Στις 7 Οκτωβρίου 1981, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος προχώρησε στην έκδοση ενός ιστορικού ψηφίσματος υπέρ των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι εκείνη την περίοδο υφίσταντο σκληρούς περιορισμούς και διώξεις υπό το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα. Η απόφαση αυτή, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, σηματοδότησε μια σπάνια και τολμηρή δημόσια έκφραση αλληλεγγύης της Εκκλησίας προς τον ελληνισμό εκτός συνόρων.
Μέσα από το ψήφισμα, η Ιεραρχία κατήγγειλε τους διωγμούς εις βάρος των Ορθοδόξων Χριστιανών της Βορείου Ηπείρου και ζήτησε τον πλήρη σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών τους. Παράλληλα, απηύθυνε έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα να ασκήσουν τις απαραίτητες διπλωματικές πιέσεις στην Αλβανία, ώστε να τερματιστούν οι καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του βορειοηπειρωτικού ελληνισμού.
Πριν από την έκδοση του ιστορικού ψηφίσματος της Ιεράς Συνόδου το 1981, ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς και Κονίτσης, Σεβαστιανός, με παρρησία και αφοσίωση στο ελληνικό στοιχείο της Βορείου Ηπείρου, είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο. Μέσα από διαλέξεις και δημόσιες παρεμβάσεις σε όλη την Ελλάδα, υπερασπίστηκε το εθνικό και θρησκευτικό δικαίωμα των Βορειοηπειρωτών, προκαλώντας συχνά αντιδράσεις από όσους υποστήριζαν το καθεστώς Χότζα. Το έργο του Σεβαστιανού έθεσε τη βάση ώστε η Ιεραρχία, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, να εκδώσει αργότερα το επίσημο ψήφισμα συμπαράστασης.
Το πλήρες κείμενο του Ψηφίσματος έχει ως εξής:
ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
7ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1981Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος με άφατον οδύνην παρακολουθεί τους διωγμούς, τους οποίους υφίσταται ο Ορθόδοξος Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου από το άθεον καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.
Τετρακόσιαι χιλιάδες (400.000) Έλληνες Ορθόδοξοι, με μακραίωνα χριστιανικήν, ελληνικήν και πολιτιστικήν παράδοσιν, υποχρεώνονται βαναύσως να ζουν χωρίς Θεόν και Θρησκείαν. Δεν υπάρχει εκεί ούτε εις Επίσκοπος σήμερον. Άπαντες οι Ιερείς απεσχηματίσθησαν και οι Ναοί εκλείσθησαν ή μετεβλήθησαν εις μουσεία και κέντρα ψυχαγωγίας. Τοιουτοτρόπως, επί σειράν ετών οι πιστοί μένουν αλειτούργητοι, αβάπτιστοι, ακήδευτοι, χωρίς Χριστούγεννα και Πάσχα και άλλας εορτάς. Συγχρόνως δε κατά χιλιάδες εξορίζονται και φυλακίζονται, δια τον λόγον και μόνον ότι είναι Χριστιανοί και Έλληνες. Τοιαύτη καταπίεσις του θρησκευτικού συναισθήματος εις ουδέν των υπαρχόντων αθέων ολοκληρωτικών καθεστώτων παρατηρείται.
Κατόπιν των ανωτέρω, η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, απευθυνόμενη δια του παρόντος προς το σεπτόν Οικουμενικόν Πατριαρχείον, τας λοιπάς Αυτοκεφάλους Ορθοδόξους Εκκλησίας, το Παγκόσμιον Συμβούλιο των Εκκλησιών, τον Οργανισμόν Ηνωμένων Εθνών και την παγκόσμιαν κοινήν γνώμην, αφ’ ενός μεν καταγγέλλει τους διωγμούς και τας πιέσεις εις βάρος του Ορθοδόξου Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου, αφ’ ετέρου δε ζητεί την παρέμβασιν πάντων παρά τη Κυβερνήσει των Τιράνων, όπωσ παύσουν οι ως άνω διωγμοί και καταστούν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία προβλέπονται από τας διεθνείς συμβάσεις περί Βορείου Ηπείρου, καθώς και από την σχετικήν παγκόσμιον διακήρυξιν περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ιδιαιτέρως ποιείται έκκλησιν προς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν και όλα τα Κόμματα της Πατρίδος μας, όπως εν τω πλαισίω των διπλωματικών σχέσεων, απαιτήσουν από το καθεστώς της Αλβανίας την αποκατάστασιν των θρησκευτικών ελευθεριών εν τη ως άνω Χώρα.
Τέλος η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος μετά πατρικής στοργής απευθύνεται, δια του παρόντος και προς τους χειμαζομένους αδελφούς της Βορείου Ηπείρου και αφ’ ενός μεν προτρέπει αυτούς όπως εμμείνουν σταθεροί και ακλόνητοι εις την πίστιν του Χριστού, αφ’ ετέρου δε διαβεβαιοί ότι, ου μόνον προσεύχεται, αλλ’ ότι και θα συνεχίση τον αγώνα και την συμπαράστασίν της μέχρι της πλήρους αποκαταστάσεως των θρησκευτικών ελευθεριών των.
Ήδη δε, ορίζει από τούδε, ως ημέραν προσευχής υπέρ των δοκιμαζομένων Βορειοηπειρωτών αδελφών, την Γ’ Κυριακήν του Νοεμβρίου, καθ’ ην δέον όπως τελεσθούν εις άπαντας τους Ιερούς Ναούς της Χώρας πάνδημα Μνημόσυνα υπέρ των Βορειοηπειρωτών Μαρτύρων και ηρώων, παλαιοτέρων και νεοτέρων.
+ Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος
ΣΕΡΑΦΕΙΜ
Η Ιερά Σύνοδος όρισε επίσης την Γ’ Κυριακή του Νοεμβρίου (15 Νοεμβρίου 1981) ως ημέρα προσευχής υπέρ των δοκιμαζομένων Βορειοηπειρωτών, με τέλεση μνημοσύνων σε όλους τους ναούς της χώρας. Το ψήφισμα αυτό αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες δημόσιες εκφράσεις συμπαράστασης της Εκκλησίας της Ελλάδος προς τη Βόρειο Ήπειρο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.