Τὴν κρυσταλλίνην ἄποψίν του διὰ τὸ ζήτημα χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας διετύπωσε διὰ ἀκόμη μίαν φορὰν ὁ Σεβ. Μάνης μὲ ἀφορμὴν συνέντευξιν ποὺ παρεχώρησεν. Ὡς ἐπληροφορήθημεν ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα «Ἐλευθερία τῆς Μεσσηνίας» τῆς 18ης Φεβρουαρίου 2020:
«Τί σημαίνει χωρισμός; Τί νὰ χωρίσουμε; Καὶ περαιτέρω, τὸ οὐσιῶδες ἐν προκειμένῳ εἶναι τὸ ἑπόμενο ἐρώτημα. Τί εἶναι Ἐκκλησία καὶ τί Κράτος; Ὅταν καταλάβουμε καλὰ τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ποία ἡ φύση της, τὰ χαρακτηριστικά της, ὁ σκοπός της, καὶ τί εἶναι οἱ ἔννοιες κράτος, συγκεκριμένα πολιτεία, λαός, ἔθνος, τότε δὲν θὰ τίθεται αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, τὸ ὁποῖο εἶναι σαφῶς ξενόφερτο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Νὰ τὸ διατυπώσω διαφορετικά. Ἡ μάνα μπορεῖ νὰ διώξει τὸ παιδί της; Καὶ τὸ παιδὶ ἐπιτρέπεται νὰ ἀπεμπολήσει τὴ μάνα; Μὴ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὡς ἱερὸς θεσμὸς προϋπῆρχε τοῦ Κράτους καὶ ἂν ἔχουμε Κράτος ἐλεύθερο μὲ Σύνταγμα, τοῦτο ἐν πολλοῖς ὀφείλεται στὴ κιβωτὸ τοῦ ἑλληνικοῦ γένους, τὴν Ἐκκλησία. Πολλοὶ τὸ ἀποκρύπτουν τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ γεγονὸς καὶ κρύβουν τὴν ἀλήθεια.
Τώρα, ἐὰν νοεῖται χωρισμὸς γιὰ θέματα, ὅπως π.χ. ὁρκοδοσία, πολιτικὸς γάμος, πολιτικὴ κηδεία, καύση νεκρῶν, ἄλλα ζητήματα οἰκογενειακοῦ δικαίου, ἐκπαιδεύσεως, ἤδη οἱ διακριτοὶ ρόλοι ὑφίστανται καὶ εἶναι ἐν ἰσχύι οἱ σχετικοὶ νόμοι. Πολλοὶ νόμοι μάλιστα εἰσῆλθαν στὸ νομικὸ status τῆς χώρας, χωρὶς οὐδόλως νὰ ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν ἔστω καὶ ἡ γνώμη, ἡ θέση τῆς Ἐκκλησίας. Ἀξίζει ὡστόσο νὰ τεθεῖ τὸ ἐρώτημα: Πῶς εἶναι δυνατὸν ν’ ἀγνοεῖται ἡ ποιμαίνουσα Ἐκκλησία ποὺ εἶναι τὰ σπλάγχνα τοῦ λαοῦ στὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα, ὅταν ἔχουμε σχέδια νόμου ποὺ ἀφοροῦν ἄμεσα τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν κοινωνία γενικότερα; Ἔπειτα ὅπως πολὺ καλὰ γνωρίζουν οἱ πνευματικοὶ πατέρες ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι καὶ μάλιστα κατ’ ἐξοχὴν οἱ νέοι νὰ ἐπιλύσουν πολλὰ προβλήματα ποὺ δημιουργοῦνται στὴν μάνα Ἐκκλησία καὶ μάλιστα στὸ Ἅγιον Ὄρος. Τὸ λέγω αὐτὸ γιατί πρέπει νὰ ξέρουμε ὅτι ὀρθῶς καὶ λειτουργοῦν οἱ κοσμικοὶ νόμοι, ἀλλὰ ὑφίστανται καὶ λειτουργοῦν καὶ οἱ πνευματικοὶ νόμοι καὶ ἰσχύει τὸ βιβλικὸν «οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν θεόν σου» καὶ «φοβερόν ἐστι τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶντος» καὶ ἀπαραιτήτως «σέβου τὸν θεόν».
Ἕνας διαχωρισμὸς τῶν δύο τούτων ὑψίστων μεγεθῶν δὲν θὰ ὠφελήσει κανένα. Ἰδιαίτερα στοὺς δύσκολους καιρούς μας γιὰ τὸν Ἑλληνισμό, μὲ ποικίλα ἀνοικτὰ μέτωπα καὶ προκλήσεις ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ τὴν εἰσδοχὴ τῆς ἄκριτης παγκοσμιοποίησης ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, τὸ θέμα χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καὶ Κράτους, τὸ λιγότερο, δεικνύει ἔλλειψη διακρίσεως τῶν πραγμάτων, ἀγνωμοσύνη ἀπέναντι στὴν Ἐκκλησία καὶ μὴ συνετὴ κρίση. Τὴν ὥρα ποὺ ἄλλοι λαοὶ γιὰ τὴν συνοχή τους ὁμολογοῦν τὸ λάθος τους γιὰ τὴν ἀποξένωση ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἀναζητοῦν γέφυρες συνεργασίας καὶ σύσφιγξη τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καὶ Κράτους, ἐμεῖς μὲ τὴν μακραίωνη ἱστορία καὶ παράδοση, τὸν νομικὸ πολιτισμό μας, τὸ ἐθιμικό μας δίκαιο, νὰ θέτουμε θέμα διαχωρισμοῦ, εἶναι σφαλερὴ τροχιὰ τῆς πορείας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὀφείλουμε νὰ γνωρίζουμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τὸν συνεκτικὸ δεσμὸ τῆς κοινωνίας μας. Γι’ αὐτὸ πόσο θὰ πρέπει νὰ ἐμβαθύνουμε στὸ ὕψιστο εὐεργέτημα ποὺ ἔχουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες καὶ Ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ καὶ ὁλάκερη ἡ ἀνθρωπότητα, ὅτι ἡ συναλληλία Ἐκκλησίας καὶ Κράτους μὲ τοὺς διακριτοὺς ρόλους εἶναι ἀρίστη ὁδός. Μ’ ἕνα διαχωρισμό, τὸ Κράτος δὲν πρόκειται νὰ ὠφεληθεῖ. Δὲν τὸ συμφέρει ἡ ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὴν πνευματοτρόφο Ἐκκλησία. Ἐν προκειμένῳ, ἐπιβλητικὴ ἀκούγεται ἡ διαχρονικὴ φωνὴ τοῦ ἐθνομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ ὅτι «ἐὰν ἀπολέσωμεν τὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, θὰ χάσωμεν καὶ τὴν ἐλευθερίαν μας». Συνεπῶς καὶ ἐξ ἀπόψεως συνταγματικῆς νομοθεσίας καμία ἀναθεώρηση τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας δὲν εἶναι ἀναγκαία, οὔτε βέβαια ἁρμόζει μὲ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα νὰ γίνεται λόγος περὶ οὐδετεροθρησκείας. Τὸ ἄρθρο 3 τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος, τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στὶς δύο αὐτὲς σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, καλῶς ἔχει».
Γιατί ἀγνοεῖται ἡ ποιμαίνουσα Ἐκκλησία;
