώθηκε ἀγγελικῆς ἐπισκέψεως. Κατόπιν πῆγε σέ μοναστήρι, ὅπου ἐκάρη μοναχός. Ἀπό τότε ἐνέτεινε τούς πνευματικούς του ἀγῶνες, ἔτρωγε κάθε τρεῖς ἤ τέσσερεις ἡμέρες, μόνον ψωμί καί ἔπινε μόνον νερό, χωρίς νά ἀπολαμβάνη καμία σωματική ἀνάπαυση. Μετά πῆγε στό βουνό τῆς Αἴτνας, ὅπου τρεφόταν μόνον μέ χόρτα, κοιμόταν λίγο καί εἶχε μόνο ἕνα ἔνδυμα, ἦταν δέ ξυπόλυτος καί εἶχε βάλει κανόνα νά μή ἐξέρχεται ἀπό τό κελλί του χωρίς νά ἔχη διαβάσει ὅλο τό ψαλτήρι. Ἔτσι, ὁ Κύριος τόν στόλισε πλούσια μέ τήν χάρη του καί ἀξιώθηκε νά ἑρμηνεύη δυσνόητα χωρία τῆς Γραφῆς. Ἦταν τέτοια ἡ δωρεά τοῦ Θεοῦ, πού κάποιοι ἔλεγαν «Πόθεν οὗτος οἶδε γράμματα μή μεμαθηκώς;». Μετά ἀναχώρησε ἀπό ἐκεῖ καί πῆγε στό Βυζάντιο, ὅπου συνάντησε σπουδαίους μοναχούς. Στήν συνέχεια πῆγε σέ ἕνα χωριό στήν περιοχή τῆς Κορίνθου, ὅπου παρέμεινε γιά ἑπτά μῆνες, κοιμήθηκε μέ εἰρηνικό τρόπο καί ἀξιώθηκε τῆς οὐρανίου μακαριότητος.