18 Ὀκτωβρίου
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Κλσ. δ’ 5-11, 14-18
5 Ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς ἔξω, τὸν καιρὸν ἐξαγοραζόμενοι. 6 ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χάριτι, ἅλατι ἠρτυμένος, εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ἑνὶ ἑκάστῳ ἀποκρίνεσθαι. 7 Τὰ κατ᾿ ἐμὲ πάντα γνωρίσει ὑμῖν Τυχικὸς ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλος ἐν Κυρίῳ, 8 ὃν ἔπεμψα πρὸς ὑμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο, ἵνα γνῷ τὰ περὶ ὑμῶν καὶ παρακαλέσῃ τὰς καρδίας ὑμῶν, 9 σὺν Ὀνησίμῳ τῷ πιστῷ καὶ ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, ὅς ἐστιν ἐξ ὑμῶν· πάντα ὑμῖν γνωριοῦσι τὰ ᾧδε. 10 Ἀσπάζεται ὑμᾶς Ἀρίσταρχος ὁ συναιχμάλωτός μου, καὶ Μᾶρκος ὁ ἀνεψιὸς Βαρνάβα. -περὶ οὗ ἐλάβετε ἐντολάς· ἐὰν ἔλθῃ πρὸς ὑμᾶς, δέξασθε αὐτόν, 11 καὶ Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Ἰοῦστος, οἱ ὄντες ἐκ περιτομῆς, οὗτοι μόνοι συνεργοὶ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, οἵτινες ἐγενήθησάν μοι παρηγορία.
14 Ἀσπάζεται ὑμᾶς Λουκᾶς ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητὸς καὶ Δημᾶς. 15 ἀσπάσασθε τοὺς ἐν Λαοδικείᾳ ἀδελφοὺς καὶ Νυμφᾶν καὶ τὴν κατ᾿ οἶκον αὐτοῦ ἐκκλησίαν· 16 καὶ ὅταν ἀναγνωσθῇ παρ᾿ ὑμῖν ἡ ἐπιστολή, ποιήσατε ἵνα καὶ ἐν τῇ Λαοδικέων ἐκκλησίᾳ ἀναγνωσθῇ, καὶ τὴν ἐκ Λαοδικείας ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀναγνῶτε. 17 καὶ εἴπατε Ἀρχίππῳ· βλέπε τὴν διακονίαν ἣν παρέλαβες ἐν Κυρίῳ, ἵνα αὐτὴν πληροῖς. 18 Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρὶ Παύλου. μνημονεύετέ μου τῶν δεσμῶν. Ἡ χάρις μεθ᾿ ὑμῶν· ἀμήν.
Ἑρμηνεία Π. Ν. Τρεμπέλα – Ἐκδόσεις Σωτήρ
5 Νὰ συμπεριφέρεσθε μὲ φρόνησιν πρὸς τοὺς ἔξω τῆς Ἐκκλησίας ἀνθρώπους, ἐπωφελούμενοι τὰς εὐκαιρίας ποὺ παρουσιάζονται διὰ τὴν ἐργασίαν τοῦ ἀγαθοῦ. 6 Ὁ λόγος σας ἂς εἶναι πάντοτε χαριτωμένος, ἀρτυμένος μὲ τὸ ἁλάτι τῆς φρονήσεως, ὥστε να εἶναι μὲν εὐχάριστος, ἀλλ’ ὄχι καὶ βρωμερός· να ξεύρετε, πῶς πρέπει σεῖς νὰ ἀποκρίνεσθε εἰς τὸν καθένα. 7 Τὰς περὶ ἑμοῦ εἰδήσεις θὰ σᾶς τὰς γνωστοποίησῃ ὅλας ὁ Τυχικός, ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλός μου ἐν Κυρίῳ, 8 τὸν ὁποῖον σᾶς τὸν ἀπέστειλα ἀκριβῶς δι’ αὐτό, διὰ νὰ μάθῃ πῶς εἶσθε καὶ νὰ παρηγορήσῃ τὰς καρδίας σας. 9 Σᾶς τὸν ἔστειλα μαζὶ μὲ τὸν Ὀνήσιμον, τὸν πιστὸν καὶ ἀγαπητὸν ἀδελφόν, ὁ ὁποῖος εἶναι συμπολίτης σας, ἀπὸ τὰς Κολασσὰς καὶ αὐτός. Αὐτοὶ θὰ σᾶς γνωστοποιήσουν ὅλα τὰ ἐδῶ συμβαίνοντα. 10 Σᾶς ἀσπάζεται ὁ Ἀρίσταρχος, ποὺ μὲ συντροφεύει καὶ μὲ ὑπηρετεῖ καὶ ἔγινεν ἔτσι αἰχμάλωτος μαζί μου εἰς τὴν φυλακήν, καὶ ὁ Μᾶρκος, ὁ ἀνεψιὸς τοῦ Βαρνάβα, διὰ τὸν ὁποῖον ἐλάβατε παραγγελίας, ἐὰν ἔλθῃ πρὸς σᾶς, φιλοξενήσατέ τον. 11 Σᾶς ἀσπάζεται καὶ ὀ Ἰησοῦς, ποὺ λέγεται καὶ Ἰοῦστος. Εἶναι καὶ οἱ τρεῖς Χριστιανοὶ ἀπὸ τοὺς περιτμημένους. Καὶ αὐτοὶ μόνοι ἀπὸ τοὺς ἐξ Ἰουδαίων εἶναι ἐδῶ συνεργάται μου διὰ τὴν διάδοσιν τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι μου ἔγιναν παρηγορία.
14 Σᾶς ἀσπάζεται ὀ Λουκᾶς ὀ ἰατρὸς ὀ ἀγαπητὸς καὶ ὀ Δημᾶς. 15 Ἀσπασθῆτε ἐκ μέρους μου τοὺς ἐν Λαοδικείᾳ ἀδελφοὺς καὶ τὸν Νυμφᾶν καὶ τὴν ἐκκλησίαν τῶν πιστῶν, ποὺ συνέρχονται εἰς τὸ σπίτι του. 16 Καὶ ὅταν ἀναγνωσθῇ μεταξύ σας ἡ ἐπιστολή μου αὐτή, φροντίσατε νὰ ἀναγνωσθῇ καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Λαοδικέων. Καὶ τὴν ἐπιστολήν, ποὺ θὰ σᾶς στείλουν ἀπὸ τὴν Λαοδικείαν, φροντίσατε νὰ τὴν ἀναγνώσετε καὶ σεῖς. 17 Καὶ εἴπατε εἰς τὸν Ἀρχιππον· Πρόσεχε τὴν διακονίαν, ποὺ παρέλαβες μὲ θέλημα τοῦ Κυρίου, νὰ τὴν ἐκπληρώνῃς τέλεια. 18 Ὁ ἀσπασμὸς ἐγράφη μὲ τὸ ἰδικόν μου χέρι τοῦ Παύλου. Ἐνθυμεῖσθε τὰ δεσμά μου. Εἴθε ἡ χάρις τοῦ Κυρίου μας νὰ εἶναι μαζί σας. Ἀμήν.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Λκ. ι’ 16-21
16 Ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με. 17 Ὑπέστρεψαν δὲ οἱ ἑβδομήκοντα μετὰ χαρᾶς λέγοντες· Κύριε, καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεται ἡμῖν ἐν τῷ ὀνόματί σου. 18 Εἶπε δὲ αὐτοῖς· ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα. 19 ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ. 20 πλὴν ἐν τούτῳ μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ πνεύματα ὑμῖν ὑποτάσσεται· χαίρετε δὲ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 21 Ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἠγαλλιάσατο τῷ πνεύματι ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν· ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατήρ, ὅτι οὕτως ἐγένετο εὐδοκία ἔμπροσθέν σου.
Ἑρμηνεία Π. Ν. Τρεμπέλα – Ἐκδόσεις Σωτήρ
16 Διότι ἐκεῖνος, ποὺ ἀκούει σᾶς καὶ ὑπακούει εἰς σᾶς, ἀκούει ἐμὲ καὶ ὑπακούει εἰς ἐμέ. Καὶ ἐκεῖνος, ποὺ παρακούει εἰς σᾶς, παρακούει εἰς ἐμέ. Καὶ ὅποιος παρακούει εἰς ἐμέ, παρακούει εἰς τὸν Θεόν, ποὺ μὲ ἔστειλεν εἰς τὸν κόσμον. Πᾶσα λοιπὸν παρακοὴ καὶ πᾶσα ὕβρις, ποὺ θὰ γίνῃ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους εἰς σᾶς, εἶναι ὡς νὰ γίνεται εἰς αὐτὸν τὸν ἐν οὐρανοῖς Θεόν. 17 Ἐπέστρεψαν δὲ ἀπὸ τὴν περιοδείαν των οἱ ἑβδομήκοντα μὲ χαρὰν καὶ ἔλεγον· Κύριε, καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ δαιμόνια ὑποτάσσονται εἰς ἡμᾶς διὰ τῆς ἐπικλήσεως τοῦ ὀνόματός σου. 18 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτούς· ἀφ’ ὅτου ἤρχισα τὸ ἔργον μου, ἀλλὰ καὶ ὅταν σᾶς ἔστειλα εἰς περιοδείαν, καὶ τώρα ποὺ ἤλθατε καὶ μοῦ ἀναγγέλλετε τὰς διώξεις αὐτὰς τῶν δαιμόνων, ἔβλεπα τὸν σατανᾶν νὰ χάνῃ τὴν ἐξουσίαν καὶ τὸ κράτος του· τὸν ἔβλεπα νὰ πίπτῃ συντριμμένος χάμω ἀπὸ τὸ ὕψος τῆς ἐξουσίας του καὶ ἀπὸ τὰς ἀνωτέρας σφαίρας τοῦ ἐναερίου κόσμου, ὁπόθεν ἤσκει τὴν κυριαρχίαν του. Νὰ πίπτῃ δὲ τόσον γρήγορα καὶ φανερὰ καὶ μὲ τόσον πάταγον, ὅπως πίπτει ἡ ἀστραπή. 19 Ἰδοὺ ἐγὼ σᾶς δίδω τώρα ἐξουσίαν κατὰ τοῦ σατανᾶ πολὺ μεγαλυτέραν ἀπὸ ὅ,τι σᾶς ἔδωκα, ὅταν σᾶς ἐξαπέστελλον εἰς τὸ κήρυγμα. Σᾶς δίδω ἐξουσίαν νὰ νικᾶτε καὶ νὰ ποδοπατῆτε πάντα τὰ ὅργανα τοῦ σατανᾶ, ποὺ σὰν φίδια καὶ σκορπιοὶ ἐπιβουλεύονται καὶ χύνουν τὸ δηλητήριον ὑπούλως εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων, διὰ νὰ θανατώσουν αὐτάς. Σᾶς δίδω ἐξουσίαν νὰ κατανικᾶτε ὅλην τὴν δύναμιν, ποὺ διαθέτει ὁ ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ σατανᾶς, εἰς τρόπον ὥστε κανὲν μέσον, ἀπὸ ὅσα θὰ χρησιμοποιῇ αὐτὸς πρὸς παρεμπόδισιν τοῦ ἔργου σας, νὰ μὴ τελεσφορῇ. Καὶ τίποτε, ἀπὸ ὅσα ἐναντίον σας μηχανεύεται αὐτός, δὲν θὰ σᾶς ἀδικήσῃ ἢ βλάψῃ. 20 Ἀλλ’ ὅμως ἡ ὅλη σας χαρὰ ἂς μὴ περιορίζεται εἰς αὐτὸ καὶ ἀς μὴ χαίρετε δι’ αὐτό, διὰ τὸ ὅτι δηλαδὴ τὰ πονηρὰ πνεύματα ὑποτάσσονται εἰς σᾶς. Δὲν εἶναι ἰδικόν σας κατόρθωμα αὐτό. Εἶναι χάρις καὶ δωρεά, ποὺ σᾶς ἔδωκα ἐγὼ καὶ προσέξατε νὰ μὴ κυριευθῆτε ἀπὸ οἴησιν καὶ ἀλαζονείαν διὰ τὸ χάρισμα τοῦτο. Χαίρετε δὲ περισσότερον, διότι τὰ ὀνόματά σας λόγῳ τῆς πίστεώς σας ἐγράφησαν εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ εἶσθε ἐκεῖ πολιτογραφημένοι μὲ ὅλα τὰ δικαιώματα τῆς ἀπολαύσεως τῶν ἀγαθῶν τῆς ἐπουρανίου κοινωνίας καὶ βασιλείας. 21 Κατ’ αὐτὴν τὴν ὥραν ὁ Ἰησοῦς ἐδοκίμασε ζωηροτάτην χαρὰν εἰς τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του καὶ εἶπε· Σὲ εὐχαριστῶ, Πάτερ, ὡς κύριον καὶ ἐξουσιαστὴν καὶ κυβερνήτην πάνσοφον καὶ δίκαιον τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς. Σὲ εὐχαριστῶ, διότι πανσόφως καὶ ἐν δικαιοσύνῃ ἐνεργῶν ἀπέκρυψες τὰς μυστηριώδεις καὶ οὐρανίους αὐτὰς ἀληθείας ἀπὸ ἀνθρώπους, ποὺ νομίζουν ὅτι εἶναι σοφοὶ καὶ συνετοί, καὶ ἐφανέρωσες τὰ σωτηριώδη αὐτὰ μυστήρια εἰς ἀπλοῦς καὶ ἀφελεῖς καὶ ταπεινοὺς ἀνθρώπους. Ναί· σὲ εὐχαριστῶ, Πάτερ, διότι ἔτσι ἤρεσεν εἰς σὲ καὶ τέτοια ὑπῆρξεν ἡ ἀγαθὴ καὶ δικαία θέλησίς σου.
ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ
Στίς 18 Ὀκτωβρίου ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ ἁγίου ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια. Ἦταν πολὺ μορφωμένος, ἐξασκοῦσε τὸ λειτούργημα τοῦ ἰατροῦ, ἦταν ζωγράφος καὶ μιλοῦσε τὴν Ἑβραϊκὴ καὶ Συριακὴ διάλεκτο. Ἐπὶ Τίτου Κλαυδίου εὑρισκόμενος στὴν Θήβα τῆς Βοιωτίας καὶ ἐξασκώντας τὴν ἰατρικὴ, συνάντησε τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος τὸν κατήχησε στὴν χριστιανικὴ πίστη. Ἀπὸ τότε ἄφησε τὴν ἰατρεία τῶν σωμάτων καὶ μεταχειριζόταν τὴν ἰατρεία τῶν ψυχῶν. Μετὰ ἀπὸ παρακίνηση τοῦ ἀποστόλου Παύλου συνέγραψε τὸ ὁμώνυμο Εὐαγγέλιο, τὸ ὁποῖο ἀπέστειλε στὸν ἡγεμόνα τῆς Ἀχαΐας Θεόφιλο, ὁ ὁποῖος καὶ πίστευσε στὸν Χριστό. Ἔπειτα ἔγραψε τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, τὶς ὁποῖες ἀπέστειλε καὶ πάλι στὸν Θεόφιλο. Κατόπιν, ἀφοῦ ἀποχωρίστηκε ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο ταξίδεψε σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα κηρύττοντας τὸ μήνυμα τοῦ εὐαγγελίου. Ἀφοῦ ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὴν Θήβα, κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ σὲ ἡλικία ὀγδόντα χρονῶν. Ὁ Θεὸς θέλοντας νὰ δοξάσει τὸν δοῦλο του ἔβρεξε πάνω ἀπὸ τὸν τάφο του κολλύρια, ἰατρικὰ κατασκευάσματα σὲ ἔνδειξη τῆς ἰατρικῆς του τέχνης. Ὁ Κωνστάντιος, γιὸς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετέφερε τὰ λείψανά του στὸν Ναὸ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι ὁ ἀπόστολος Λουκᾶς εἶναι ὁ πρῶτος, ποὺ ζωγράφισε εἰκόνες τῆς Παναγίας, ἐνῶ ἀκόμα ἦταν ἐν ζωῇ, κρατώντας στὴν ἀγκαλιὰ της τὸν Κύριο, καὶ μάλιστα τρεῖς ἀπὸ κηρό, μαστίχη καὶ χρώματα.
Ἀπολυτίκιον
(Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.)
Ἀκέστωρ σοφώτατος, Ἱερομύστα Λουκᾶ, ζωγράφος πανάριστος, τῆς Θεοτόκου Μητρός, ἐδείχθης Ἀπόστολε, ἔγραψας μάκαρ, λόγους, διὰ πνεύματος θείου· ἔδωκας ἐννοῆσαι, συγκατάβασιν ἄκραν, Χριστοῦ τῆς παρουσίας, διὸ πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.
Μεγαλυνάριον
Μακαρίζομέν σου τήν δεξιάν, Λουκᾶ θεηγόρε, δι΄ ἧς ἔχομεν οἱ πιστοί, τάς τοῦ Θεοῦ Λόγου, διττάς ἁγίας πλάκας, καί τήν σεπτήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος.