Tοῦ κ. Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ
Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ ἔχει προϊστορία. Ναί, ἔχει γραφεῖ ὡς σχόλιο1, ἀπὸ τὸν ὑποφαινόμενο, πρὶν 20 συναπτὰ ἔτη παραμένοντας πάντα ἐπίκαιρο -ὅπως τὸ κάθε τι ποὺ σχετίζεται μὲ τὸν ἀποκρυφισμὸ καὶ τὴν παραθρησκεία- καθὼς ρίχνει μιὰ γρήγορη ματιὰ στὸν Νευρογλωσσικὸ Προγραμματισμὸ (Neuro-Linguistic Programming – NLP) μιὰ ψευδοεπιστημονική, ὁλιστική, ἐναλλακτική, ἐνεργειακὴ πρακτική, ποὺ μόλις ξεμύτιζε τότε στὴ χώρα μας καὶ ποὺ σήμερα ἔχει κατακλείσει κι ἔχει παγιδεύσει τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα. Ἀλλά, ἄς δοῦμε τό κείμενο.
Τὴν Παρασκευή, λοιπόν, 13 Ὀκτωβρίου 2000, ὅσοι Ἀθηναῖοι ξεφυλλίσαμε τὸ νέο φύλλο τῆς ἐφημερίδας τοῦ Ἀττικοῦ Μετρὸ (Metrorama), σίγουρα ἐντυπωσιαστήκαμε ἀπὸ τὴν «εἴδηση» τῆς δεύτερης σελίδας: «Ἄλλος ἄνθρωπος σὲ τρεῖς μόνο μέρες!». Ἡ εἴδηση μᾶς ἐνημέρωνε ὅτι ὁ dr Ἀντώνης Καλογήρου καὶ ἡ ἐπιστημονικὴ ὁμάδα του, ποὺ ἐφαρμόζει ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ ‘80 τὶς ἀρχὲς τοῦ νευρογλωσσικοῦ προγραμματισμοῦ στὴν Ἀγγλία, ἀλλάζοντας τὴ ζωὴ χιλιάδων ἀνθρώπων, ὀργανώνουν ἐντός τοῦ Νοεμβρίου δύο τριήμερα σεμινάρια στὴν Ἑλλάδα… Ἀθήνα… καί… Θεσσαλονίκη… Ἡ συγκίνηση εἶναι εὔλογη, καθὼς ἀρκετοὶ ἄνθρωποι γνωρίζουν, ἤδη, ὅτι μὲ τὴ μέθοδο τοῦ νευρογλωσσικοῦ προγραμματισμοῦ μποροῦν σὲ τρεῖς μέρες νὰ ἀλλάξουν τὴ ζωή τους. Πρόκειται γιὰ μία καθαρὰ ἐπιστημονικὴ μέθοδο ποὺ βοηθάει ἀνθρώπους… νὰ ἀνακαλύψουν καὶ νὰ ἀξιοποιήσουν τὶς ἀπίστευτες δυνάμεις ποὺ κρύβουν μέσα τους… Ἄνθρωποι ποὺ χρόνια βασανίζονταν ἀπὸ ἐξαρτήσεις… ἔλυσαν τὸ πρόβλημά τους μέσα σὲ τρεῖς μέρες. Ἄλλοι ἀνακάλυψαν τέτοιες δυνάμεις μέσα τους, ὥστε μπόρεσαν ξαφνικὰ νὰ διαπεράσουν μὲ τὸ χέρι τους ἕνα χοντρὸ κοντραπλακὲ θαλάσσης… ἢ νὰ περπατήσουν πάνω σε ἀναμμένα κάρβουνα. Κι αὐτὰ ἀκριβῶς θὰ ξανασυμβοῦν μπροστὰ στὰ ἔκπληκτα μάτια ὅλων, στὴ διάρκεια τῶν δύο τριημέρων σεμιναρίων… Ἀλλά… τὸ πιὸ οὐσιαστικὸ εἶναι ὅτι ὅσοι πάρουν μέρος στὰ σεμινάρια αὐτὰ θὰ φύγουν ἔχοντας ἀνακαλύψει τὸ μυστικό τῆς ἐπιτυχίας, ἀλλὰ καὶ τῆς προσωπικῆς εὐτυχίας τους… Γιὰ περισσότερες πληροφορίες… Ἰνστιτοῦτο Δυναμικῆς Ἀνάπτυξης…».
Ἴσως πολλοὶ νὰ μὴ γνωρίζουν τὸν Ἀντώνη Καλογήρου. Κάποιοι ἄλλοι ἴσως νὰ τὸν γνωρίζουν σὰν «ψυχολόγο», ποὺ ἀσχολεῖται μὲ «βιωματικὰ σεμινάρια» γιὰ τὴν «ἀνάπτυξη τοῦ κρυμμένου δυναμικοῦ» ἢ σὰν «δάσκαλο τῆς Θετικῆς Σκέψης». Σίγουρο πάντως εἶναι ὅτι ἡ ὀργάνωσή του: «Success Dynamics – Ἡ Δυναμική τῆς Ἐπιτυχίας» περιλαμβάνεται στὸν κατάλογο τῶν 422 ὁμάδων, ποὺ εἶναι πλήρως ἀσυμβίβαστες μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ Πίστη καὶ ποὺ καταρτίστηκε ἀπὸ τὴ «Ζ΄ Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη Ἐντεταλμένων Ἱερῶν Μητροπόλεων γιὰ θέματα αἱρέσεων καὶ παραθρησκείας» (Ἁλίαρτος, 20 – 26/9/1995).
Ἀκόμη, ἔχει μεγάλη σημασία νὰ γίνει γνωστό, ὅτι στὸ ἄρθρο τῆς ἐφημερίδας Μετρόραμα, δὲν ἀναφέρεται τὸ 3ο «σεμινάριο», ποὺ εἶχε προγραμματιστεῖ στὴν Κύπρο (1, 2 καὶ 3 Δεκεμβρίου 2000) καὶ ποὺ εἶχε ἐξαγγελθεῖ ἀπὸ τὰ διαφημιστικὰ ἔντυπα τῆς νέας ὀργάνωσης τοῦ Ἀντώνη Καλογήρου: «Ἰνστιτοῦτο Δυναμικῆς Ἀνάπτυξης». Κατὰ ἔγκυρες πληροφορίες ἀπὸ τὴ Λευκωσία, ὁ Ἀντώνης Καλογήρου καὶ ἡ «ἐπιστημονικὴ ὁμάδα του» βρέθηκαν ἀντιμέτωποι μὲ τὴν Κυπριακὴ Ἀστυνομία καὶ οἱ Κύπριοι ἔχασαν τὴ μοναδικὴ εὐκαιρία νὰ ἐπιλύσουν ὅλα τους τὰ προβλήματα σὲ τρεῖς μόνο μέρες!
Πέραν ὅμως ἀπὸ τὸν Ἀ. Καλογήρου καὶ τὴ νέα ὀργάνωσή του, παραμένει τὸ ἐρώτημα: Τί εἶναι ὁ νευρογλωσσικὸς προγραμματισμὸς (NLP); Ἔχει πράγματι τόσο ἐντυπωσιακὲς ἐπιτυχίες, ὥστε ὅσοι τὸν ἀσκοῦν νὰ δηλώνουν ὅτι θὰ ἀλλάξουν τὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων «σὲ τρεῖς μόνο μέρες»; Ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ἐν δυνάμει, μέσα του «ἕνα τεράστιο δυναμικὸ» ἀναξιοποίητο, ποὺ κάποιοι μποροῦν μὲ «τεχνικὲς» νὰ ἀφυπνίσουν; Τί σχέση μπορεῖ νὰ ἔχει ἐδῶ ἡ πυροβασία -ὅταν αὐτὴ εἶναι «γνήσια», δηλαδὴ «παραφυσικὴ / μεντιουμιστικὴ κατάσταση» κι ὄχι ἀποτέλεσμα ἀπάτης- μὲ τὴν εὐτυχία τοῦ ἄνθρωπου στὴ ζωή;
Ἀνατρέχοντας στὴ διεύθυνση: mckenna-breen.com2, τῆς ὀργάνωσης Mckenna – Breen, ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες «φίρμες» τοῦ NLP στὴ Μ. Βρετανία, μαθαίνουμε ὅτι: «Ὑπάρχει ἀπόλυτη συγγένεια μεταξὺ νευρογλωσσικοῦ προγραμματισμοῦ καὶ ὑπνωτισμοῦ, γιατί μεγάλο μέρος τῆς ἀνάπτυξης τοῦ NLP προέρχεται ἀπὸ τὴ μελέτη τοῦ ὑπνωτισμοῦ καὶ διαδοχικὰ ὁ ὑπνωτισμὸς εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἐργαλεῖα ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὸν NLP».
Ἀνατρέχοντας σὲ γνωστὴ Ἐγκυκλοπαίδεια (Πανόραμα ‘97, Ἐγκυκλοπαίδεια 2002) πληροφορούμεθα ὅτι ὑπνωτισμὸς εἶναι: Ἡ τεχνητὴ πρόκληση ὕπνου. Σὲ ἀντίθεση ὅμως μὲ τὸν φυσιολογικὸ ὕπνο, κατὰ τὸν ὑπνωτισμὸ μερικὰ μέρη τοῦ ἐγκεφάλου παραμένουν ἐνεργὰ καὶ διαμέσου αὐτῶν πετυχαίνεται ἡ ἐπαφὴ τοῦ ὑπνωτιστῆ μὲ τὸν ὑπνωτιζόμενο. Στὴν ἀρχὴ ὁ ὑπνωτιζόμενος αἰσθάνεται ἠρεμία καὶ βάρος στὸ σῶμα καὶ στὰ βλέφαρά του, ἐνῶ διατηρεῖ τὴν ἀκοή του. Στὴ συνέχεια ἐμφανίζεται ὑπνηλία καὶ νάρκωση, ἐνῶ ἡ ἀκοὴ καὶ ἡ μνήμη λειτουργοῦν μόνο σὲ σχέση μὲ τὸν ὑπνωτιστή. Ἔπειτα ὁ ὑπνωτιζόμενος δὲ θυμᾶται τίποτε ἀπὸ ὅσα προηγήθηκαν καὶ κάνει ὅ,τι τοῦ ὑποβλήθηκε… Ὁ ὑπνωτισμὸς χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴν καταπολέμηση διάφορων νευρώσεων καὶ νευρωτικῶν καταστάσεων καὶ γιὰ τὴ δημιουργία χειρουργικῆς ἀναισθησίας. Ὅμως σὲ πολλὲς περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε καὶ γιὰ ἄνομους σκοποὺς (διάπραξη ἐγκλημάτων, κλοπῶν κ.λπ.), γιατί ὁ ὑπνωτισμένος ἐκτελεῖ ἀσυνείδητα ὅλες τὶς παραγγελίες τοῦ ὑπνωτιστῆ του καί, ὅταν ξυπνήσει, δὲ θυμᾶται τίποτα.
Πέραν ὅμως ἀπὸ μία προσπάθεια ἐπιστημονικῆς περιγραφῆς τοῦ φαινομένου τοῦ ὑπνωτισμοῦ, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται ἀπὸ τὸν περασμένο αἰώνα σὲ ἐρευνητικὸ / πειραματικὸ στάδιο, ὁ ὑπνωτισμὸς πάντοτε χρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα «βιωματικά», δηλαδή, γιὰ σκοποὺς λατρευτικοὺς στὰ πλαίσια μυστηριακῶν καὶ παγανιστικῶν θρησκειῶν. Ὁ ὑπνωτισμὸς παραμένει πάντα συνδεδεμένος μὲ τὴ μαγεία καὶ τὸν ἀποκρυφισμό, ἄλλα συχνὰ καὶ μὲ τὴν ἐγκληματικότητα. Ἡ περιορισμένη ἐρευνητικὴ ἐργασία, ποὺ σήμερα διεξάγεται σὲ κάποια πανεπιστήμια δὲν ἐπιτρέπει στὴν ἐπιστήμη νὰ θεωρήσει τὸν ὑπνωτισμὸ σὰν θεραπευτικὸ μέσον. Κι αὐτὸ ὄχι γιατί δὲν ὑπάρχει ἐπιστημονικὸ ἐνδιαφέρον γύρω ἀπὸ τὸ σχετικὸ θέμα, ἀλλὰ διότι ἀπὸ τὴ φύση του τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἅπτεται τῆς ὑπαρξιακῆς σφαίρας τῆς ἀνθρώπινης ὑπόστασης, χώρου ποὺ ἀποκλείει τὴν πρόσβαση στὴ σύγχρονη ἐπιστήμη, ἀφήνει ὅμως μεγάλα περιθώρια ἐκμετάλλευσης τοῦ φαινομένου σὲ σωρεία τσαρλατάνους, μάγους, ἀποκρυφιστές, «ψυχολόγους» καὶ πρακτικοὺς «ψυχοθεραπευτές». Ἐξ ἄλλου, ἡ δῆθεν «θεραπευτικὴ» προσέγγιση διὰ τοῦ ὑπνωτισμοῦ, ποὺ εἶναι γνωστὸς καὶ μὲ τὰ πιὸ «εὔπεπτα» ὀνόματα τῆς ὕπνωσης καὶ τῆς ὑπνοθεραπείας, πραγματοποιεῖται συνήθως ἀπὸ «ἐπαγγελματίες» ὑπνωτιστὲς καὶ μέλη παραθρησκευτικῶν ὁμάδων ποὺ καμία ἐπιστημονικὴ κατάρτιση δὲν διαθέτουν, ἀλλὰ βασίζονται στὸν ἐντυπωσιασμὸ καὶ στὴν ἐξάρτηση, ποὺ δημιουργοῦν στὰ μέλη τῶν ὀργανώσεών τους. Οἱ δὲ «θεραπευόμενοι» ἀπὸ αὐτὲς τὶς μεθόδους -ὅταν δὲν τίθεται τὸ θέμα τῆς ἀπάτης- συνήθως καλοῦνται νὰ πληρώσουν μὲ βαρὺ τίμημα -πέραν τοῦ χρηματικοῦ-, σωματικό, ψυχολογικὸ καὶ ὑπαρξιακό, τὴν ἐμπλοκή τους μὲ τὸν «ψυχοθεραπευτή»/ὑπνωτιστὴ καὶ τὶς μεθόδους του.
Σήμερα, ἡ χρήση αὐτῆς τῆς ἐπικίνδυνης γιὰ τὸν ἄνθρωπο ψευδοεπιστημονικῆς πρακτικῆς ἔχει, ὅπως προαναφέραμε, κατακλείσει τὸν κόσμο καὶ εἰδικὰ τὴ χώρα μας. Ἔχει διεισδύσει σὲ ὅλους τοὺς ἐναλλακτικούς, ὁλιστικοὺς κι ἐνεργειακούς, δῆθεν θεραπευτικοὺς χώρους, ἔχει ἐνδυθεῖ τὸν μανδύα τῆς ἐπιστήμης καὶ χρησιμοποιώντας λέξεις ὅπως: «κβαντική», «βιοανάδραση», «life coaching» (προπόνηση ζωῆς) κ.ἄ παρασύρει ἀνυποψίαστα θύματα ποὺ πιστεύουν ὅτι ἀντιμετωπίζουν ἐπιστήμονες καὶ ἐπιστημονικὴ μεθοδολογία3.
Στὴν χειρότερη περίπτωση ἔχουμε ἐπιστήμονες κάποιου ἐπιστημονικοῦ κλάδου, ἀστροφυσικοὺς π.χ., πού ἐκμεταλλευόμενοι τὸν τίτλο τους, διαδίδουν τὶς προσωπικές τους «θρησκευτικὲς» πεποιθήσεις, μετέχοντες σὲ σεμινάρια καὶ διαλέξεις, συχνὰ ὑπό τὴν στέγη ἀποκρυφιστικῶν ὀργανώσεων, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι.
Ἡ Ἐκκλησία, τέλος, σαφῶς μᾶς ἀποτρέπει ἀπὸ τὴ χρήση αὐτῶν τῶν μεθόδων, προτείνοντάς μας τὰ δικά της μέσα γιὰ τὴν Σωτηρία καὶ τὸν Ἁγιασμό μας.
Τὰ περιεχόμενα τοῦ ἐν λόγω ἄρθρου ἀποτελοῦν ἀπόψεις ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἐπιστημονικὲς καὶ δὲν ἔχουμε τὴν πρόθεση νὰ προσβάλουμε τὴν τιμὴ καὶ τὴν ὑπόληψη κανενός, τὴν ὁποία δηλώνουμε ὅτι σεβόμεθα δεόντως.
Σημειώσεις:
- «Διάλογος», τ. 23, Ἰαν.-Μάρτ. 2001, σσ. 44-45. 2. Δέν ὑφίσταται πλέον· ἀντ’ αὐτῆς: amazon.co.uk 3. Βλ. καί «Διάλογος», τ. 78, Ὀκτ.-Δεκ. 2014, σσ. 23-24, «Διάλογος», τ. 73, Ἰούλ.-Σεπ. 2013, σσ. 5-8, «Διάλογος», τ. 72, Ἀπρ.-Ἰούν. 2013, σσ. 19-23 καί archive.is