Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος, Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν
Σεβαστοί πατέρες, αγαπητοί,
Σε ποιους δόθηκε η αυτοκεφαλία;
Αν στις προηγούμενες δύο ενότητες έχουμε περιφρόνηση της εκκλησιαστικής παραδόσεως και τάξεως και σοβαρές κανονικές παραβάσεις, η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή αν εξετάσουμε σε ποιους αποδόθηκε η αυτοκεφαλία!
Εδώ έχουμε περιφρόνηση αυτού του εσώτατου πυρήνα της Χριστιανικής Ιερωσύνης, του ίδιου του μυστηρίου της μεταδόσεως της Θ. Χάριτος μέσω της αδιάκοπης Αποστολικής Διαδοχής της Ορθοδόξου Αρχιερωσύνης.
Με μία πρωτοφανή και πρωτάκουστη πράξη το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνώρισε και αποκατέστησε στην αρχιερωσύνη
α) Τον Φιλάρετο Ντενισένκο, καθηρημένο και αναθεματισμένο πρώην επίσκοπο της Εκκλησίας της Ρωσίας. Η καθαίρεση και ο αναθεματισμός του Φιλαρέτου αναγνωρίστηκε και έγινε αποδεκτός χωρίς αντίρρηση επί 26 χρόνια από την πανορθόδοξη εκκλησιαστική συνείδηση και από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Μάλιστα, ο Φιλάρετος αμέσως μόλις καθαιρέθηκε, τον Ιούνιο 1992, προσέφυγε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο κάνοντας χρήση του εκκλήτου, το Πατριαρχείο έστειλε αντιπροσωπεία στη Μόσχα για να εξετάσει τα δεδομένα της καθαιρέσεως και τον Αύγουστο 1992 απέρριψε την προσφυγή και σε επιστολή του στο Πατριάρχη Μόσχα αποδέχθηκε ως κανονική την καθαίρεση του Φιλαρέτου.
β) Τον Μακάριο Μαλέτιτς, ο οποίος ουδέποτε καθαιρέθηκε, γιατί ουδέποτε έλαβε κανονική χειροτονία σε επίσκοπο! Ουσιαστικά ο Μακάριος είναι εντελώς αχειροτόνητος, διότι αυτοί που τον χειροτόνησαν είχαν χειροτονηθεί από ένα καθηρημένο και ουδέποτε αποκατασταθέντα επίσκοπο και από τον Βίκτωρα Τσεκάλιν, ένα πρώην διάκονο, τσαρλατάνο απατεώνα του κοινού ποινικού δικαίου, ο οποίος δεν είχε χειροτονηθεί ούτε καν ως ιερέας.
Η νέα, αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας έχει περίπου 50 επισκόπους. Δυστυχώς, σήμερα, τα 2/3 της ιεραρχίας της είναι χειροτονίες καθηρημένων σχισματικών, ενώ το 1/3 (περίπου 15 επίσκοποι) έλκουν την ιερωσύνη τους από τον απατεώνα ψευτοεπίσκοπο Τσεκάλιν!
Όμως για την αποκατάσταση των καθηρημένων, αφορισμένων και αυτοχειροτόνητων το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν ακολούθησε την εκκλησιαστική παράδοση, όπως εύστοχα έχει επιημανθεί ακόμα και από Αρχιερείς και Προκαθημένους πολλών τοπικών Εκκλησιών:
α) Δεν υπήρξε μετάνοια ἐκ μέρους τῶν σχισματικῶν. Είναι, λοιπόν, φυσικό ο Φιλάρετος να ξανακάνει τα ίδια.
β) Οἱ σχισματικοὶ δεν είχαν καμία πρόθεση και δεν επανήλθαν στην κοινωνία μὲ τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ὁποία ἀποσχίσθηκαν. Ἔτσι περιφρονεῖται ἡ τοπικὴ Ἐκκλησία καὶ ἀθετεῖται ἡ βασικὴ καὶ θεμελιώδης ἀρχὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ἡ κοινωνία με την καθ’ όλου Εκκλησία γίνεται διά της τοπικής Εκκλησίας καί ἡ καταδικαστικὴ ἀπόφαση γιὰ ἐκκλησιαστικὰ ἐγκλήματα μιᾶς τοπικῆς Ἐκκλησίας ἰσχύει σὲ ὅλη τὴν ἀνὰ τὴν οἰκουμένη Ἐκκλησία (Ἀποστολικὸς-12, -32, Ἀντιοχείας-6, Καρθαγένης-9)
γ) Δεν αναχειροτονήθηκαν όσοι έλαβαν ψευτο-χειροτονία στο σχίσμα
δ) Δεν αναχειροτονήθηκαν όσοι έλαβαν ψευτο-χειροτονία από καθηρημένους και αναθεματισμένους.
ε) Δεν αναχειροτονήθηκαν όσοι έλαβαν ψευτο-χειροτονία από αυτοχειροτόνητος και αχειροτόνητους
όπως διελάμβανε σχετική απόφαση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου για το Μελιτιανό Σχίσμα και όπως ἔπραξε πρόσφατα τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ὅταν δύο «ἐπίσκοποι» παλαιοημερολογῖτες ἐντάχθηκαν στὴ δικαιοδοσία Του στὶς ΗΠΑ. Τοὺς χειροτόνησε ὡς ἀχειροτόνητους!
δ) Οι πρώην σχισματικοί “επίσκοποι”, δὲν ὑποτάχθηκαν στοὺς κανονικοὺς ἐπισκόπους όπως προβλέπει ο Α-8 ποὺ ἀντιμετώπισε τὸ ζήτημα τῆς ἐπιστροφῆς σχισματικῶν κληρικῶν (τῶν Καθαρῶν) στὴν ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία, ὅπου διαλαμβὰνεται: «ὁ μέν ἐπίσκοπος τῆς (κανονικής) ἐκκλησίας ἕξει τό ἀξίωμα τοῦ ἐπισκόπου· ὁ δέ ὀνομαζόμενος παρά τοῖς λεγομένοις Καθαροῖς ἐπίσκοπος (δηλ. ο πρώην σχισματικός επίσκοπος), τήν τοῦ πρεσβυτέρου τιμήν ἕξει· πλήν εἰ μή ἄρα δοκοίη (= ἐάν φανεῖ καλό) τῷ (κυριάρχῃ) ἐπισκόπῳ, τῆς τιμῆς τοῦ ὀνόματος αὐτόν μετέχειν … ἵνα μή ἐν τῇ πόλει δύο ἐπίσκοποι ὦσιν».
Αντίθετα παραμένουν ὡς “παράλληλοι” ἐπίσκοποι μὲ τοὺς κανονικοὺς ἐπισκόπους στὴν ἴδια ἐπισκοπή. Μάλιστα, δὲν ἔχουμε μόνο παράλληλη ὕπαρξη δύο ἐπισκόπων κατὰ παράβαση τοῦ Α-8 ποὺ ἐπιτάσσει «ἳνα μὴ ἐν τῇ πόλει δύο ἐπίσκοποι ὦσιν», ἀλλὰ ἔχουμε καὶ τὴν δημιουργία παράλληλης Ἐκκλησίας καὶ παράλληλης Συνόδου στο έδαφος άλλης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας…
Δεν υπάρχει ἱστορικὸ καὶ κανονικὸ προηγούμενο ἕνα συνονθύλευμα καθηρημένων, αφορισμένων, αὐτοχειροτόνητων, σχισματικῶν μὲ μία πράξη νὰ “ἀποκαθίσταται”, νὰ συγκροτεῖται σὲ «ἑνωτικὴ σύνοδο» καὶ ταυτόχρονα νὰ λαμβάνει «αὐτοκεφαλία» — ἀξιοζήλευτη ὡς fast track διαδικασία! Και αυτό περιφρονώντας την αποστολική αλλά και κανονική επιταγή που προβλέπει τον «νεόφυτον» ή τον «ἐκ φαύλης διαγωγῆς, οὐ δίκαιόν ἐστι πάραυτα προχειρίζεσθαι ἐπίσκοπον· ἄδικον γάρ, τὸν μηδέπω πεῖραν ἐπιδειξάμενον, ἑτέρων εἶναι διδάσκαλον», βλ. Αποστ-80 καί Α-2, Λαοδικείας-3, Ἁγ. Κυρίλλου-4)! Εδώ, το ἔσπευσε ἀμέσως νὰ τους χορηγήσει τὴν ὕψιστη ἐκκλησιαστικὴ βαθμίδα τῆς Αὐτοκεφαλίας σε ανθρώπους που είχαν γεννηθεί και ανδρωθεί πνευματικά στο 25ετές σχίσμα και τώρα απολλαμβάνει τα των επιλογών Του ντροπιάζοντας όμως την Εκκλησία.
Ἐφ’ ὅσον ὁ ἀναγνωριζόμενος ἀπὸ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες κανονικὸς Μητροπολίτης Κιέβου Ὀνούφριος και οι λοιποί κανονικοί επίσκοποι δὲν ἐκοιμήθησαν, δὲν παραιτήθηκαν, δὲν ἀπουσίασαν ἀδικαιολόγητα ἑξάμηνο ἀπὸ τὴν ἐπαρχία τους, δὲν καταδικάστηκαν γιὰ κανονικὸ παράπτωμα, πῶς ἐκλέγεται ὡς «Μητροπολίτης Κιέβου» κάποιος ἄλλος ἐπίσκοπος; Δὲν ἀπαγορεύεται αὐτὸ ἀπὸ τὸν ΑΒ-16 ποὺ διακελεύει «Διὰ τὰς φιλονεικίας τε καὶ ταραχάς, τὰς ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίᾳ συμβαινούσας, καὶ τοῦτο ὁρίσαι ἀναγκαῖόν ἐστι· τό, μηδενὶ τρόπῳ ἐπίσκοπον καταστῆναι ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, ἧς ἔτι ὁ προεστὼς ζῇ καὶ ἐν τῇ ἰδίᾳ συνίσταται τιμῇ, εἰμὴ αὐτὸς ἑκὼν τὴν ἐπισκοπὴν παραιτήσεται. Χρὴ γὰρ πρότερον τὴν αἰτίαν τοῦ μέλλοντος τῆς ἐπισκοπῆς ἐκδιώκεσθαι, κανονικῶς ἐξεταζομένην, εἰς πέρας ἄγεσθαι, εἶθ᾿ οὕτω, μετὰ τὴν αὐτοῦ καθαίρεσιν, ἕτερον ἀντ᾽ αὐτοῦ εἰς τὴν ἐπισκοπὴν προβιβάζεσθαι»;
Εντελώς αντικανονικά ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης ἀπαιτεῖ ἀπὸ τὸν ἀναγνωριζόμενο ἀπὸ ὅλη τὴν Ὀρθοδοξία ὡς κανονικὸ «Μητροπολίτη Κιέβου» νὰ πάψει νὰ ἀποκαλεῖται μὲ τὸν κανονικό του τίτλο, τὸν ὁποῖο ἀναγνωρίζουν ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.
Εἶναι αντίθετη μὲ τοὺς ἱεροὺς κανόνες ἡ ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου νὰ δεχθεῖ ἀρχιερεῖς ἄλλης Ἐκκλησίας ἄνευ ἀπολυτηρίου γράμματος καὶ χωρὶς τὴν ἄδεια τοῦ κυριάρχου-κανονικοῦ Πατριάρχου τους; Οἱ κανόνες Ἀποστολικὸς-14, -15, Α-16, Σαρδικῆς-15, Καρθαγένης -63(54) τὸ ἀπαγορεύουν κατηγορηματικά.
Βάσει ποίου εκκλησιαστικού κανόνα μία Αὐτόνομη Ἐκκλησία, μὲ ἰδιαίτερα ἔντονη ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ (χιλιάδες ἐνορίες, χιλιάδες μοναχοὺς καὶ ἑκατομμύρια πιστῶν), ποὺ μέχρι σήμερα ἀναγνωριζόταν ἀπὸ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ὅτι αὐτὴ καὶ μόνο αὐτὴ ἐκφράζει τὸ σύνολο τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Οὐκρανίας, «ἐξαφανίζεται» ἀπὸ τὸν ἐκκλησιαστικὸ χάρτη γιὰ νὰ δημιουργηθεῖ χῶρος νὰ ἱδρυθεῖ μία «νέα» Ἐκκλησία;
Και τελικά, είναι δυνατόν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες να αναγνωρίσουν ότι οι ενέργειες και πράξεις ενός τσαρλατάνου αχειροτόνητου ψευτο-επισκόπου παρέχουν την τελετουργική του μυστηρίου της Ιερωσύνης Θεία Χάρη; Είναι δυνατόν ένας αχειροτόνητος να χειροτονεί κανονικούς επίσκόπους; Από πότε οι αυτοχειροτόνητοι έχουν Αποστολική Διαδοχή;
ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ: ΑΠΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ;
Δυστυχῶς, τὸ ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα τῆς Οὐκρανίας ἐξελίσσεται ἀπὸ πρόβλημα κανονικῆς ὑφῆς σὲ μεῖζον ἐκκλησιολογικό πρόβλημα, μὲ ἀπροσδιόριστες γιὰ τὴν ὥρα συνέπειες καὶ διαστάσεις:
Ἔχουμε στὴ νεώτερη ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία γιὰ πρώτη φορὰ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη νὰ προσδίδει στὰ «πρεσβεῖα τιμῆς» – ποὺ ἀναμφισβήτητα ἡ Ὀρθόδοξη παράδοση Τοῦ ἀναγνωρίζει – ἔννοια πρωτείου ἐξουσίας παπικοῦ τύπου.
· Πρωτεῖο τιμῆς (πρεσβεῖα τιμῆς):
1. Συντονιστικὸς ρόλος στὶς πανορθόδοξες σχέσεις.
2. Ἒκφραση καὶ ὑλοποίηση ἀποφάσεων ποὺ λαμβάνουν ἐν Συνόδῳ οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.
· Παπικὸ πρωτεῖο ἐξουσίας:
1. Ὁ πάπας ἐνεργεῖ ὑπερορίως, ὄχι μόνο στὰ ὅρια τοῦ Πατριαρχείου Ρώμης, ἀλλὰ στὴν καθ’ ὅλου Ἐκκλησία.
2. Ὁ πάπας ἀποφασίζει κυριαρχικά καί ἀνεξάρτητα ἢ καὶ ἀντίθετα μὲ τὴ γνώμη τῶν κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν.
3. Οἱ λοιποὶ ἐπίσκοποι ὑποχρεοῦνται νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν παπικὴ ἀπόφαση.
4. Ἡ παπικὴ ἀπόφαση δὲν χρήζει ἐγκρίσεως ἀλλὰ οὔτε προσβάλλεται οὔτε ἀναιρεῖται.
Σας παρακαλώ πολύ, πείτε μου, οι ενέργειες του Οικουμενικού Πατριάρχου στο Ουκρανικό τι σας θυμίζουν; Ορθόδοξα πρεσβεία τιμής ή παπικό πρωτείο εξουσίας;
Και έτι πλέον: η καινοφανής στην Ορθόδοξη Εκκλησία απαίτηση του Οικουμενικού πατριάρχου Αυτός να επιλαμβάνεται των σοβαρών υποθέσεων των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και να μπορεῖ νὰ ἐπεμβαίνει ὑπερορίως, στὴν ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀκόμα καὶ «αὐτεπαγγέλτως καί ὡς ἐκ καθήκοντος» «οὐ μόνον ἔνθα περί Δογμάτων καί ἱερῶν Παραδόσεων καί Κανονικῶν Ἐκκλησιαστικῶν Διατάξεων ἤ περί γενικῶν ζητημάτων ἀφορώντων εἰς ὁλόκληρον τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί ἐν πᾶσι τοῖς σχετικῶς σπουδαίοις ἐπί μέρους ζητήμασι τοῖς ἐνδιαφέρουσι ταύτην ἤ ἐκείνην τήν Τοπικήν Ἐκκλησίαν», φέρνει στο μυαλό τὸ Διάταγμα Dictatus Papae (1075), τοῦ πάπα Γρηγορίου Ζ ́. Στο παπικό Διαταγμα ἀναγράφεται ἡ ἀπαίτηση νὰ ὑποβάλλονται στόν πάπα πρὸς λύση ὅλες οἱ “cause majores” (μείζονες ὑποθέσεις) τῶν ἀνὰ τὴν οἰκουμένη Ἐκκλησιῶν! Καὶ οἱ συνειρμοὶ συνεχίζονται ἂν θυμηθοῦμε τὶς φράσεις τοῦ θεωρητικοῦ τῆς παπικής Γρηγοριανῆς μεταρρύθμισης, του καρδιναλίου τῆς Silva Candida (1053-1054) στὸ σύγγραμμά του “De sancta romana ecclesia” ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης εἶναι «ἡ μητέρα ὅλων των Ἐκκλησιῶν» (mater omnium ecclesiarum), ὁ ἄξονας, ἡ πηγὴ καὶ ἡ ἀρχὴ (cardo, fons et origo), ἡ κορυφὴ καί το θεμέλιό τους (vertex et fundamentum).
Καταλαβαίνουμε, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί, που οδηγείται η Ορθόδοξη εκκλησιολογία μας …
Συνεπῶς, ἡ εὐθύνη ὅλων ὅσων συμπράξουν ἢ διὰ τῆς σιωπῆς δώσουν τὴ δυνατότητα νὰ παγιωθοῦν αὐτὲς οἱ παπικές ἀντιλήψεις καὶ πρακτικὲς στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θὰ εἶναι μεγάλη. Ἡ τυχόν ἀνοχὴ θὰ καταλογιστεῖ ὡς συνενοχή.
Οἱ ἐπίσκοποί μας, μάλιστα, ποὺ ἔχουν δώσει ὅρκο σεβασμοῦ στοὺς ἱεροὺς κανόνες, στήν τήρηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς τάξεως καὶ στὴ διατήρηση ἀνοθεύτου τῆς Ὀρθοδόξου ἐκκλησιολογίας εἶναι βέβαιο πώς κατανοοῦν πλήρως τὴν μεγίστη εὐθύνη τους ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Λαοῦ Του καὶ θὰ σταθοῦν ἐν Συνόδω «ὀρθοτομοῦντες τὸν λόγον τῆς Ἀληθείας».
Το ευχόμαστε, προσευχόμαστε γι’ αυτό και τρέμουμε σε τυχόν αντίθετη και αντίθεη επιλογή τους.
· * Για την τεκμηρίωση της παρούσης εισηγήσεως βλ. Γκοτσόπουλος Αν., Συμβολή στον διάλογο για το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο, εκδ. Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 2019
tasthyras.wordpress.com