ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
Στὶς 13 Μαρτίου ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὸν Ἅγιο Νικηφόρο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῇ ἀνακομιδῇ τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου του. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 2 Ἰουνίου. Ὁ Ἅγιος Νικηφόρος χειροτονήθηκε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης τὸ 802, διαδεχθεὶς τὸν Ἅγιο Ταράσιο. Ὁ Συναξαριστὴς μᾶς πληροφορεῖ γιὰ τὴν μετέπειτα δράση τοῦ Ἁγίου: «Ἐπὶ Λέοντος τοῦ Ε´, σφοδροῦ πολεμίου τῶν Ἁγίων Εἰκόνων, ἠναγκάσθη νὰ παραιτηθῇ περὶ τὰ μέσα Μαρτίου τοῦ ἔτους 815. Ἐπειδὴ ὁ Νικηφόρος ἀνθίστατο εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ εἰκονομάχου διατάγματος τοῦ βασιλέως, μίαν νύκτα τοῦ μηνὸς τούτου ἀπόσπασμα στρατιωτῶν ἐζήτησε νὰ ἐκπορθήσῃ τὸ πατριαρχεῖον. Τὴν ἔφοδον ἀπέκρουσαν πολυάριθμοι μοναχοὶ συνηθροισμένοι ἐκεῖ διὰ τοιοῦτον ἐνδεχόμενον, κατεστράφησαν ὅμως ἀρκεταὶ εἰκόνες Ἁγίων». Ἐπακολούθησαν θλιβερὰ γεγονότα καὶ ὁ Ἅγιος Νικηφόρος ἀνεχώρησε ἀπὸ τὴν Πόλη.
Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ αὐτοκράτορα Λέοντα, ἀνῆλθε στόν αὐτοκρατορικό θρόνο ὁ Μιχαήλ Γ΄ τό 843. Λόγῳ τῆς μικρῆς ἡλικίας του, ἦταν μόλις ἕξι χρονῶν, ἡ ἐξουσία περιῆλθε στήν μητέρα του Θεοδώρα, ἡ ὁποία διέκειτο ἐχθρικά πρός τούς εἰκονομάχους. Γιά τόν λόγο αὐτό καθαιρέθηκε ὁ εἰκονομάχος Πατριάρχης Ἰωάννης ὁ Γραμματικός καί στόν πατριαρχικό θρόνο ἀνῆλθε ὁ ἅγιος Πατριάρχης Μεθόδιος. Ὁ ἅγιος Πατριάρχης συμβούλεψε τήν βασίλισσα Θεοδώρα νά φέρη πίσω στήν Κωνσταντινούπολη τό τίμιο λείψανο τοῦ ἁγίου Πατριάρχου Νικηφόρου, ὁ ὁποῖος λόγῳ τοῦ ὀρθοδόξου φρονήματός του εἶχε ἐξορισθεῖ καί εἶχε τελειώσει τήν ζωή του στήν ἐξορία. Ἔτσι ἔστειλαν ἀνθρώπους μαζί μέ τήν ἀκολουθία τοῦ Πατριάρχη Μεθοδίου, ἱερέων καί μοναχῶν, οἱ ὁποῖοι ἀφοῦ βρῆκαν τό τίμιο λείψανο ὁλόκληρο καί τελείως ἄφθαρτο μετά ἀπό δεκαεννέα χρόνια τό ἔβαλαν σέ βασιλικό πλοῖο καί τό ἔφεραν στήν Κωνσταντινούπολη. Ὅταν τό πλοῖο ἔφθασε στά περίχωρα τῆς Πόλης ὁ βασιλέας καί ἡ Σύγκλητος βγῆκαν νά τό προϋπαντήσουν μέ λαμπάδες καί ὕμνους. Μέ πομπή πῆγαν στήν μεγάλη ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας, ὅπου ἔκαναν ἀγρυπνία καί τήν ἑπομένη ἡμέρα καί πάλι μέ πομπή ἔφεραν τό ἱερό λείψανο στήν ἐκκλησία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὅπου καί τό ἐναπέθεσαν.
Ἀπολυτίκιον
(Ἦχος γ΄. Θείας Πίστεως)
Θήκη ἔνθεος, καὶ ζωῆς πλήρης, ἀναδέδεικται, τὴ Ἐκκλησία, ἡ σορὸς τῶν μυριπνόων λειψάνων σου• ἧς τὴ σεπτὴ κομιδῆ κομιζόμεθα, τάς δωρεάς Νικηφόρε τοῦ Πνεύματος. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Μεγαλυνάριον
Χάρις πλουσιόδωρος δαψιλῶς, πρόεισι τῷ κόσμῳ, ὥσπερ ρεῖθρον ἐκ τῆς Ἐδέμ, ἐκ τῶν σῶν λειψάνων, καί ἄρδει Νικηφόρε, ἀεί τῆς Ἐκκλησίας ἅπαν ἀνάστημα.