Γράφει ἡ κ. Nadia Bazuk, δημοσιογράφος Οὐκρανίας
Στὶς ἀρχὲς Μαΐου, ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, σὲ συνέντευξή του στὸ γεωργιανὸ τηλεοπτικὸ κανάλι Formula εἶπε ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως διαδραματίζει ἐξαιρετικὸ ρόλο στὸν κόσμο τῆς Ὀρθοδοξίας. Σύμφωνα μὲ τὸν ἐπικεφαλῆς τοῦ Φαναρίου, ἡ Κωνσταντινούπολη εἶναι τὸ «κέντρο συντονισμοῦ» ὁλόκληρου τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου καὶ κάθε προσπάθεια παρέμβασης στὶς ὑποθέσεις τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν διαταράσσει τὸ κανονικὸ σύστημα τῆς Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας. Ὁ κύριος στόχος τῆς κριτικῆς τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου ἦταν ἡ Ρωσικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (ROC), ἡ ὁποία, κατὰ τὴν ἄποψη τοῦ Πατριάρχη, στὸν ἀγῶνα της νὰ καταστεῖ ἡ «Τρίτη Ρώμη», προσπαθεῖ ἐνεργὰ νὰ ἐπηρεάσει τὶς ἄλλες Τοπικὲς Ἐκκλησίες καί, εἰδικότερα, ἐκφοβίζει τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας μὲ τὸ ἐπιχείρημα τῆς ἀπόδοσης αὐτοκεφαλίας στὴν μὴ ἀναγνωρισμένη Ἐκκλησία στὴν Ἀμπχαζία.
Ὡστόσο, ὁ ἡγέτης τοῦ Φαναρίου εἶπε ὅτι ἡ Μόσχα σὲ καμία περίπτωση δὲν μπορεῖ νὰ παραχωρήσει αὐτοκεφαλία στὴν Ἀμπχαζία, καὶ ἔχει δίκιο: διότι σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ἡ ROC θὰ ἔπρεπε προφανῶς νὰ κάνει τὸ ἴδιο πρᾶγμα ποὺ ἔκανε ἡ Κωνσταντινούπολη στὴν Οὐκρανία καί, ἐπιπλέον, γιὰ νὰ λάβει αὐτοκεφαλία ἡ ἐπισκοπὴ Tshumo-Abkhazian πρέπει πρῶτα νὰ γίνει κανονικὸ μέρος τῆς ROC, δηλαδὴ τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Γεωργίας νὰ ἱκανοποιήσει ἀντίστοιχη προσφυγὴ καὶ νὰ μεταφέρει τὴ μητρόπολη αὐτὴ ὑπὸ τὴ δικαιοδοσία τῆς Μόσχας – ἀλλὰ αὐτὸ δὲν θὰ συμβεῖ ποτέ, ὅσο ἀκόμη ὑπάρχει ἔστω ἡ ὑποθετικὴ δυνατότητα ἡ Τιφλίδα νὰ ἀνακτήσει τὸν ἔλεγχο τῆς αὐτοανακηρυχθείσας δημοκρατίας. Ὡστόσο, ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἐπικαλεῖται καὶ ἄλλα ἐπιχειρήματα – π.χ. ἰσχυρίζεται ὅτι μόνο αὐτὸς ἔχει τὸ ἐξαιρετικὸ δικαίωμα νὰ δίνει αὐτοκεφαλίες.
Προσφάτως, στὶς 10 Μαΐου, ὁ σχισματικὸς ἡγέτης τῆς μητροπόλεως τῆς Ἀμπχαζίας «ἀρχιμανδρίτης» Δωρόθεος (Dbar) σὲ συνέντευξή του στὸ Kavkaz.Realii ἐπανέλαβε τὰ λόγια τοῦ Πατριάρχη ὅτι ἡ ROC δὲν ἔχει κανένα δικαίωμα νὰ δώσει αὐτοκεφαλία καὶ ἰσχυρίστηκε ὅτι πιστεύει μόνο στὴ βοήθεια τῆς Κωνσταντινούπολης σὲ αὐτὸ τὸ θέμα, καθὼς δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτευχθεῖ συνεννόηση μὲ τοὺς Γεωργιανοὺς Ἱεράρχες.
Ἐπὶ τοῦ παρόντος, ἡ κατάσταση στὸν Ὀρθόδοξο Καύκασο γίνεται ὁλοένα καὶ πιὸ «θερμή». Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας, ἐμφανίστηκε μία ὁμάδα ποὺ ἀντιτίθεται στὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Πατριάρχη Ἠλία Β΄ τῆς Γεωργίας. Αὐτὴ ἡ ὁμάδα συγκεντρώθηκε γύρω ἀπὸ τὸν Petr (Tsaava), πρώην Μητροπολίτη Chkondidi. Ὁ Tsaava καθαιρέθηκε τὸ 2019 γιὰ συκοφαντία τοῦ Γεωργιανοῦ Πατριάρχη, διάδοση ψευδῶν πληροφοριῶν, ἀποσταθεροποίηση τῆς κοινωνίας καὶ δυσφήμισης τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔτσι ἐξορίστηκε σὲ μοναστήρι, γιὰ νὰ μετανοήσει.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς θητείας του στὴν ἐπισκοπή, ὁ Petr κατάφερε νὰ συγκεντρώσει μία μεγάλη ὁμάδα ὀπαδῶν, ποὺ παρέμειναν πιστοὶ σὲ αὐτὸν ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν τιμωρία τῆς Συνόδου.
Στὶς 8 Μαρτίου, στὸ Martvili, μία πόλη στὴ δυτικὴ Γεωργία, μία σύγκρουση μεταξὺ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Tsaava καὶ τῶν ὑποστηρικτῶν τοῦ πρόσφατα τοποθετημένου Μητροπολίτη Στέφανου (Kalaijishvili) τοῦ Chkondidi εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τραυματισμὸς ἀρκετῶν ἀνθρώπων. Αἰτία ὑπῆρξε τὸ ἀποτέλεσμα μιᾶς συνάντησης ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ νέου ἱεράρχη, ὁ ὁποῖος ἔθεσε ἐπιτίμιο σὲ δύο διακόνους ποὺ ἀρνήθηκαν νὰ λειτουργήσουν μαζί του. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς σύγκρουσης, ἡ ὁποία ξεκίνησε στὸ ἐπισκοπικὸ κτίριο, ὅπου πραγματοποιήθηκαν οἱ ἀκροάσεις, κατέρρευσε ἕνα ξύλινο κιγκλίδωμα μπαλκονιοῦ. Δέκα ἄνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων ἐκπροσώπων τῶν μέσων ἐνημέρωσης τῆς Γεωργίας, ἔπεσαν στὸ ἔδαφος ἀπὸ τὸν δεύτερο ὄροφο· ἕξι ἀπὸ αὐτοὺς νοσηλεύτηκαν. Ἀργότερα, ὁ Μητροπολίτης Στέφανος ἔθεσε σὲ ἀκοινωνησία 11 κληρικοὺς γιὰ ἐπίθεση στὴν κατοικία τοῦ Μητροπολίτη.
Τὴν 1η Ἀπριλίου, ὁ Tsaava πραγματοποίησε διαδήλωση τῶν ὑποστηρικτῶν του κοντὰ στὸ κτίριο τοῦ Γεωργιανοῦ Πατριαρχείου στὴν Τιφλίδα, ζητώντας μεταρρυθμίσεις στὴν Ἐκκλησία, ἀναγνώριση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας (OCU) καὶ ὑποταγὴ τῆς Γεωργιανῆς Ἐκκλησίας στὸ Φανάρι. Στὶς 22 Ἀπριλίου, οἱ ὀπαδοὶ τοῦ κληρικοῦ μπλόκαραν τὸ μοναστήρι Salkhino, ἀρνούμενοι νὰ ἀφήσουν τὸν Μητροπολίτη Στέφανο νὰ εἰσέλθει μέσα, γιὰ νὰ τελέσει Θεία Λειτουργία. Ἡ διαφωνία ἐξελίχθηκε σὲ ἔντονη συζήτηση καὶ διαμάχη. Ἡ ὁμάδα διευθυνόταν ἀπὸ τὸν ἡγούμενο τοῦ μοναστηριοῦ Δανιήλ, ὁ ὁποῖος κατηγορήθηκε ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη γιὰ σχίσμα. Τελικά, μετὰ ἀπὸ διαπληκτισμὸ καὶ τὴν παρέμβαση τῆς ἀστυνομίας, ὁ ἡγούμενος καὶ οἱ ὑποστηρικτὲς του συμφώνησαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὸ μοναστήρι.
Ὅποιος γνωρίζει τὰ πρόσφατα γεγονότα στὴν Οὐκρανικὴ Ὀρθοδοξία μπορεῖ εὔκολα νὰ καταλάβει σὲ τί μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν τέτοια περιστατικά. Ἡ ἔνταση στὴν Ἐκκλησία θὰ συνεχίσει νὰ αὐξάνεται, οἱ ὀπαδοὶ τῶν Φαναριωτῶν θὰ γίνονται ὅλο καὶ πιὸ ἐπιθετικοί. Σίγουρα, τώρα ἡ πλειοψηφία τῶν κληρικῶν καὶ τῶν λαϊκῶν ὑποστηρίζει τὸν Πατριάρχη Ἠλία Β΄, κάτι πού ἀποδεικνύεται ἀπὸ μαζικὲς συγκεντρώσεις χιλιάδων γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τῆς Γεωργιανῆς Ἐκκλησίας.
Εἶναι προφανὲς ὡστόσο, ὅτι ἡ σύγκρουση θὰ τροφοδοτεῖται ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό, καθὼς ἡ Κωνσταντινούπολη ἔχει ἤδη τὴν «οὐκρανικὴ ἐμπειρία». Αὐτὸ ὑποδηλώνεται ἀπὸ τὰ πρόσφατα λόγια τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου καὶ τὴ στάση του ἀπέναντι στὴ χειροτονία τοῦ Γεωργιανοῦ Διακόνου Ἡρακλείου (Jinjolava), ποὺ ἐντάχθηκε στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως χωρὶς τὴ συγκατάθεση τοῦ Γεωργιανοῦ Πατριάρχη. Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος κατανοεῖ σαφῶς ὅτι οἱ σχέσεις μεταξὺ Κωνσταντινούπολης καὶ Τιφλίδας εἶναι τεταμένες καὶ εἶναι ὁπωσδήποτε ἄνευ νοήματος νὰ περιμένουν ἀπὸ τοὺς Γεωργιανοὺς νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν OCU. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ τροφοδοτεῖ τὴν ἀντιπολίτευση, ἐλπίζοντας ὅτι θὰ ἀλλάξει ἡ ἱεραρχία τῆς Γεωργιανῆς Ἐκκλησίας.
Ἐνδεχομένως, τὸ ἑπόμενο βῆμα ἀπὸ τὸν «ἐξαιρετικὸ» Θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως θὰ εἶναι ὁ ἐκφοβισμὸς τῆς Γεωργιανῆς Ἐκκλησίας μὲ πιθανὴ ἀναγνώριση τῶν σχισματικῶν τῆς Ἀμπχαζίας, ὥστε νὰ ἀναγνωριστεῖ ἡ OCU, βασιζόμενοι στὸ ὅτι μία τέτοια ἀπειλή ἀποτελεῖ ἐπαρκῆ αἰτιολόγηση γιὰ τὴν τρέχουσα ἢ τὴ νέα Ἱεραρχία, ἐνώπιον τῶν πιστῶν καὶ τῆς κοινωνίας – ἡ Ἀμπχαζία εἶναι πιὸ κοντὰ στοὺς Γεωργιανοὺς ἀπὸ ὅτι ἡ Οὐκρανία. Ὅπως λέει μία παροιμία «κοντὰ εἶναι τὸ πουκάμισό μου, ἀλλὰ πιὸ κοντὰ εἶναι τὸ δέρμα μου».
Ἐνδεχομένως, αὐτὸ εἶναι τὸ μήνυμα ποὺ ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἤθελε νὰ μεταδώσει στὴ συνέντευξή του, διαφορετικὰ θὰ μιλοῦσε γιὰ ἐκείνους τοὺς Κανόνες ποὺ προστατεύουν ξένες Κανονικὲς Δικαιοδοσίες καὶ ὄχι γιὰ τὴν ἐξαιρετικὴ ἐξουσία τοῦ Φαναρίου. Εἶναι ἀπορίας ἄξιον πῶς μιλοῦν γιὰ σεβασμὸ τῶν Κανονικῶν ὁρίων, εὐθύνη τοῦ Φαναρίου γιὰ τὸν σεβασμὸ αὐτῶν τῶν ὁρίων ἀλλὰ καὶ γιὰ εἰρήνη μεταξὺ τῶν Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, μετὰ τὴν ἀποτυχία τῆς Κωνσταντινουπόλεως νὰ ἐπιλύσει τὴ σύγκρουση μεταξὺ τῶν Πατριαρχείων Ἀντιόχειας καὶ Ἱερουσαλὴμ σχετικὰ μὲ τὴ δικαιοδοσία στὸ Κατάρ.