Τοῦ κ. Νικολάου Μάννη, Ἐκπαιδευτικοῦ
Προσφάτως πολλοὶ Μητροπολίτες τοποθετήθηκαν δημοσίως, γράφοντας πὼς ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται οὐσιαστικὰ «ἐν διωγμῷ». Τοῦτο δὲ ἀπέδειξε, γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, ἡ πρόσφατος ἀπόφασι τῆς Πολιτείας.
Ὅμως, γιὰ νὰ γνωρίζουμε τὴν πᾶσα ἀλήθεια, γιὰ αὐτὸν τὸν διωγμὸ δὲν εὐθύνεται μόνο ἡ Πολιτεία, ἀλλά καὶ ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία, ἡ ὁποία δέχθηκε τὸ 1969, μὲ τὸν τότε Καταστατικό της Χάρτη, νὰ μετατραπεῖ σὲ Νομικὸ Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους Ἱεράρχες τῆς συγχρόνου Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας [1], ὁ τότε Μητροπολίτης Σισανίου & Σιατίστης Πολύκαρπος Λιώσης (+1996), ἔγραψε προφητικῶς, ἐκείνη τὴν περίοδο, πὼς, μὲ τὴν πρᾶξι αὐτήν, ἡ Ἱεραρχία «ἐπισήμως καὶ τελεσιδίκως ἀπέκοψε τὴν κεφαλὴν τῆς Ἐκκλησίας, ἥτις ἐστὶν ὁ Χριστός, καὶ ἀντ’ αὐτῆς ἔθεσε τὸν Νόμον τοῦ Κράτους, αὐτὸς δὲ ὡς κεφαλὴ τοῦ Νομικοῦ Προσώπου «Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος», αὐτὸς θὰ κατευθύνῃ τὴν Ἐκκλησίαν, ὡς κεφαλὴ πλέον, ὅπου βούλεται, καὶ εἰς τὴν διάλυσιν ἀκόμη» [2].
Ἀνατρέχοντας σὲ μιὰ ἄλλη σελίδα τῆς Ἱστορίας (λίγο παλαιότερα καὶ λίγο βορειότερα), ἂς θυμηθοῦμε τί ἔγινε μὲ τὴν Ρωσικὴ Ἐκκλησία μετὰ τὴν κατάληψη τῆς ἐξουσίας ἀπὸ τοὺς Μπολσεβίκους. Μόλις τὸ Σοβιετικὸ Κράτος διεπίστωσε ὅτι ἀπέτυχε νὰ ἐπιβάλλει στοὺς πιστοὺς τὸ κατασκεύασμά του, τὴν λεγομένη «Ζῶσα Ἐκκλησία», ἀνεγνώρισε νομικῶς τὴν Ρωσικὴ Ἐκκλησία, ἀφοῦ ὅμως πρῶτα ἡ τότε Διοικοῦσα Ἱεραρχία της, μὲ προκαθήμενο τὸν Μητροπολίτη Σέργιο, ἐξέδωσε τὴν περίφημη «Διακήρυξη» τοῦ 1927, μὲ τὴν ὁποία δηλώθηκε ἀφενὸς μὲν ἡ ἀπόλυτη ταύτισι Κράτους-Ἐκκλησίας, ἀφετέρου δὲ ἡ ἀναγκαιότητα γραπτῆς δηλώσεως γιὰ πλήρη πίστι, πρὸς τὴν σοβιετικὴ κυβέρνηση, ὅλων τῶν κληρικῶν ποὺ ἐξακολουθοῦσαν νὰ ἀντιδροῦν ἐναντίον της [3].
Τί ἔκαμε λοιπὸν ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας τότε; Δυστυχῶς ἀπέκοψε καὶ αὐτὴ τὴν Κεφαλὴν τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Χριστόν, καὶ ἔθεσε στὴν θέσι Του τοὺς Νόμους τοῦ Σοβιετικοῦ Κράτους, ἕνας ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἦταν καὶ τὸ κλείσιμο καὶ ἡ καταστροφὴ ἀρκετῶν ναῶν… Τί συνέβη δὲ σὲ ὅσους δὲν δέχθηκαν τὴν «Διακήρυξη»; Ἂς ἀνατρέξει ὅστις ἐνδιαφέρεται στὶς πηγές, γιὰ νὰ καταμετρήσει, ἂν μπορεῖ, τὶς χιλιάδες τῶν νέων μαρτύρων, ἱεραρχῶν, ἱερέων, μοναχῶν καὶ λαϊκῶν, ποὺ ἀρνήθησαν νὰ ὑποταχθοῦν καὶ ἐκδιώχθησαν μέχρι θανάτου ἀπὸ τὸ καθεστώς.
Ἐνταῦθα θὰ παραθέσω δύο μόνον χαρακτηριστικὰ περιστατικά, τὰ ὁποῖα ἀποδεικνύουν ὅτι ἂν εἴμαστε ἀληθινὰ πιστοί, ἡ Κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Κύριός μας, θὰ εἶναι δίπλα μας καὶ θὰ τὸ ἀποδεικνύει μὲ κάθε τρόπο, στηρίζοντάς μας στὶς δύσκολες στιγμές.
Τὰ περιστατικὰ κατέγραψε ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Χιλῆς Λεόντιος Φιλίπποβιτς (+1971), ὁ ὁποῖος ζοῦσε τότε στὴν Οὐκρανία καὶ διέσωσε πολύτιμες πληροφορίες ἀπὸ τοὺς διωγμούς. Ἀπὸ κείμενό του τὰ ἀντέγραψε, τὰ μετέφρασε στὴν ἀγγλική καὶ τὰ δημοσίευσε ὁ Καθηγητὴς τῆς Συγχρόνου Εὐρωπαϊκῆς καὶ Ρωσικῆς Ἱστορίας τοῦ Πανεπιστήμιου τοῦ Δυτικοῦ Ὀντάριο Καναδᾶ Δημήτριος Ποσπιελόφσκι (+2014). Παρουσιάζονται γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα:
«Ὁ ἴδιος μάρτυρας, ὁ Λεόντιος, μοναχὸς τοῦ Κιέβου μὲ μεταπτυχιακὸ θεολογικὸ πτυχίο ποὺ ἔγινε Ἐπίσκοπος κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου καὶ ἐτελειώθῃ ὡς Ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος τῆς Χιλῆς, ἀνέφερε καὶ ἄλλες θαυματουργικὲς ἐκδηλώσεις ποὺ ἐμφανίστηκαν δημοσίως σὲ χιλιάδες ἀνθρώπους καὶ προκάλεσαν βίαιες ἀντιδράσεις ἀπό τοὺς Σοβιετικούς:
«Τὸ πιὸ ἐκπληκτικὸ ἦταν ἡ ἀνακαίνιση τῆς ἐκκλησίας Σρετένσκαγια στὴν ἀγορὰ Σενόι τοῦ Κιέβου. Ἡ ἐκκλησία εἶχε δύο ἐπιχρυσωμένους τρούλλους [4]… ποὺ ἀπὸ τὴν πολυκαιρία ἀμαυρώθηκαν σὰν νὰ εἶχαν καλυφθεῖ μὲ γκρὶ χρῶμα. . . Στὴν συνέχεια, ἕνα φθινοπωρινὸ βράδυ, ἕνας Ἑβραῖος, ποὺ κατοικοῦσε κοντά, εἶδε μιὰ τόσο φωτεινὴ λάμψι ἀπὸ τοὺς κάποτε ἐπιχρυσωμένους τρούλλους, ποὺ πίστεψε ὅτι ἡ ἐκκλησία ἔπιασε φωτιά, καὶ κάλεσε τὴν πυροσβεστική. Ἀλλὰ ἀντὶ γιὰ φωτιά, διαπιστώθηκε πὼς ἐπρόκειτο γιὰ μιὰ ξαφνικὴ λάμψι τῶν τρούλλων. Τὸ φῶς ἔλαμπε καὶ κινοῦταν ἀπὸ τόπο σὲ τόπο, ἐνῶ οἱ θόλοι φλέγονταν. Μέχρι τὸ ἑπόμενο πρωὶ ὑπῆρχε ἤδη ἕνα τεράστιο πλῆθος ἔμπροσθεν τῆς ἐκκλησίας. Ἡ ἀστυνομία κοιτοῦσε ἄπραγη… Τὰ νέα διαδόθηκαν μέχρι τὸ μεσημέρι. Πῆρα τὸ τράμ, ἀλλὰ σὲ μεγάλη ἀπόσταση πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκκλησία τὸ τρὰμ ἀναγκάστηκε νὰ σταματήσει λόγῳ τοῦ μεγάλου πλήθους. Μὲ δυσκολία ἔφθασα στὸ μέρος μὲ τὰ πόδια καὶ παρακολούθησα τὸ ὑπέροχο θαῦμα γιὰ ἀρκετὲς ὧρες. Τὸ φαινόμενο αὐτὸ συνεχίστηκε γιὰ τρεῖς ἡμέρες… Ὑπῆρξε μιὰ διάθεση ἀσυνήθιστης γενικῆς θρησκευτικῆς εὐφορίας στὴν πόλη. Ἦταν μιὰ μεγάλη ἠθικὴ ὤθησι γιὰ τοὺς πιστούς… καὶ μιὰ καταστροφὴ γιὰ τὴν ἀντιθρησκευτικὴ προπαγάνδα… Τὴν ἑπομένη ἡμέρα δημοσιεύθησαν δύο ἄρθρα σὲ τοπικὴ ἐφημερίδα· ἕνα ἀπὸ αὐτά, τὸ ὁποῖο ὑπογράφηκε ἀπὸ μέλη τῆς Ἀκαδημίας τῶν Ἐπιστημῶν, ἀνέφερε ὅτι τὸ φαινόμενο προκλήθηκε ἀπὸ ἕνα σπάνιο κῦμα ἀέρος ποὺ περιεῖχε μιὰ περίεργη ἠλεκτρική φόρτισι… Ἀργότερα ἔγινε γνωστὸ ὅτι ἡ GPU [5] ἀνάγκασε τοὺς ἀκαδημαϊκοὺς νὰ ὑπογράψουν τὸ ἄρθρο. Ἐὰν τὸ φαινόμενο τῆς ἀνακαινίσεως ἦταν φυσικό, τότε γιατὶ οἱ ἐπιχρυσωμένες πινακίδες τῆς ἀγορᾶς δὲν ἀνακαινίστηκαν ὁμοίως;… Ἀρκετούς μῆνες ἀργότερα οἱ Σοβιετικοὶ ἀνατίναξαν μὲ δυναμίτη τὴν ἐκκλησία».
…Τὸ ἄλλο γεγονὸς ποὺ, σύμφωνα μὲ τὸν Ἐπίσκοπο Λεόντιο, ἔγινε γνωστὸ σὲ ὁλόκληρη τὴν Οὐκρανία καὶ σὲ ἄλλα μέρη τῆς Σοβιετικπῆς Ἑνώσεως, συνέβῃ σὲ ἕνα χωριὸ κοντὰ στὴν Βίνιτσα.
«Ὅταν μὲ ἐντολὴ τοῦ ἐπαρχιακοῦ Σοβιετικοῦ ἀξιωματούχου ὁ ἐκπρόσωπός του ἦρθε μὲ ἔφιππη ἀστυνομία στὸ χωριὸ Καλίνιβκα [6], γιὰ νὰ κλείσει μιὰ τοπικὴ ἐκκλησία, συναντήθηκε μὲ ἕνα μεγάλο ἐχθρικὸ πλῆθος. Τὸ πλῆθος ἦταν πολὺ μεγάλο, γιὰ νὰ καταφέρει ἡ ἀστυνομία νὰ προχωρήσει, ὁπότε ὀπισθοχώρησε. Ὄχι πολὺ μακριὰ ἀπὸ τὴν ἐκκλησία βρισκόταν ὑψωμένος ἕνας παραδοσιακὸς Σταυρὸς μὲ τὸν Ἐσταυρωμένο, σὲ ἕνα σταυροδρόμι. Οἱ ἀστυνομικοὶ ποὺ εἶχαν ἀποσυρθεῖ, ἀπογοητευμένοι ἀπὸ τὴν ἀποτυχία τους, ἄρχισαν ξαφνικὰ νὰ πυροβολοῦν τὸν Σταυρό. Ἀπό ὅλες τὶς σφαῖρρες ποὺ ἔριξαν, μόνο μία ἔπληξε τὸν στόχο: τὴν κλεῖδα τοῦ Ἐσταυρωμένου. Ξαφνικὰ ἐκτοξεύθηκε αἷμα ἀπὸ τὴν πληγή. Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀστυνομικοὺς ποὺ πυροβόλησε ἔχασε τὸν ἔλεγχο τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ ἔπεσε ἀπὸ τὸ ἄλογο. Ἄλλοι πετάχθηκαν μακριά. Τὸ πλῆθος ἔπεσε στὰ γόνατα καὶ ἄρχισε νὰ προσεύχεται ἐνώπιον τοῦ αἱμορραγοῦντος Ἰησοῦ. Τὰ νέα ἐξαπλώθηκαν καὶ μέχρι τὸ βράδυ ὑπῆρχαν ἢδη ἀρκετὲς χιλιάδες προσκυνητές. Τὶς ἑπόμενες ἡμέρες ἀποσπάσματα τῆς ἀστυνομίας ἦλθαν δύο φορὲς μὲ ἐντολὴ νὰ γκρεμίσουν τὸν Σταυρό, ἀλλὰ κάθε φορὰ ἐπέστρεφαν δίχως νὰ ἐκπληρώσουν τὴν διαταγή. Εἶπαν ὅτι μία ἀνεξήγητη δύναμι τοὺς ἐμπόδιζε νὰ πλησιάσουν τὸν Σταυρό. Ἄρθρα στὴν τοπικὴ ἐφημερίδα προσπάθησαν νὰ ἐξηγήσουν τὸ φαινόμενο ἰσχυριζόμενα ὅτι ὑπῆρχε συσσώρευση νεροῦ στὸν ξύλινο σταυρὸ πίσω ἀπό τὴν μεταλλικὴ μορφὴ τοῦ Χριστοῦ. Μόλις ἡ σφαῖρα χτύπησε τὸ μέταλλο, τὸ νερό, ἔχοντας ἀποκτήσει τὸ σκουριασμένο χρῶμα τοῦ μετάλλου, ἄρχισε νὰ ρέει. Ἀλλά τὸ αἷμα ἀπὸ τὸν Σταυρὸ ἔρρεε γιὰ ἀρκετὲς ἡμέρες. Τεράστια πλήθη ἀνθρώπων ἔρχονταν στὸν Σταυρό, φέρνοντας τοὺς δικούς τους σταυροὺς καὶ στήνοντάς τους δίπλα του. Οἱ ἄνθρωποι ἐρχόντουσαν σὲ πομπὲς καὶ προσεύχονταν ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ, βυθίζοντας τὰ μαντήλια τους στὸ θαυματουργὸ αἷμα. Ὁλημερὶς καὶ ὁλονυχτὶς ἔψαλλαν θρησκευτικοὺς ὕμνους καὶ ἄναβαν κεριὰ στὸ σημεῖο, ἂν καὶ οἱ ἱερεῖς ἀπουσίαζαν, ἀπὸ φόβο γιὰ ἀντίποινα. Πολλοὶ ἄθεοι ἀνακάλυψαν ξανὰ τὴν πίστι τους στὸν Θεὸ ἐκεῖ…» [7].
Μὲ τέτοια συγκλονιστικά θαύματα λοιπὸν στερεώνει ὁ Θεὸς τοὺς πιστούς Του ποὺ δὲν παραδίδονται ἀμαχητὶ στὶς βουλὲς μιᾶς ἀντιχριστιανικῆς Πολιτείας καὶ προτιμοῦν νὰ ὑπακοῦν τὸν Χριστὸ καὶ ὄχι τὸ Κράτος, ὅταν βεβαίως οἱ Νόμοι τοῦ τελευταίου ἔρχονται σὲ ἀντίθεσι μὲ τὶς θεϊκὲς ἐντολές.
Σημειώσεις:
[1] Σύμφωνα μὲ πληροφορίες προωθεῖται ἡ ἁγιοκατάταξίς του. [2] Μητρ. Σισανίου & Σιατίστης Πολυκάρπου Λιώση, Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ θεοσύστατον ἵδρυμα καὶ οὐχὶ Νομικὸν Πρόσωπον Δημοσίου Δικαίου, Ἀθῆναι, 1969, σελ. 37. [3] Δύο χαρακτηριστικὰ ἀποσπάσματα τῆς «Σεργιανιστικῆς Διακηρύξεως», γιὰ τὴν ταύτιση (ἀντιχριστιανικοῦ) Κράτους-Ἐκκλησίας: “Θέλουμε νὰ εἴμεθα Ὀρθόδοξοι καὶ ταυτοχρόνως νὰ ἔχομεν ἐπίγνωσι τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως ὡς Μητρὸς Πατρίδος, τῆς ὁποίας αἱ χαραὶ καὶ ἐπιτυχίαι εἶναι χαραὶ καὶ ἐπιτυχίαι ἡμῶν, καὶ τῆς ὁποίας αἱ ἀποτυχίαι, εἶναι ἡμέτεραι ἀποτυχίαι” καὶ γιὰ τὴν δήλωσι τῶν ἀντιδρώντων κληρικῶν (κυρίως τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἀλλὰ ἐφαρμόστηκε καὶ στὸ ἐσωτερικό), οἱ ὁποῖοι ἔπρεπε «νὰ δεσμευθοῦν γραπτῶς διὰ τὴν πλήρη πίστι πρὸς τὴν σοβιετικὴν κυβέρνησιν εἰς ὅλας τὰς κοινωνικάς της δραστηριότητας. Οἱ κληρικοὶ οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ κάμουν τέτοια δέσμευσι ἢ θα τὴν ἀθετήσουν πρέπει νὰ ἀποκλειστοῦν ἀπό τὰς τάξεις τῶν κληρικῶν ποὺ ὑπάγονται εἰς τὸ Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας» (Ὁλόκληρο τὸ κείμενο – ρωσιστί – ἐδῶ: rocorstudies.org). [4] Παλαιὰ φωτογραφία τοῦ ἐν λόγῳ ναοῦ ἐδῶ: journal-files7.foto.ua [5] Ἡ Γκεπεοὺ (GPU) ἦταν ἡ μυστικὴ ἀστυνομία τῶν Σοβιετικῶν. [6] Τὸ χωριό Καλινίκβα βρίσκεται στὴν σημερινὴ Οὐκρανία, βορείως τῆς Βίνιτσα καὶ νοτιοδυτικῶς τοῦ Κιέβου. [7] Dimitry Pospielovsky, Soviet Antireligious Campaigns and Persecutions, Volume 2 of a History of Soviet Atheism in Theory and Practice, and the Believer, London, 1988, p. 21-22.