Κωνσταντῖνος Βαθιώτης
1o Μέρος
Οἱ πρωτόπλαστοι ἦταν μέσα στὸν παράδεισο καί, ἀντὶ νὰ ἀπολαμβάνουν τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ζωή τους ἐξελισσόταν «γρήγορα, εὔκολα, σίγουρα», ἐμπιστεύθηκαν τὸν ἀπατεώνα ὄφιν, παραβιάζοντας τὴν μία καὶ μοναδικὴ ἀπαγόρευση ποὺ τοὺς εἶχε τεθεῖ ἀπὸ τὸν Δημιουργό τους: νὰ μὴ φᾶνε ἀπὸ τὸν καρπὸ τοῦ δένδρου ποὺ βρισκόταν στὴν μέση τοῦ κήπου, ὥστε νὰ μὴ γίνουν θνητοί.
Ὁ μεταμορφωμένος σὲ φίδι διάβολος ἀντέστρεψε τὴν πραγματικότητα, λέγοντας στοὺς πρωτοπλάστους ὅτι ἡ ἀπαγόρευση δὲν στόχευε στὴν ἀποτροπὴ τῆς θνητότητας, ἀλλὰ στὴν ἀποτροπὴ τῆς θεοποίησής τους· ἄρα, ὑποτίθεται ὅτι ἡ ἀπαγόρευση δὲν εἶχε τεθεῖ γιὰ τὴν προστασία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ γιὰ τὴν προστασία τοῦ ἴδιου τοῦ Δημιουργοῦ του!
Ἔτσι, θὰ μποροῦσε βασίμως νὰ ὑποστηριχθεῖ ὅτι πατέρας τῆς προπαγάνδας δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν διάβολο. Ἀλλὰ ὁ διάβολος εἶναι καὶ ὁ πατέρας τοῦ ἀνάποδου κόσμου: Ὅταν ἐξέπεσε, ἀναποδογυρίζοντας ἀπὸ προνομιοῦχος Ἀρχάγγελος σὲ κατηραμένο διάβολο καί, ἀντιστοίχως, ἀπὸ ἑωσφόρος κατήντησε «σκοτοφόρος», ἄρχισε νὰ ἐφαρμόζει τὴν τέχνη τῆς προπαγάνδας, μέσῳ τῆς ὁποίας διαβάλλει καὶ ἀναποδογυρίζει τὰ πάντα.
Κι ἀφοῦ ἐξαπάτησε τοὺς πρωτοπλάστους ποὺ τόσο πολὺ μισοῦσε, προπαγανδίζοντας τὴν δυνατότητα θεοποίησής τους μέσῳ τῆς βρώσης τοῦ ἀπαγορευμένου καρποῦ, μετέδωσε τὸ μικρόβιο τῆς προπαγάνδας καὶ στὸν τρόπο σκέψης τῶν δύο ἐξαπατημένων θυμάτων του, οἱ ὁποῖοι, ὅταν ἐκλήθησαν ἀπὸ τὸν Δημιουργό τους νὰ δώσουν ἐξηγήσεις γιὰ τὴν παρακοή τους, κατέφυγαν στὴν προπαγανδιστικὴ τεχνικὴ τῆς μετάθεσης εὐθυνῶν («blame shifting»).
«Δὲν φταίω ἐγώ», εἶπε ὁ Ἀδάμ. «Ἡ γυναίκα ποὺ μοῦ ἔδωσες μὲ ἐξαπάτησε».
Ἔτσι, ὁ Ἀδὰμ μετέθεσε τὴν εὐθύνη ὄχι μόνο στὴν γυναίκα του, ἀλλὰ καὶ στὸν ἴδιο τὸν Θεό!
«Δὲν φταίω ἐγώ», εἶπε ἡ Εὔα. «Τὸ φίδι μὲ ἐξαπάτησε».
Οἱ συνέπειες τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος ἦσαν ὀδυνηρὲς γιὰ τοὺς πρωτοπλάστους, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα [1], ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος στερήθηκε τὴν ἀθανασία του καὶ τὸ προνόμιο νὰ τὰ διεκπεραιώνει ὅλα «γρήγορα, εὔκολα, σίγουρα».
Διανύοντας τὴν τρίτη δεκαετία τοῦ 21ου (ἀπατ)αἰώνα, μὲ τὴν τεχνολογικὴ πρόοδο νὰ καλπάζει, πρέπει νὰ προβληματισθοῦμε μήπως πλησιάζει ἡ ὥρα τοῦ «μεταπατορικοῦ» ἁμαρτήματος, πού, στὴν οὐσία, ἀποτελεῖ ἐπανάληψη τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, μὲ τὴν διαφορὰ ὅτι στὴν θέση τοῦ πονηροῦ ὄφεως βρίσκονται οἱ ἰθύνοντες νόες τῶν τεχνολογικῶν ἑταιρειῶν, μεταξὺ τῶν ὁποίων συγκαταλέγονται προεχόντως κάποιοι δισεκατομμυριοῦχοι τῆς Σίλικον Βάλεϊ.
Οἱ ἐν λόγῳ «τεχνομανιακοὶ» ποὺ εἶναι καὶ ἐμμονικοὶ μὲ τὴν ἐπίτευξη τοῦ «ὀνείρου τῆς ἀθανασίας», ἐπενδύουν στὴν βιοτεχνολογία, στὰ πειράματα ἀνανέωσης ἱστῶν ἀλλά, κατὰ μίαν ἄποψη καὶ στὴν μετάγγιση «νεανικοῦ αἵματος» (πρόκειται γιὰ τὸ περίφημο «ἀδρενόχρωμα», καλούμενο καὶ «ἐλιξήριο τῆς νεότητας», τὸ ὁποῖο σύμφωνα μὲ μία ἰδιαιτέρως διαδεδομένη θεωρία ποὺ εἴθισται νὰ ἀπαξιώνεται ὡς συνωμοσιολογική, σχετίζεται μὲ τὴν ἀπαγωγὴ παιδιῶν, ἀπὸ τὸν αὐχένα τῶν ὁποίων φέρεται νὰ ἐξάγεται ἡ ἐπίμαχη οὐσία μὲ τὴ βοήθεια σύριγγας).
Ὅπως σημειώνει ὁ Μὰρκ Ο’ Κόνελ (Mark O’ Connell) στὸ ἄκρως διαφωτιστικὸ βιβλίο του «Ὁ ἄνθρωπος τοῦ μέλλοντος. Ἡ προσπάθεια νὰ ἐπιμηκύνουμε τὴ ζωή μας καὶ νὰ λύσουμε τὸ πρόβλημα τοῦ θανάτου»: [2]
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ταυτίζονται γενικὰ μὲ ἕνα κίνημα ποὺ εἶναι γνωστὸ ὡς «διανθρωπισμὸς» ἤ, συνηθέστερα, «μετανθρωπισμὸς» (Transhumanism), ἕνα κίνημα ποὺ στηρίζεται στὴν πεποίθηση ὅτι μποροῦμε καὶ ὀφείλουμε α) νὰ ἐξαλείψουμε τὴ γήρανση ὡς αἴτιο θανάτου, β) νὰ χρησιμοποιήσουμε τὴν τεχνολογία, γιὰ νὰ βελτιώσουμε τὸ σῶμα καὶ τὸν νοῦ μας, γ) νὰ γίνουμε ἕνα μὲ τὶς μηχανές, ἐπαναδημιουργώντας ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τὸν ἑαυτό μας κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν τῶν δικῶν μᾶς ὑψηλότερων ἰδανικῶν. Κατὰ μίαν ἄποψη, ἡ ἀναβάθμιση τοῦ ἀνθρώπου συνιστᾶ ἠθικὸ καθῆκον λόγῳ τῆς βιολογικῆς ἀνισοκατανομῆς τῶν ἀνθρώπινων ἱκανοτήτων καὶ ἰδιοτήτων, ἡ ὁποία πρέπει νὰ γίνει δίκαιη [3]. Ἐπιπλέον, ἡ ἀνθρώπινη συνθήκη ἀντιμετωπίζεται σὰν νόσος (!), ὁπότε δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ ἰσχύει καὶ γι’ αὐτὴν ὅ,τι γιὰ κάθε νόσο ποὺ χρήση ἰάσεως [4]. Ἡ ἀναβάθμιση, λοιπόν, μετατρέπεται σὲ «ἐπιδιόρθωση τῶν λαθῶν τῆς βιολογικῆς ἐξέλιξης μὲ τὴν βοήθεια τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τεχνικῆς» [5]. Τὸ ἀντεπιχείρημα ποὺ προβάλλεται ἐδῶ εἶναι ὅτι «ἡ ἀνθρώπινη συνθήκη μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ὡς νόσος μόνο ἀπὸ τὴν ὀπτικὴ ἑνὸς Θεοῦ, διότι ὅσο καὶ νὰ βελτιωθοῦν ὅλες οἱ ἱκανότητες καὶ λειτουργίες τοῦ ἀνθρώπου, πάντα θὰ μποροῦμε νὰ τὶς φανταστοῦμε καλύτερες, ἄρα προσωρινὰ ἐλλειμματικὲς» [6].
Ὡς τυπικὰ παραδείγματα ἀνθρώπινης ἀναβάθμισης ἀναφέρονται ἡ εἰσαγωγὴ στὸ σῶμα μας νευρωνικῶν ἐμφυτευμάτων γιὰ τὴν ὀργανική μας σύνδεση μὲ τὸ διαδίκτυο, ἡ χρήση φαρμάκων ἀλλὰ καὶ ἡ ἐφαρμογὴ νευροτεχνολογιῶν γιὰ τὴν μεταφόρτωση τῆς συνείδησής μας σὲ ὑπολογιστή. Ὑποστηρίζεται μάλιστα ἀπὸ ὁρισμένους ὅτι οἱ στρατηγικὲς ἀναβάθμισης δὲν συνιστοῦν παρὰ ριζικὲς βελτιώσεις λόγῳ τῆς τεχνικῆς ἐξέλιξης ὑφιστάμενων στρατηγικῶν, ὅπως εἶναι ἡ χρήση κινητοῦ τηλεφώνου ἢ τεχνητοῦ μέλους ἢ ὀργάνου, βοηθημάτων ὅρασης καὶ ἀκοῆς, ψυχοφαρμάκων, συμπληρωμάτων διατροφῆς, ἀναβολικῶν ἀλλὰ καὶ ἐμβολίων! [7]
Ἡ θέση μετανθρωπιστικῶν στόχων δικαιώνει τὴν ἐκτίμηση ὅτι ὁ ἄνθρωπος φαίνεται νὰ διακατέχεται ἀπὸ μία τάση ἐπανάστασης ἐνάντια στὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ὅπως αὐτὴ ἔχει δοθεῖ ὑπὸ τὴν μορφὴ δώρου ἀπὸ τὸν Ὕψιστο καὶ μαρτυροῦν τὴν ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀποδεχθεῖ τὸν ἑαυτό του [8]. Τελικῶς, ὅμως, ἰσοδυναμοῦν μὲ ἀνταρσία ἐναντίον τοῦ Δημιουργοῦ μας.
Πόσο τραγικὴ λοξοδρόμηση νὰ θεωροῦν κάποιοι ψυχοπαθεῖς ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε συσκευὲς καὶ ὅτι τὸ καθῆκον μας καὶ τὸ πεπρωμένο μας ἦταν νὰ γίνουμε καλύτερες ἐκδοχὲς τῶν συσκευῶν ποὺ ἤδη ἤμασταν: πιὸ ἀποδοτικές, πιὸ ἰσχυρές, πιὸ χρήσιμες! [9] Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ βρετανικὴ τηλεοπτικὴ σειρὰ ἐπιστημονικῆς φαντασίας “Black Mirror” προπαγανδίζει σὲ πολλὰ ἐπεισόδια τὸ σενάριο μεταφόρτωσης τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ σὲ ὑπολογιστὴ ἢ σὲ ἄλλου εἴδους ἠλεκτρονικὸ ὑλικὸ (hardware), μὲ ἀπώτερο στόχο νὰ διαιωνισθεῖ ὡς κώδικας.
Ἡ ἕνωση ἀνθρώπου καὶ μηχανῆς εἴθισται νὰ προπαγανδίζεται ὡς «Τεχνολογικὴ Μοναδικότητα» (Technological Singularity), τελικὸς στόχος τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ἐξάλειψη τοῦ θανάτου. Ὡς ἐμπνευστὴς αὐτῆς τῆς παρανοϊκῆς καὶ προπάντων βλάσφημης-ἀντίθεης σύλληψης ἀναφέρεται ὁ Ἀμερικανὸς (μὲ ἑβραῖο-αὐστριακὲς ρίζες) Ρέι Κούρτσβαϊλ (Ray Kurzweil), ἐπιστήμονας ὑπολογιστῶν, ἐφευρέτης καὶ μελλοντολόγος, ὁ ὁποῖος τὸ 2005 ἐξέδωσε τὸ βιβλίο «Ἡ Μοναδικότητα εἶναι κοντὰ» (“The Singularity is Near”) καὶ τὸ 2024 τὸ βιβλίο «Ἡ Μοναδικότητα εἶναι ἀκόμη πιὸ κοντὰ» (“The Singularity is Nearer”), ποὺ ἀποτελεῖ τὴν συνέχεια τοῦ προηγουμένου.
Σημειώσεις:
[1] Σχετικὰ μὲ τὴν αἱρετικὴ ἄποψη τοῦ Πελάγιου, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε ὅτι τὸ ἁμάρτημα τῶν Πρωτοπλάστων ἐπηρέαζε ἀποκλειστικὰ τοὺς ἴδιους καί, συνεπῶς, «ὅλα τὰ παιδιὰ γεννιοῦνται ἀθῶα ἀπὸ κάθε ἁμαρτία» βλ. Ἄλντους Χάξλεϊ, Κατὰ πόσον εἶναι πρωταρχικὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα;, εἰς: τοῦ ἰδίου, Διαλέξεις γιὰ τὴν ἀνθρώπινη κατάσταση, μτφ.: Ἀργ. Παπασυριόπουλος, ἔκδ. Ἀρσενίδη, Ἀθήνα 2017, σελ. 102 ἑπ., 105. [2] Μτφ.: Γ. Στάμου, ἔκδ. Κλειδάριθμος, Ἀθήνα 2020, σελ. 15. [3] Ἐπ’ αὐτοῦ βλ. Θ. Τάση, Φιλοσοφία τῆς ἀνθρώπινης ἀναβάθμισης, ἔκδ. Ἁρμός, Ἀθήνα 2021, σελ. 102. [4] Τάσης, ὅ.π., σελ. 108. [5] Τάσης, ὅ.π., σελ. 109. [6] Τάσης, ὅ.π., σελ. 113. [7] Τάσης, ὅ.π., σελ. 104. [8] Βλ. O’ Connell, ὅ.π., σελ. 14. [9] O’ Connell, ὅ.π., σελ. 19.