του Παντελή Σαββίδη
Η αποχώρηση του Δαμιανού από τη Μονή Σινά κλείνει έναν κύκλο κρίσης που στιγμάτισε όχι μόνο την αδελφότητα, αλλά και την ίδια την εικόνα της Ορθοδοξίας διεθνώς. Και ανοίγει έναν άλλο. Στην Αίγυπτο, όπως λένε οι πληροφορίες, δυσκολεύονται να πιστέψουν πως θεσμικά πρόσωπα, όπως ο ηγούμενος της μονής Δαμιανός, κάλεσε μπράβους και παρέβη το σύνταγμα και τους νόμους της χώρας με τη συγκατοίκησή του με γυναίκα στο μοναστήρι και πολλές άλλες παρανομίες τις οποίες του καταλογίζουν.
Όλα τα κράτη δεν είναι σαν τη διαλυμένη Ελλάδα.
Η κρίση στην οποία εισέρχεται η μονή θα είναι βαθιά διότι η ελληνική κυβέρνηση, διά της υφυπουργού εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και του Γενικού Γραμματέα Παιδείας Γιώργου Καλαντζή, φέρεται να έχει συμφωνήσει με την αιγυπτιακή για την αλλαγή του καθεστώτος της μονής. Πίσω από αυτήν τη συμφωνία κρύβονται ισχυρότερα πρόσωπα και συμφέροντα.
Για χρόνια, η παρουσία του Δαμιανού και οι πρακτικές της ακολουθίας του μετέτρεψαν έναν ιερό τόπο σε πεδίο αυθαιρεσίας, εσωτερικών συγκρούσεων και εξευτελισμού. Οι μαρτυρίες των πιστών που βρέθηκαν στη Μονή καταγράφουν τραυματικές εμπειρίες: εκφοβισμούς, προσβλητικές συμπεριφορές, ακόμη και την παρουσία μπράβων που εκδίωκαν μοναχούς. Ένας χώρος προσευχής και πνευματικότητας κατέληξε να θυμίζει περισσότερο προσωπικό φέουδο παρά μνημείο της Ορθοδοξίας και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Μονή Σινά δεν είναι ένα οποιοδήποτε μοναστήρι. Αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, σύμβολο της Ορθοδοξίας, ζωντανή μαρτυρία της χριστιανικής παρουσίας στην έρημο του Σινά. Το κύρος της στηρίζεται στη σεμνότητα, στην πνευματική της ακτινοβολία και στο σεβασμό που εμπνέει σε Ανατολή και Δύση. Η υπόθεση Δαμιανού, όμως, τράβηξε το πέπλο και αποκάλυψε μια δυσάρεστη πραγματικότητα.
Οι χθεσινές εξελίξεις ήταν ντροπιαστικές. Οι αιγυπτιακές Αρχές συνέλαβαν διοικητικό πρόσωπο που έχει σχέση με τον Δαμιανό (την τοποθέτησε ο ίδιος ο Δαμιανός σε Διοικητικό Συμβούλιο Ιδρύματος) με την κατηγορία ότι πλήρωσε τους μπράβους να εισέλθουν στη μονή και να εκδιώξουν τους μοναχούς.
Η κυρία είναι προφυλακισμένη και ισχυρίστηκε ότι εκτελούσε εντολές.
Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε ειδικό αεροπλάνο να παραλάβει τον Δαμιανό ανησυχώντας μήπως συλληφθεί και ο ίδιος. Στο αεροπλάνο επέβαινε και η υφυπουργός εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου με σκοπό να παραλάβει, προστατεύοντάς τον, τον Δαμιανό, με το κύρος αξιωματούχου του ελληνικού κράτους. Για να μην συλληφθεί ο παυθείς ηγούμενος, αν και οι αιγυπτιακές Αρχές παρείχαν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα τον συλλάβουν ως κίνηση καλής θέλησης προς την Ελλάδα.
Μαζί με τον Δαμιανό, εναντίον του οποίου έχουν κατατεθεί μηνύσεις, αποχώρησαν από τη μονή και αναχώρησαν από την Αίγυπτο και όλοι οι Έλληνες σύμβουλοί του, γυναίκες και άνδρες. Ο Δαμιανός έφυγε με ελληνικό διπλωματικό διαβατήριο.
Όταν ο ηγούμενος δεν λειτουργεί ως ποιμένας αλλά ως μικρός δεσπότης, όταν η μονή αντιμετωπίζεται σαν προσωπικό τσιφλίκι, τότε το πλήγμα δεν περιορίζεται στους εσωτερικούς συσχετισμούς. Αγγίζει τον ίδιο το θεσμό και υπονομεύει την ιστορική του συνέχεια. Οι εικόνες των μπράβων να διώχνουν μοναχούς από το μοναστήρι θα μείνουν ως ανεξίτηλη ντροπή. Και όσο κι αν επιχειρηθεί να ξεχαστούν, έχουν ήδη αφήσει βαθύ αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη.
Εάν τα γεγονότα μέσα στη Μονή τραυμάτισαν την Ορθοδοξία, οι χειρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης τραυμάτισαν την Ελλάδα.
Η απόφαση να σταλεί ειδικό αεροπλάνο, με επικεφαλής μάλιστα την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, για να παραλάβει τον Δαμιανό υπό την προστασία του ελληνικού κράτους, ισοδυναμεί με παραδοχή ενοχής και πλήρη αδυναμία άσκησης σοβαρής πολιτικής.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι τι γίνεται από εδώ και πέρα. Η Μονή Σινά χρειάζεται επειγόντως μια διαδικασία αποκατάστασης του κύρους της. Όμως, πώς μπορεί να γίνει αυτό όταν η ίδια η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδεχθεί την αλλαγή του καθεστώτος της μονής όπως υποστηρίζουν επίμονες πληροφορίες;
Δεν αποκλείεται, προκειμένου η Αθήνα να πετύχει τους στόχους της, να εμπλέξει τους μοναχούς που θα αναλάβουν τη διοίκηση μετά τον Δαμιανό στα παιχνίδια της. Οι μοναχοί το έχουν υπόψη τους και θα δούμε πώς θα αντιδράσουν.
Οι μοναχοί που έμειναν πιστοί στην παράδοση του Σινά είναι εκείνοι που μπορούν να ξαναδώσουν ζωή στο μοναστήρι. Η διαδοχή του ηγουμένου δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο ίντριγκας, αλλά διαδικασία ενότητας και αποκατάστασης του πνευματικού ήθους.
Η υπόθεση της Μονής Σινά δεν είναι μια «εσωτερική εκκλησιαστική ιστορία». Αφορά το διεθνές κύρος της Ορθοδοξίας, αλλά και την εικόνα της Ελλάδας στον κόσμο.
Η Μονή Σινά είναι ένας ζωντανός οργανισμός που κουβαλά αιώνες ιστορίας. Δεν μπορεί να γίνει όμηρος ούτε γερασμένων δεσποτάδων ούτε αδύναμων κυβερνήσεων. Ανήκει στην Ορθοδοξία, στην παγκόσμια κληρονομιά και στην Ιστορία.
Το Σινά μπορεί να ξαναβρεί την αίγλη του μόνο αν εγκαταλειφθούν οι νοοτροπίες που το έφεραν στο χείλος της απαξίωσης. Και αυτό αφορά τόσο την Εκκλησία όσο και το ελληνικό κράτος.
Αλλιώς, η Μονή θα παραμείνει τραυματισμένη και η Ελλάδα θα συνεχίσει να καταγράφεται διεθνώς ως αποτυχημένο κράτος που δεν μπορεί να προστατεύσει ούτε την ίδια την ιστορική του κληρονομιά.